Dagblaðið - 23.05.1979, Blaðsíða 12

John Chang McCurdy, Halldór Laxness,
Magnús Magnússon — tceland, Almenna
bókafélagið, 140 bb.
ftvers konar bækur vilja útlend-
ingar sjá um ísland? Það fer sjálfsagt
eftir menntun þeirra, metnaði og
löndum — t.d. er Þjóðverjum tamt
að skoða okkur gegnum goðsagna-
legt sjóngler en Bandaríkjamenn
sækja meir í náttúruna. En séu hinir
erlendu menn ekki sérfræðilega sinn-
aðir og í hópi þeirra sem kallast
„venjulegir ferðalangar” (sem okkur
finnst meira og minna óvenjulegir),
þá held ég að þeir mundu hafa áhuga
á að eignast bók um ísland sem inni-
héldi hvort tveggja, rækilegar og vel
framreiddar upplýsingar um land og
þjóð og fjölda vel tekinna litljós-
mynda. Því stærra sem brot slíkrar
bókar er og því fleiri sem ljósmynd-
irnar eru, því eigulegri myndi hún
vera. Svo er bara að vita hvort út-
lendingarnir treysta sér til aðjpand-
era u.þ.b. 50 dollurum í slíkt verk,
því á því verði verður sennilega að
seljagripinn.
Úttekt
á landinu
Á siðustu árum hafa verið gefnar
út margar fallegar bækur um landið,
þ.á m. ágætar bækur í handhægu
broti frá Iceland Review. Ferðaskrif-
stofa ríkisins gaf að mig minnir út
bók sem mér er sagt og sé uppseld,
Hjálmar Bárðarson gaf út „Jce and
Fire” og Almenna bókafélagið stóð
fyrir því að hér komst á markað bók
eftir tvo Þjóðverja árið 1974, Franz
Karl von Linden og ljósmyndara,
Weyer að nafni. Sú bók var lengi vel
einhver fallegasta úttektin á landinu
frá sjónarhóli ferðalangs. En margar
þessara bóka eru nánast uppseldar og
tími til að gefa út eitthvað nýtt —
m.a. vegna þess að miklar framfarir
hafa orðið i litprentun síðustu fimm
ár eða svo. Ég heid að ekki sé hallað á
ofangreindar bækur þótt haldið sé
fram að hin nýja bók Almenna bóka-
félagsins Iceland sé nú einhver
fallegasta bók af þessu tagi sem nú er
ámarkaðinum.
Sænsk-amerískur
Kóreumaður
Fer þar saman næm og oft innblás-
in myndataka, mjög læsilegur texti
Magnúsar Magnússonar og svo
uppsetning efnisins, pappír o.fl.
Ljósmyndarinn er John Chang
McCurdy, amerískur Kóreumaður
með aðsetur í Uppsölum í Svíþjóð og
hefur hann undir belti ljósmynda og
listnám bæði i Bandaríkjunum og
Svíþjóð, sýningu í San Francisco
nútímalistasafninu, svo og mynda-
bækur fyrir McGraw-Hill og Time-
Life. Mér er kunnugt um að þessar
myndir McCurdys lágu hér í ein þrjú
ár þar sem höfundur vildi sæta lagi
og sýna þær opinberlega við útkomu
bókarinnar. Ekki hefur orðið úr því
en myndirnar eru biðinnar virði. Þó
er McCurdy mistækur. Portrett-
myndir hans eru t.d. meira og minna
misheppnaðar, sennilega vegna þess
að hann þekkir ekki fólk það sem
HaUdór Laxness — skrifar formála.
hann ljósmyndar og nokkrar aðrar
myndir af fólki skilja ekki mikið eftir
hjá manni. En það er hins vegar i
landslagsmyndunum sem McCurdy
er í essinu sínu.
Skerpa og mýkt
Hann skoðar landið út frá öðrum
sjónarhornum en við erum vön og í
myndum hans er einkennilegur
blendingur skerpu og mýktar.
McCurdy tekst einnig að hafa hendur
á þeirri undarlegu birtu sem einkenn-
ir hálendi fslands á vori og úthall-
andi sumri — hann ljósmyndar dala-
læðu, mistur og rigningarsudda, en
dregur fram í öllu þessu litrófið.
Bók
menntir
Magnús Magnússon, höfundur
megintexta.
Hann fínnur meira að segja liti í
landinu sem ég hef aldrei séð fyrr.
Þeim hefur svo Mondadori prent-
fabrikkan á Ítalíu komið til skUa með
þeim ágætum sem hún er þekkt fyrir.
Formáli HaUdórs Laxness er bæði
stuttur og kyndugur. Chang
McCurdy virðist hafa töfrað hann
upp úr skónum með því að skríða
undir mublumar heima hjá honum
og taka af honum mynd. Halldór
viðurkennir fúslega að hann hafi lítið
um ljósmyndun að segja og endar á
því að bera McCurdy saman við
Rembrandt — sem er kannski óþarf-
lega langsótt.
Leikni
En texti Magnúsar Magnússonar er
hreint afbragð — fróðlegur,
skrifaður af leikni og kryddaður með’
persónulegum athugasemdum og
kímni. Lipurð málsins ber vott um að
hér sé upprunalegur enskur texti á
ferðinni en ekki þýðing af íslensku —
en í mörgum tilfellum eru hinir síðar-
nefndu uppfullir af sérvisku. Hér er
ekki gerð tilraun til að fjaUa á tæm-
andi hátt um ísland og eflaust munu
margir sakna einhvers í upplýsingum
Magnúsar. Þetta er fyrst og fremst|
stemmning í bókarformi. Og sem slík
er hún í sérflokki.
