Dagblaðið - 11.05.1976, Qupperneq 10

10
I)A(»ii*,AÐIÐ. ÞKIÐ.ÍUDAdUK 11. MAÍ 1976.
Útyofamli: I)a«l)Ia«)irt hl'.
Framkv;i*m(last.jni i: Svcinn K. Kyjólfsson. Kitstjóri: .lónas Kristjánsson.
I’rcttastjóri: .lón Kiriíir IVtmsson. Kitstjórnarfulltriii: Haukur Ik*l«ason. Aóstoóarfretta
stjóii: Aili Stcinarsson. i|>róttir: Hallur Símonarson. Hönnun: .lóhannes Keykdal. Ilandrit:
Asurimur l'álsson
Blaóamenn: Aniia Bjamason. Asueir Tómasson. Bolli Héóinsson. Biani Si^urósson. Krna V.
Iimóllsdotiir. t’.issiir Siuurósson. Hallur Hallsson. IIolni Pétursson, Katrín Pálsdöttir. Olafur
Jónsson. Ómar Valdimarsson. Ljösmyndir: Bjarnloifur Bjarnleifsson. Björuvin Pálsson.
Kajínar Th. Sijmrösson.
(íjaldkeri: Práinn Porleifsson. Dreifiimarstjóri: Már K.M Ilalldórsson.
Askriftarjijald 1000 kr. á mánuói innanlands. t lausasölu 50 kr. eintakió.
Kitstjórn Sióumúla 12. simi 83322. aimlýsinnar. áskriftiroK af«reiósla Þverholti 2. sími 27022.
Setninn oj* umbrot: Dauhlaóió hf. o« Steindórsprent hf.. Armúla 5.
Mynda-oe phituueró Ililmir hl'.. Síóumúla 12.Pr* i,.tun: Arvakur hf . Skeifunni 10.
Okkar sigur
Viö unnum mikinn sigur á haf-
rétíarráöstefnunni í New York.
Þaö er ekki lokasigur, því aö enn
veröum við aó taka á öllu til aö
verja stöóu okkar á næsta áfanga
ráöstefnunnar, sem verður í New
York frá 2. ágúst til 17.
september. En staðan í hafréttarmálum eykur
okkur kjark. Hún sýnir, sem bezt má vera, að
útfærsla okkar byggist á raunhæfu mati á
staðreyndum.
Ef svo fer, sem líkur eru til, verður aístaóa
okkar í landhelgismálum fullkomlega staðfest í
hafréttarsáttmála, þegar þessu ráðstefnuhaldi
lýkur. Andstæðingar okkar í landhelgismálum
munu tapa stríðinu til fulls. Okkur ber í fram-
haldi af nýloknum áfanga hafréttarráðstefn-
unnar að ýta á eftir um kærur okkar til öryggis-
ráós Sameinuðu þjóóanna. Staða mála á haf-
réttarráóstefnunni á að færa okkur æ fleiri
stuðningsmenn, svo augljóst er, að Bretar hafa
slæman málstaó. Mikill meirihluti þjóóa vill
einmitt, að sú leið sé farin, sem við höfum valið.
Það er hins vegar markmiðið, að Bretar
viðurkenni ósigur sinn, löngu áður' en nýr
hafréttarsáttmáli liggur fyrir. Það á að heppn-
ast, ef viö höldum rétt á spilunum.
í texta aö hafréttarfrumvarpi, sem lagður
var fram í lok funda í New York, segir, að
strandríki megi ákveða efnahagslögsögu sína
allt að 200 mílum frá grunnlínum. Talið er, nær
fullvíst, að þetta verði endanleg niðurstaða.
Strandríkið á sjálft að ákveða hámarksafla
innan efnahagslögsögunnar og það á einnig
sjálft að ákveða getu sína til að nýta aflamagnið
innan efnahagslögsögunnar.
Þetta eru eðlilega þau atriði, sem samninga-
menn okkar hafa lagt mesta áherzlu á. Rimman
hefur oft verið hörð. Samningamenn okkar
hafa átt í varnarbaráttu til að hindra, að
þessum þáttum yrði í einhverju breytt. Það
hefur tekizt.
Þessi niðurstaða er mikill siðferðilegur
stuðningur við okkar málstað. Samkvæmt
þessu er ekki efamál, að við höfum rétt til
útfærslu í 200 mílur, við getum ákveðið
hámarksaflann á miðunum og sagt útlending-
um að hypja sig.
Þótt þessi atriði séu enn ekki orðin að alþjóð-
legum lögum, lætur nærri, að þau séu orðin lög
í reynd.
Á þessu ber ráðamönnum að hamra gagnvart
erlendum ríkjum, svo sem hjá Sameinuðu þjóð-
unuim og Atlantshafsbandalaginu. Öllum ætti
nú að vera ljóst, hve mjög rétturinn er okkar
megin og hversu fordæmanlegt ofríki Breta á
íslandsmiðum er.
í þessari stööu væri fráleitt að fara að semja
við útlendinga um eftirgjöf á því, sem er okkar
réttur.
Vió sigruðum í New York, og við erum langt
komin meó að sigra á heimavígstöðvunum.
