Dagblaðið - 04.07.1980, Blaðsíða 10

10
DAGBLAÐIÐ. FÖSTUDAGUR 4. JÚLÍ1980.
SkrM>*ofart|Ari Htstjönw; JóhannM RoykdaL
Íþ«&Mb. HaBur Stmonarson. Msnnlng: AAalstoinn IngóHsson. AAstoAarf réttastjóri: Jónas Haraidsson.
HamMt: Aagrfmur Pálsson. Hönnun: Hilmar Karisson.
ÍWaAamann- Anna Bjamason, AtU Rúnar Halldórsson, Atfl Stoinarsson, Ásgeir Tómasson, Bragi
SÍguiAsaon. Dóra Stafánsdóttir, EHn Albertsdóttir, Ema V. IngóHsdóttir, Gunniaugur Á. Jónsson,
Ólaflur Gairsson, SigurAur Svarrisson.
IjtMwymflr Ami Pál Jóhannsson, Bjamleifur Bjamleifsson, HörAur Vilhjálmsson, Ragnar Th. Sigurðs-
son, Svainn ÞormóAsson. Safn: Jón Sævar Baldvinsson.
Skrifstofustjórfc ólafur EyjóHsson. Gjaldkeri: Þráinn Þorieifsson. Sökistjóri: Ingvar Svainsson. DreHing*
arstjón: Már EJM. HaHdórsson.
Ritsfljóm SiAumúfo 12. AfgraiAsla, áskriftadeild, auglýsingar og skrtfstofur ÞverhoHi 11.
AAaflslmi MaAsins ar 27022 (10 Hnur).
Ssflning og umbrot: DagblaAiA hf., SiAumúla 12. Myndo- og plötugerö: Hilmir hf., SiAumúla 12. Prentun
Arvakurhf^ Skalfunni 10.
AakriHarvwd á mánuAi kr. 5.000. Verð I lausasölu kr. 250 eintakíÁ.
Barátta sjálfstæðismanna
Forsetakosningarnar mögnuðu geysi-
lega illdeilurnar í Sjálfstæðisflokknum.
Mikið er þessa daga um það rætt manna
á meðal, hvort ekki muni fara svo, að
flokkurinn klofni endanlega fyrir næstu
þingkosningar. í því sambandi er fróð-
legt að athuga styrk hinna tveggja arma
flokksins.
Hversu sigurstrangleg yrði fylking, sem Gunnar
Thoroddsen forsætisráðherra, Albert Guðmundsson
og nokkrir fleiri forystumenn flokksins gengjust fyrir?
Mörg teikn eru á lofti um, að sú sveit fengi mikið fylgi,
velji þessir menn þá leið.
Albert Guðmundsson stendur sem stjórnmálamaður
mun sterkari eftir forsetaframboðið en hann áður var.
Hann er í ríkari mæli en fyrr orðinn stjórnmálamaður
á landsmælikvarða. Margir hrifust af því, hversu
hreinskiptinnög einarður þessi frambjóðandi var, þótt
ekki kæmi það allt fram í kjörfylginu.
Þjóðviljinn varð fyrstur til að reikna út, að kjörfylgi
Alberts Guðmundssonar í forsetakosningunum sam-
svaraði tólf þingmönnum, ef það skilaði sér til ein-
hverrar fylkingar í þingkosningum.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur nú 22 þingmenn, að
Eggert Haukdal meðtöldum. Ef framboð, sem Albert
Guðmundsson ætti þátt í, fengi í þingkosningum jafn-
mikið fylgi og hann fékk í forsetakosningum, yrði
niðurstaðan sennilega sú, að sú sveit yrði sterkari á
þingi en sveit Geirs Hallgrímssonar. Þetta er verðugt
umhugsunarefni í ljósi þess, að allur þorri forystu
flokksins, sem fylgir Geir að málum, gekk gegn Albert
í forsetakosningunum. Þetta er þeim mun athyglisverð-
ara sem fleira rennir stoðum undir þá staðhæfingu, að
meginhluti kjósenda Sjálfstæðisflokksins fylgi
Gunnari Thoroddsen og Albert Guðmundssyni frekar
en Geir Hallgrímssyni.
í skoðanakönnun, sem Dagblaðið gerði í febrúar
síðastliðnum, var spurt: Hvorn stjórnmálamanninn
styður þú frekar, Geir Hallgrímsson eða Gunnar Thor-
oddsen? Jafnframt var fólk spurt, hvaða stjórnmála-
flokki það væri hlynntast. Niðurstöður urðu, að af
þeim, sem kváðust styðja Sjálfstæðisflokkinn, sögðust
20,8 prósent frekar styðja Geir, 66,7 prósent kváðust
frekar styðja Gunnar, og 12,5 prósent voru óákveðnir.
Þetta þýðir, að af þeim.sem tóku afstöðu, studdu
23,75 prósent Geir og 76,25 prósent Gunnar. Yfir-
gnæfandi meirihluti stuðningsmanna Sjálfstæðis-
flokksins vildi þannig heldur Gunnar en Geir.
