Sunnudagur fylgirit Þjóðviljans - 14.05.1939, Blaðsíða 7

SUNNUDAGUR
7
S K Á K
Selma Lagerlöf
áttræð.
Sjaldan verður skákin eins
spennandi og þegar annar aðili
sækir á kóngsmegin og hinn sækir
á móti drottningarmegin. Báðir
svífa milli heims og heljar og
spurningin er aðeins, hvor verður
á undan. Skákin, sem hér fer á
eftir, er ágætt dæmi um þetta. Hún
er tefld á skákþinginu í Hastings
1895. Þar voru samankomnir allir
beztu skákmeistarar þeirra tíma,
heimsmeistarinn, dr. Lasker, Stein-
itz, fyrv. heimsmeistari, þýzki
skákmeistarinn dr. Tarrasch, sem
þá var af ýmsum talinn sterkasti
skákmaður heimsins, og Tsjigorin
skákmeistari Rússa. Þingið hefur
orðið mönnum sérstaklega minnis-
stætt sökum þess, að enginn þess-
ara meistara vann fyrstu verð-
launin, heldur var það ungur am-
erískur maður, Harry Nelson Pills
bury, sem aldrei hafði tekið þátt í
alþjóðamóti fyrr. Pillsbury dó
ungur, en var, meðan hann lxfði,
einn af glæsilegustu skákmöanum
heimsins.
Drottningarbragð.
Hvítt: Pillsbury Svart: Tarrasch
1. d2—d4 d7—d5
2. c2—c4 e7—e6
3. Rbl—c3 Rg8—f6
4. Bcl—g5 Bf8—e7
5. Rgl—f3 Rb8—d7
6. Hal—cl 0—0
7. e2—e3 b7—b6
Þetta er gamla klassiska vörnin
við drotningarbragði. Pillsbury
kom með nýjar sóknarleiðir í þess-
ari skák og fleirum (13. Rf3—e5
og 14. f2—f4) og síðan hefur þessi
vörn sjaldan verið leikin. Dr.
Tarrasch mátti ekki heyra hana
nefnda eftir þessa skák, og er þó
alls ekki hægt að segja að svartur
tapi á taflbyrjuninni.
8. c4Xd5 e6Xd5
9. Bfl—d3 Bc8—b7
10. 0—0 c7—c5
11. Hfl—el c5—c4
12. Bd3—bl a7—a6
13. Rf3—e5 b6—b5
Svartur sækir á drottningarmegin,
en notar næstu leiki ti ð styrkja
stöðu sína kóngsmegin til varnar
þeirri sókn, er hlýtur að koma
þeim megin.
14. f2—f4 Hf8—e8
15. Ddl—f3 Rd7—f8
16. Rc3—e2 Rf6—e4
17. Bg5Xe7 He8Xe7
18. BblXe4! d5Xe4
Með 16. — Re4 lokaði svartur Bbl
frá kóngshliðinni. Þess vegna skipt
ir hvítur.
19. Df3—g3 f7—f6
20. Re5—g4 Kg8—h8
Hvítur hótaði Rg4Xf6f
21. f4—f5! Dd8—d7
22. Hel—fl Ha8—d8
23. Hfl—f4 Dd7—d6
24. Dg3—h4 Hd8—e8
Til að valda peðið á e4. Hvítur hót
aði Rg4—f2 og Re2—c3.
25. Re2—c3 Bb7—d5
26. Rg4—f2 Dd6—c6
27. Hcl—fl b5—b4
28. Rc3—e2 Dc6—a4
Sókn svarts er að verða iskyggi-
lega sterk. Eftir 28. Re2—cl, Da4
—c2 getur hvítur ekki bjargað
drottningararminum.
29. Rf2—g4!
Hótar Rg4 X f 6 og rýmir fyrir
hróknum.
29. _ — Rf8—d7
30. Hf4—f2
Nú má svartur ekki leika Da4Xa2
vegna 31. Re2—f4, Bd5—f7. 32.
Rf4—g6f, Bf7 X g6. 33. f5Xg6, Rd7
-—f8 (ekki h7—h6 vegna 34. RXh6
g X h6. 35. DXh6f Kg8. 36 H_f4
og svo H—h4 og D—h8f). 34.
Rg4Xf6, g7Xf6 35. Hf2Xf6, Kh8
—g8. 36. Hf6—f7. - Reyndar hefði
svartur kannske staðið sig við að
gefa skiptamuninn með 32. —
Kh8—g8, peðin drottningarmegin
verða svo sterk. En Tarrasch lék
30-----------Kh8—g8
31. Re2—cl c4—c3
32. b2—b3 Da4—c6
Nú hótar svartur a6—a5—a4Xb3
og svo ef til vill He8—a8—a3. Peð
ið á c3 er svo sterkt, að eina von
hvíts liggur í árásinni kóngsmegin.
33. h2—h3 a6—a5
34. Rg4—h2 a5—a4
lanni liggur við að örvænta, sókn-
arundirbúningurinn gengur svo
hægt.
35. g2—g4 a4Xb3
36. a2Xb3 He8—a8
37. g4—g5 Ha8—a3
38. Rh2—g4 Bd5Xb3
Öll von virðist vera úti, svörtu
peðin eru óstöðvandi.
39. Hf2—g2 Kg8—h8
Hvitur hótaði bæði g5Xf6 og Rg4
Xf6f.
40. g5Xf6 g7Xf6
Ekki Rd7Xf6 vegna Rg4—e5 og
hótar bæði RXc6 og R—g6f.
41. RclXb3 Ha3Xb3
42. Rg4—h6 He7—g7
Eini leikurinn (H—e8 R—f7 mát).
43. Hg2Xg7 Kh8—g7
Nú virðist sókn hvíts dæmd og
svörtu frípeðin hættulegri en
nokkru sinni fyrr. En á síðustu
stundu kemur hjápin.
44. Dh4—g3f! Kg7Xh6
Svartur verður að þiggja fórnina,
Sænska skáldkonan Selma
Lagerlöf varð 80 ára í vetur
sem leið og var henni þá sýnd-
ur margvíslegur sómi. Hún er
fa'dd að Márbacka í Vármland
og lærði til kennslukonu. —
Fyrsta bók hennar, „Gösta Ber-
lings Saga” kom úl 1891. Síðan
hefur hún ritað mikinn fjölda
skáldsagna og annarra bóka,
og eru nokkrar þeirra þýddar
á íslenzku, þar á meðal „Jer-
úsalem”, „Föðurást”, „Mýrar-
kotsstelpan”, „Helreiðin”,
„Ferðasaga Njáls Þumalings”
o. fl. Árið 1907 var Selma Lag-
erlöf gerð heiðursdoktor við
Upsalaháskóla, og 1909 fékk
hún bókmenntaverðlaun Noh-
els. Á síðustu árum hefur
Selma Lagerlöf hvað eftir ann-
að tekið svari þeirra, sem orðið
hafa fyrir ofsóknum nazisl-
anna.
því að annars missir hann hrókinn
45. Kgl—hl!
45. Hfl—f4 (hótar máti) lítur vel
út, en þá heldur svartur jafntefli
með þráskák (H—blf—b2f o. s.
frv.). Nú getur svartur aftur á
móti ekki hindrað mátið, nema
með því að gefa drottninguna.
45. Dc6—d5
46. Hfl—gl Dd5 X f 5
47. Dg3—h4f Df5—h5
48. Dh4—f4f Dh5—g5
49. HglXgö f6Xg5
50. Dg3—d6f Hh6—h5
51. Dd6Xd7 og vann.
Guðmundur Arnlaugsson