Bretar eru gripnir örvinglan, þar sem þeir
sjá fram á ósigur sinn.
Nióurstöður þriðja áfanga hafréttarráðstefn-
unnar hljóta aó vera hvatning þeim, sem í engu
vilja láta undan ofríki Breta.
Sigurinn er okkar.

Verkalýðshreyfing
Síðustu mánuði hefur komið
fram skýr stefnubreyting í mál-
flutningi helstu forystumanna
alþýð'usamtakanna. Þeir hafa
hvað eftir annað lagt áherslu á
hið pólitiska eðli verkalýðsbar-
áttunnar og nauðsyn þess að
sterkt pólitiskt gfl yrði sam-
starfsaðili verkalýðssamtak-
anna. Björn Jónss., forseti
ASt hefur verið aðaltalsmaður
stefnunnar. A 60 ára afmæli
hreyfingarinnar fyrr á þessu
ári boðaði Björn ,,að tal um
verkalýðsflokk eða flokka án
sósíalisma væri tómt mál. Hafi
slíkir flokkar ekki sósíalismann
eða sósíalísk markmið að leiðar-
ljósi, þá eru þeir eins og rekald,
einskis virði f.vrir verkalýðs-
hreyfinguna og baráttu
hennar.” í ræðu á Lækjartorgi
1. maí sagði forseti ASt enn-
fremur: „Öll saga síðari tíma,
og þá ekki síst reynslan af átök-
unum síðustu mánuðina, sann-
ar svo glöggt sem verða ntá. að
það sem verkalýðshreyfinguna
skortir nú fremur öllu öðru er
stjórnmálalegt afl.” Og einnig:
„Hér dugir ekkert minna til en
uð allar greinar hreyfingarinn-
ar, aðrar en óábyrgir klofnings-
hópar, ieggi til hliðar allar
þrætur um minniháttar ágrein-
ing og taki forystuna í því stór-
brotna björgunar- og endur-
reisnarstarfi, sem vinna þarf í
islenskum þjóðmálum.”
Þessi stefna hefur hlotið
stuðning málgagna allra verka-
lýðsflokkanna, Alþýðubanda-
lagsins, Alþýðuflokksins og
Samtakanna, og hún hefur
verið ítrekuð i ræðum fjöl-
margra annarra talsmanna
verkalýðshreyfingarinnar.
Verði slík stefna áfram ráðandi
eru í vændum straumhvörf í
íslenskum stjórnmálum.
II.
Samskiptum verkalýðshreyf-
ingar og stjórnmálaflokka á ts-
landi má skipta í þrjú tímabil.
A fyrsta tímabilinu voru
verkalýðshre.vfingin og helsti
málsvari hennar, Alþýðuflokk-
urinn, skipulagslega ein heild.
Með • stofnun Kommúnista-
flokks Islands 1930 og auknum
áhrifum annarra flokka.
einkum Sjálfstæðisflokksins,
innan verkalýðshreyfingar
varð þessi eining úrelt skipulag
og á fyrstu árum síðari heims-
styrjaldarinnar var skilið á
milli Alþýðuflokksins og
Alþýðusambandsins. Menn úr
öllum flokkum höfðu nú form-
legan rétt til trúnaðarstarfa
innan alþýðusamtakanna.
A öðru timabilinu voru
flokkspólitísk átök urn stjórn
ASl í algle.vmingi. Baráttan
milli Alþýðuflokksins og fyrst
Sósíalistaflokksins og síðan
Alþýðubandalagsins var rnegin-
einkenni þessa átakatímabils.
Verkalýðsflokkarnir tveir
börðust um forystuna. Liðs-
menn annarra flokka fóru með
aukahlutverk. Þessu tímabili
lauk með sigri Alþýðubanda-
lagsins og Alþýðuflokkurinn
leitaði skjóls og stuðnings í
samstarfi við Sjálfstæðisflokk-
inn.
Á þriðja tímabilinu, sem
hófst á fyrri hluta síðasta ára-
tugs, varð hlé á hinni pólitísku
umræðu innan verkalýðshreyf-
ingarinnar. Mikil áhersla var
lögð á faglega einingu, og eins-
konar þjóðstjórnarfyrirkomu-
lag manna úr öllum flokk-
um einkenndi miðstjórn ASÍ.
Aðild verslunar- og skrifstofu-
fólks. sem laut stjórn sjálf-
stæðismanna og aukin áhrif
flokksbræöra þeirra innan sjó-
mannasamtakanna og í sumum
félögum iðnaðarmanna sköp-
uðu ný styrkleikahlutföll innan
ASl. Deilurnar innan Alþýðu-
bandalagsins, sem leiddu til
klofnings þess 1967/68. lömuðu
einnig hina pólitrsku urnræðu
innan verkalýðssamtakanna og
sköpuðu hagstæð skilyrði fyrir
þann boðskap. að vérkalýðs-
hreyfing ætti að vera eingöngu
fagleg og þvi ópólitisk.
Þróunin síðustu misseri
hefur bent til hugsanlegra
endaloka þessa þriðja tímabils
og upphafs ■ hins fjórða. Mynd-
V