í skoðanakönnun Vísis fyrir mánuði var spurt:
Hvern núlifandi íslenzkra stjórnmálamanna telur þú
mestan leiðtoga? Flestir nefndu Ólaf Jóhannesson, en
næstur kom Gunnar Thoroddsen með 13 prósent
spurðra. Lúðvík Jósepsson varð í þriðja sæti, og síðan
kom Geir Hallgrímsson, sem 2,7 prósent nefndu.
Albert Guðmundsson kom fast á hæla Geirs með 2,1
prósent.
Þessi niðurstaða gengur í sömu átt og niðurstaða
skoðanakönnunar Dagblaðsins um fylgi Gunnars og
Geirs. Gunnar Thoroddsen nýtur s*em leiðtogi miklu
meira fylgis meðal þjóðarinnar en Geir Hallgrímsson.
Geir Hallgrímsson boðaði í Morgunblaðinu síðast-
liðinn vetur harðari stefnu en fyrr gagnvart minni-
hlutahópum í flokknum og átti þar við stuðningsmenn
Gunnars Thoroddsen.
Geir hefur að undanförnu látið að því liggja, að
hann muni gefa kost á sér til endurkjörs í formanns-
stöðu.
Því bendir flest til vaxandi átaka í Sjálfstæðisflokkn-
um og tvísýnnar baráttu.
.. 11
Svipmyndirfrá langvarandi launabaráttu íNoregi:
Naumur meiríhluti
samþykkti nýja
launasamninga
Rflikil óánægja þeirra sem hafa meðallaun vegna stórum
minni kaupmáttar síðustu árin
Ákaflega flókinni og timafrekri
launadeilu er nú aö ljúka hér i
Noregi. Þegar atvinnurekendur og
launþegar hófu samningaumleitanir
skömmu eftir áramót, hafði rikt hér
launa- og verðstöðvun hátt á annað
ár. Verðlag hafði þó á þessum tíma
hækkað nokkuð vegna erlendra verð-
hækkana, og Ijóst var að launþegar
yrðu að fá umtalsverðar kauphækk-
anir, ef þeir ættu að halda sama
kaupmætti og fyrir árið 1978. Laun-
þegum var þó Ijóst, að þeir mættu
ekki spenna bogann of hátt, þar sem
norskur útflutningsiðnaður hafði átt
í miklum erfiðleikum vegna of hás
kostnaðar og of litillar framleiðni
miðað við keppinauta á heims-
markaðnum.
Mikil seinagangur
^ ' * '
Slagunnn stóð fyrst og fremst milli
LO (norska alþýðusambandsins) og
vinnuveitendasambandsins norska.
Samningar gengu i fyrstu ákaflega
treglega, en þegar yfir lauk, hafði
ríkisstjórnin gripið inn í gang mála og
lofað örlítilli skattalækkun og nokk-
urri hækkun barnabóta. LO fagnaði
úrslitunum mjög vegna þess, að
fengist hafði í gegn, að láglaunafólki
skyldu tryggð lágmarkslaun sem
svaraði minnst 85% af meðallaunum
iðnverkamanna. Nú var eftir að
ganga til kosninga um samningstil-
boðið í hinum ýmsu félögum. Þessar
kosningar drógust mjög á langinn, og
það er ekki fyrr en nú í júnílok, að
samningstilboðið var samþykkt með
naumum meirihluta: rúmlega 110
þúsund sögðu já, og rúmlega 104
þúsund sögðu nei.

Noregsbréf:
Sigurjön
Jóhannsson
Hvers vegna sögflu
svo margir nei?
Af hverju reyndust svo margir á
móti samningum, sem nefndir voru
„sigur láglaunafólksins”? Þessu er
ekki svo auðvelt að svara. í ljós kom,
að framkvæmd láglaunastefnunnar
yrði ákaflega flókin og óvist, að allt
láglaunafólk nyti góðs af reglunni um
85% af meðallaunum iðnverkafólks.
Mörgu félagsbundnu fólki fannst
blóðugt að greiða í sameiginlegan
láglaunasjóð, sem ófélagsbundið
fólk ætti siðan aðgang að til jafns við
félagsbundna, en hér í Noregi eru
tiltölulega margir launþegar ófélags-
bundnir. Þá kom það fram seint og
um síðir, að menn voru ekki á eitt
sáttir, hvernig ætti að túlka regluna
um 85% trygginguna. Fjölmiðlar
hafa nú síðustu daga ásakað LO fyrir
klaufagang varðandi útlistun
samningstilboðsins og ruglingslega
meðhöndlun málsins.
í stórum dráttum má segja, að
kauphækkanir liggi á bilinu 8.5 til
10%, en ljóst þykir, að verðhækkanir
innanlands verði varla undir 10% á
árinu, þrátt fyrir mikla aðgætni rikis-
valdsins. Ljóst er, að kaupmáttur
hins almenna launþega ’ I Noregi
verður að samningum loknum verri
en hann var fyrir árið 1978.
