Vísbending - 07.06.1990, Qupperneq 2

VÍSBENDING
að lífeyrisaldri er náð. Þessi háttur er
hafður hjá Frjálsa lífeyrissjóðnum.
Hér yrði samt einhvern veginn að huga
að þeim sem slasast og verða snemma
ófærir um að vinna eða þeim sem lifa
mjög lengi. Hér er reyndar óljóst hvað
er frábrugðið með tryggingahlutverki
lífeyrissjóðanna og tryggingar-
félaganna og hvers vegna menn ættu
síður að treysta lífeyrissjóðunum fyrir
slíkum tryggingum.
* í þriðja lagi gremst mörgum að
heyra hvernig sumir lífeyrissjóðir fara
með fé sitt. Víða hefur verið kvartað
undan lélegri ávöxtun lífeyrissjóðanna.
Stundum er fyrst og fremst litið á þá
sem lánasjóði. Sjóðirnir hafa lánað
félögum sínum á lágum vöxtum. Þetta
kemur þeim í koll þegar að því kemur
að greiða lífeyrinn. í þessu liggur
meginástæða vanda margra
lífeyrissjóða nú. Sögur um mikinn
rekstrarkostnað hafa einnig spillt
orðstír sjóðanna. I sumum litlum
sjóðum er rekstrarkostnaður nokkrir
tugir prósenta af iðgjöldum (Dæmi er
um meira en 40%). Oftast er
kostnaðarhlutfallið reyndar mun lægra
(þótt það fari kannski ekki eins hátt)
eða 1-2% hjá stærstu sjóðunum.
* Fjórða ástæðan er kannski
veigamest þegar allt er skoðað. Hún
er mikil skattlagning á lífeyrisgreiðslur.
Þessi skattur er miklu hærri en á aðrar
tekjur.
Skattlagning-bein og óbein
Skattlagningunni ntá skipta í þrennt:
*Tekjuskattur og iðgjald til
Umsjónarsjóðs aldraðra af greiðslum
í lífeyrissjóð.
*Tekjuskattur á greiðslur úr
lífeyrissjóðum.
* Þriðji skatturinn, og sá sem inunar
líklega mest um, felst í því að ýmsar
aðrar greiðslur til lífeyrisþega,
heimilisuppbót og tekjutrygging, rýrna
þegar menn njóta einnig tekna úr
lífeyrissjóði.
Greiðslur í lífeyrissjóði
Framlag atvinnurekanda í lífeyris-
sjóði er jafnan 6% af iðgjaldsstofni og
er engin tekjuskattur greiddur af því.
Fram'lag launþega er 4% og reiknast
fullur tekjuskattur (39,79%) af því sem
er umfram skattleysismörk. Auk þess
greiðir lífeyrissjóður 2% af öllum
tekjum sínum tii Umsjónarnefndar
Tafla 2
Jaðarskattur af greiðslum
úr lífeyi issjóði
Tekjur Einstakl. Hjón Elliheim.
þús. kr
0-5 100.0% 0.0% 100.0%
5-13 0.0% 0.0% 100.0%
13-17 60.0% 0.0% 100.0%
17-57 76.1% 45.0% 100.0%
57-66 39.8% 45.0% 100.0%
66-85 39.8% 66.9% 100.0%
85-110 39.8% 66.9% 39.8%
110- 39.8% 39.8% 39.8%
eftirlauna. Ef gert er ráð fyrir að
launþegi sé kominn upp fyrir skatt-
leysismörk nemur skatturinn um 18%.
Greiðslur úr lífeyrissjóðum
Greiðslur almannatrygginga til
aldraðra eru einkum grunnlífeyrir,
tekjutrygging, heimilisuppbót og sér-
stök heimilisuppbót. Aðrar tekjur
skerða ailar þessar greiðslur nema
grunnlífeyrinn og auk þess borga
gamalmenni tekjuskatt eins og aðrir.
I töflu 1 eru tekin dæmi um hvernig
ráðstöfunartekjur ellilífeyrisþega
breytast með lífeyristekjum, en í töflu
2 eru tekin dæmi um jaðarskatt, þ.e.
hve mikill hluti af hverri nýrri krónu í
tekjum rennur í skatta eða tapaðar
lífeyrisgreiðslur.
Einstaklingur með 50.000 krónur á
mánuði í greiðslur frá lífeyrissjóði
greiðir yfir 70% af lífeyrissparnaði í
skatt, þegar skattur á greiðslur í sjóð-
inn er talinn með. Þetta má bera saman
við að lunamaður ineð 50.000 króna
mánaðarlaun greiðir ekki tekjuskatt.
Og sá sem sér fram á að komast á
Yfirlit um helstu lífeyrisgreiðsiur almannatrygginga
Grunnlífevrir: 11.181 kr. fyrir 67 ára (sjómenn 60 ára) hækkar ef töku er frestað, hjón
20.126.
Tekjutrvaaina: 20.572 á mánuði (tvöfalt fyrir hjón), skerðist um 45% vegna tekna
umfram 12.800 kr. á mánuði (hjá hjónum hefst skerðingin við 17.916 kr.). Þetta
frítekjumark hækkar í 19000 krónur fyrir einstaklinga 1. júlí næstkomandi. Maður með
óskerta tekjutryggingu fær auk þess fellt niður fastagjald af síma.
Heimilisuppbót: 6.993 kr. aðeins til þeirra sem búa einir og fá tekjutryggingu, skerðist
um sama hlutfall og tekjutrygging.
Sérstök heimilisuppbót: 4.810, aðeins til þeirra sem búa einir og hafa engar tekjur
aðrar en tryggingabætur. Skerðist að fullu með öðrum tekjum.
Fvrir þá sem dveliast á elli- og dvalarheimilum: Tryggingastofnun greiðir það sem á
vantar, til þess að lífeyririnn og aðrar þær tekjur, sem hann kann að hafa, dugi fyrir
vistgjaldinu.
Auk þess greiðir Tryggingastofnun tannlækninaar að hálfu, að þrem fjórðu ef maður
nýtur skertrar tekjutryggingar og að fullu ef um óskerta tekjutryggingu er að ræða.
Heildarskattur á lífeyrissparnað borinn saman við almennan tekjuskatt

• \
Lífeyrissparnaður einstaklings
'V — 4

vJ O /o

Laun

O 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 þúsundir króna