Alþýðublaðið - 23.04.1969, Blaðsíða 3

AlþýSublaðið 23. aprfl 1969 15
FRIÐUR Á
JÖRÐU
Fjórði þáttur óratoríums Björg-
vins Guðmundssonar tónskálds var
fluttur í Neskirkju á skírdag af 45
manna blönduðum kór.
Einsöngvarar voru, Alfheiður
Guðmundsdóttir, Guðrún Tómas-
dóttir og Guðmundur Jónsson.
Undirleikari á pfanó var Carl Billich
og á orgel Páll Hnlldórsson. Söng-
stjóri, Jón Isleifsson, organisti í
Neskirkju.
Hann blés kaldan af norðri eftir
hádegi á skírdag, en ekki létu menn
það á sig fá, enda næðingssamt í
heiminum um þessar mundir og
miklu blóði úthellt hjá þjóðum, sem
berast á banaspjót, þar sem hinir
saklausu þjást einnig vegna ófriðar
og sundurþykkju hinna stríðandi
manna. Þanpig er nú ástandið víða,
þótt vér lítum svo á, að heimsmenn-
ingin hafi aldrei náð hærra en nú,
eða velmegun verið meiri og almenn
ari. Hungurvofan ógnar nú milljón-
um manna og daglega verða þús-
undir henni að bráð. F.kki verður
sagt, að friðvænlegt hafi verið í
heiminum um þessa páska, þótt
bæði einstaklingar og þjóðir hafi
lagt mikið á sig, til þess að stuðla
að friði og bæta hag þeirra, sem
harðast hafa orðið úti f þéssum
hildarleik.
Björgvin Guðmundsson hóf að
semja söngdrápuna „Friður á
jörðu", þegar heimsstyrjöldin fvrri,
með öllum sfnum hörmungum, stóð
sem hæst. Bjó hann þá í Leslie í
Vatnabyggðum f Kanada. Þar sem
Björgvin var að eðlisgerð mjög við-
kvæmur, hafði styrjöldin mikil og
diúptæk ábrif á hann, og má ætla,
að hún hafi orðið til þess, að hann
hóf að semja þetta mikla verk, við
samnefndan ljóðaflokk Guðmundar
Guðmundssonar skólaskálds.
I byrjun sóttist verkið þó seint
sökum margvíslegra anna, við söng-
stjórn og þ. h. Enda varð hann.
auk þess að vinna sér brauðs við
margs konar önnur óskyld störf.
Þegar Björgvin hafði unnið að tón-
verkinu hátt á annað ár, gekk
spænska veíkin yfir þar vestra. Voru
þá ýmsar hömlur settar á samgang
manna og vsrð þá næðisamara og
gat Björgvin þá loks einbeitt sér
að verkinu. Lauk hann því f marz-
mánuði 1919, eða fyrir réttum 50
árum. Er tónverk þetta fyrsta stór-
verk Islcndings í óratóríó-formi, og
var það gefið út hér heima árið
1944.
Fjórði þáttur söngdrápunnar
„Friður á jörðu" er bæði stórbrotið
vcrk og fagurt. Skáldin ákalla drott-
inn og biðja um frið á jörðu, og
nátturan einnig. „Lækir í dölum,
blómin á hölum, biðja drej’inandi
drottinn ttm frið“. Guð er beðinn
um frið á jörðu í orðum og tónum
og höfðað er til hinnar miklu
ábyrgðar, sem á mönnunum hvflir,
f því að standa vörð um friðinn
og bera kærieiksþcl i brjósti hver
til annars.
Björgvin Ouðmundsson er okkar
mesta „friðartónskáld" og það sæmd
arheiti ber honum svo Sannarlega
með réttu fvrir söngverkið „Friður
á jörðu“. F.nnfremur var hann eitt
afkastamesta tónskáld íslenzku þjóð
arinna fyrr og síðar.
„Friður á jörðu" var fjutt í Frí-
kirkjunni í Reykjavík fvrir mörg-
um árum, o^ auk þess flutti Kan-
tötukór Akureyrar verkið ttndir
stjórn höfundar ásamt flciri verkum
hans.
Þegar ég fregnaði að verið væri
að æfa fjórða kafla verksins. „Frið-
frið“, í Neskirkju til flutnings á
skírdag, fór eg að hlakka enn meir
t'l náskahátíðarinnar.
Eg fór til Neskirkju á auglýstum
tíma á skírdag. A þeim heilaga stað
andaði móti mér tign og Guð' friði.
Sólin stafaði geislum síntim inn
um glugga bértsetinnar kirkiunnar
og fann ég að hugur fólksins var
gagntekinn af eftirvæntingu.
Flutningur söngverksins tókst
nrvðilega, og veit ég. að vinur minn,
Riörgvin Guðmundsson, hefði ver-
ið ánægður. þótt hann stæði nú ekki
siálfur á stjórnpallinum og stjórn-
nði eftir „stnu höfði", en eins og
allir, sem til þekktu, 'þá var Biörg-
vin bæði kröfuharður og vandláttir
stjórnandi, sem ekki sætti sig við
neitt nema hið bezta í þessum efn-
um. Geta má þess, að hér var ekki
um langsaniæfðan kór að ræða,
heldur söngkór Neskirkju, sem
hafði fengið marga ágæta söngkrafta
sér til aðstoðar ti! að flytja þetta
söngverk.
Fólkið, sem þarna kom fram —
flutti tónverkið — á allt skilið mikl-
ar þakkir. A bak við þetta liggur
ntikið starf. vinna. vilii og fórnfvsi.
Síðast en ekki sízt, ber að þakka
söngstjóranum og formanni kórsins,
frú Hrefnu Tynes, fvrir framtak og
ágæta stiórn á flutningi verksins.
Mjög væri æskilegt að fá að hevra
flutta fleiri þætti þessa tónverks í
náinni framtíð, þar sem svo vel
tókst til að þessn sinni, og vonandi
fær alþjóð að heyra úr útvarpi
hljóðritun tónverksins, þess hlutans,
sem fluttur var. „Frið-frið“. áður
en langt um líðttr.
Guðmundur Hraundal.
WREVF/ii Sími 22-4-22 ; ' . \ ; Prenfsmiðjan Oddi hf. V Bræðraborg^rstíg 7 i < Setberg
Sveinabókbandið hf. Prentsmiðjan Hilmir hf.
Bræðra'borgarstíg 7
N ^ ' . i - I
Borgarprent Arnarfell
Vatnsstíg 3 bókbandsvinnustofa — Einholti 2
Nýja sendibílasföðin Prenfsmiðian Holar hf. Nýja n*c"renfsfofan
við Miklatorg — Sími 24090 Þi'ngholtstræti 27 Skúlagötu 63 ,
t