I miðju kafi brems
Ný útgáfa á „Kvæðum'’ Þórarins Eldjárn
Ein af skemmtilegri Ijóðabókum --------------—-—
ársins 1974var tvímælalaust kver það
sem Þórarinn Eldjárn sendi frá sér
undir þvi hógværa nafni „Kvæði” og
sum ljóðin urðu þegar fleyg, t.a.m.
Möwekvæðið, Roy og Trigger og
Sveinbjöm Egilsson. Upplestrar
höfundar á kvæðunum á samkomum
Listaskáldanna vondu juku enn á
vinsældir þeirra og þrjár prentanir á
bókinni ruku út á skömmum tíma.
Nú hefur Iðunn sent frá sér nýja út-
gáfu af þessum kvæðum Þórarins
með nýjum teikningum eftir Sigrúnu
Edljárn. Mikið lifandis skelfing er
þessi bók enn frískandi, þótt fimm ár
séu liðin frá útkomu hennar og enn
standa bækur Þórarins einar og sér í
íslenskri ljóðagerð því enginn hefur ..
lagt út á hála brautina í fótspor hans.
Slagarar
Mynd úr bókinni
Það sem Þórarinn gerir í raun er að
sameina gamla góða hagyrðinginn og
nútímavitund í sinni víðustu mynd —
eins og t.d. MacLuhan lýsir henni.
Honum er jafntamt að leggja út af
Númarímum sem Disneylandi og í
stuttu ljóði um Gretti og Glám má
finna tilvísanir í fæðingu Jesú,
Grettis sögu, pilluát nútímamanna og
e.t.v. kynvillu og loks er klykkt út
með nýlegum slagara: Vertu ekki að
horfa svona alltaf á mig / ef þú
meinar ekki neitt með því. Við þetta
verður hin upphaflega saga að vísu
' hlægileg en hún fær nýja og nútíma-
lega merkingu í staðinn — og það eru
ekki slæm býtti. AUt er vatn á myllu
Þórarins og sérstaklega leitar hann
fanga i alls kyns sögum og ævintýr-
um og tekur tU endurskoðunar það
sem í þeim gerist. Oftast kemst hann
að þeirri niðurstöðu að ekki sé aUt
sem sýnist í þeim verkum. Katanes-
dýrið verður hugarburður þeirra sem
ganga með slæma samvisku, Palli sá
sem einn var í heiminum er fangi í
„dauðum hlutaheimi”, lífsspeki
Jónatans Livingstons mávs er bara
„blöff” og sagan af Hans og Grétu
verður m.a. hugleiðing um stjóm-
málamenn og megrun. Ekki má
heldur gleyma Tarsan nýlendukúgara
og Roy Rogers og hestinum Trigger,
sem gerir uppsteyt gegn húsbónda
sínum.
Mildir tónar
Lipur þenni og andleg ærsl setja
mikinn svip á þessi kvæði og til þeirra
leitar maður aftur og aftur, sér til
geðbótar. Þau systkinin Þórarinn og
Sigrún hafa hingað tU verið ansi sam-
hent og svo er einnig í þessari nýju út-
gáfu. Sigrún fylgir eftir hinum
skringUegu samskeytingum bróður
síns með einföldum en þó hugmynda-
ríkum myndum. Enn er dálitla stífni
að finna í teikningu hennar, en þó ber
meira á notkun mildra tóna en áður
og er það allt til bóta. Einna best
finnst mér henni takast upp í „Miðju
kafi brems”, „f gleraugnavtrslun
ísafjarðar” og „Kvæðinu um
Tarsan”.
SKYNDIMYNMR
Vandaðar litmyndir
i öll skírteini.
barna&f jölskyldu -
Ijósmyndir
AUSTURSTRÆTI 6
SIMI 12644
DAGBLAÐIÐ. MIÐVIKUDAGUR 23. MAÍ 1979.
HOOKfcR
OOESTO
^ WflSHIHCTOH
l»ey He*tíi<:rt»o
NÆTUR-
SALA
Opin fimmtudaga og sunnudaga frá kl.
24.00—4.00, föstudaga og laugardaga
frá kl. 24.00—5.00.
Fjölbreyttur matseðill. Njótið veiting-
anna i rúmgóðum húsakynnum!
Sendum heim ef óskað er!
SlMI 72177.
Sunday
intheCountry
smiiljukaítl
** SMIÐJUVEGI 14
Enn aukin þjónusta
Höfum opnaó
SmurstöÖ i GarÖábæ
Við hliðina á SHELL bensínstöðinni við Vífilsstaðaveg
Þar bjóðum viö bifreiðaeigendum fjölbreytta
þjónustu, meðal annars:
• alhliðasmurningsvinnu
• loft-og olíusíuskipti
• endurnýjun rafgeyma og tilheyrandi hluta
• viftureimaskipti, rafgeymahleðsla, ofl. ofl.
Olíufélagið Skeljungur hf.
Smurstöö Garðabæjar
Þorsteinn Ingi Kragh
Sími: 42074
Verið velkomin og reynið þjónustuna hjá liprum og vönum mönnum.
LITSJOIMVARPSTÆKI
20" Kr. 425.000.- moö
22" Kr. 499.000.- sjálfvirkum
26" Kr. 549.000.- stöövarveljara
SJONVARPSBUÐIN
BORGARTUNI 18 REYKJAVIK SIMI 27099
Stúdentabréfahnífurinn
úrsilfri
Magnús E. Baldvinsson s/f
Laugavegi 8 — Sími 22804.
PÖSTSENDUM.
KYNNING LANDS
0G LYÐSC Ný bók um ísland }