Verkffall „hálauná'mqnna"' —
sértilboð til hjúkrunarkvenna
Flestir í efri launaflokkum, bæði
innan LO og utan, þykjast illa svikn-
ir, þar sem þeir hafa undanfarin ár
haft minna og minna milli handanna.
Flestir bjuggust við, að hinir gall-
hörðu félagsmenn innan „Jern og
Metall”, sem er LO-samband,
myndu spyrna fastast við fótum, en
það voru félagssamtökin „Akademi-
kernes Fellesorganisasjon” sem riðu
á vaðið og efndu til verkfalls, sem
m.a. lamaði innanlandsflugsam-
göngur í fjóra daga. Ríkisstjórnin
greip þá í taumana og AF varð að
þola kjaradóm. Kjaradómur mun
einnig fjalla um launamál kennara og
hjúkrunarkvenna og fleiri aðila, sem
ekki vildu samþykkja samningstil-
boðið. Hjúkrunarkonur hafa verið
skammarlega lágt launaðar, og fengu
þær núsértilboðumaðbyrjunarlaun
yrðu reiknuð út eftir 12. flokki í stað
9. flokks áður, en það þýðir, að
BERGNUMDIR
Forsetakosningarnar voru drengi-
legar og heiðarlegar svo sómi var að
fyrir þjóðina. Allir eru svo glaðir og
stoltir og hamingjusamir yfir fegurð
málflutningsins, þar hraut varla mis-
jafnt orð af vör. íslendingar sýndu
hvað þeir eru mikil drengskaparþjóð,
að allt fór fram með þeim virðuleika
og tign, sem sómir hinu æðsta og
göfugasta embætti þjóðarinnar.
Bak við þennan fagurgala leynist
þó skuggahlið, sem enginn hefur
þorað að minnast á.
Á síðustu öld vorum við konungs-
lenda með öllu því ógeðfellda pompi
og prjáli, sem því fylgir. Upp á
síðkastið héldum við, að við værum
upp úr því vaxnir og orðnir þjóðlegt
lýðveldi. Mitt í hinni virðulegu
kosningabaráttu sækja að okkur
svipir fortíðar, skinin bein þeirra'
öðlast hold og fítna á fjósbita
fáfengileikans. Nú ríða þessir
draugar aftur húsum hjá okkur í
nafni misskilins drengileika og
tignardóms.
Um síðustu aldamót hafði bóndi
norður í sveitum þann sið að segja á
hverju kvöldi, áður en hann fór að
sofa „Guð blessi kónginn” og svo
krossaði hann sig, því að kóngurinn
er fulltrúi Guðs. Það var hlegið að
karli fyrir þetta, en nú er ekki nóg
með að forsetinn leiki rullu í hinni
guðdómilegu kómidíu, heldur er
forsetaframbjóðendunum in spe líka
skotið töluvert hátt upp í tignarröð
himinsins, svona upp á 6. ský til
Föstudags
grein
hægri og til þeirra mænir allur sauða-
hópurinn.
Eigum við að finna þessari alvar-
legu ásökun stað? Á múgframboðs-
fundum í höllum og torgum rignir
yfir fólkið tilbeiðsluorðum eins og á
samkomu hjá Hjálpræðishernum eða
börnum Bahaís. Eini munurinn er, að
í stað Guðs gamla eða kóngsins af
Glukkstað kemur einhver forseta-
frambjóðandi, áður fótboltastjarna,
túristagyðja, ambassador eða rector
(tek fram, engin landkynningarbók á
leiðinni) og honum eða henni er lyft
upp á nokkur gullroðin ský morgun-
gyðjunnar.
Hlustum á jarmið: Hann eða hún
hefur höfðinglega reisn umfram aðra
menn! Hún eða hann hefur frábæra
reynslu, þekkingu og gáfur umfram
flesta (þó ekki alla) aðra! Hann eða
hún hefur alla þá kosti til að bera,
sem prýða mega æðsta þjóð-
höfðingja! Húneða hann erkristinn
og hefur fengið vitrun! Hann eða hún
hefur þekkt íslenskt þjóðlíf frá
barnæsku! Hún eða hann er
hámenntaður! Hann eða hún hefur
aðeins lært i skóla lífsins! Hver sem
tekur í höndina á henni eða honum
gerir sér strax grein fyrir þvi að hann
eða hún er langbesti maðurinn eða
konan! Hún eða hann vann hug og
hjarta alls fólksins við Hrauneyjar-
foss og á Grundartanga! Hún eða
hann er fögur eins og fjallkonan með
Ijósan hatt og bjarta brá og bláum
tindi fjalla! Eiginkona hans eða
hennar er hálfur forseti! Hann eða
hún gekk i skóla alþýðunnar, skóla
vinnandi handa, skóla lífsins! Hann
eða hún er foringi í fararbroddi fyrir
forystunni með glæsilega eiginkonu