Vísbending - 21.07.1992, Blaðsíða 4

ISBENDING
r s v a r t\
Hagtölur lækkun r a u t t hækkun
fráfyrratbl.
Fjármagnsmarkaður Peningamagn (M3)-ár 10% 30.04.
Verðtryggð bankalán 9,0% 01.06.
Överðtr. bankalán 12,2% 01.06.
Lausafjárhlutfall b&s 14,3% 05.92
Verðbréf (VÍB) 339 07.92
Raunáv.3 mán. 9%
ár 7%
Hlutabréf (VÍB) 663 24.06.
Fyrir viku 663
Raunáv. 3 mán. -7% 07.92
ár -13%
Lánskjaravísitala 3230 07.92
spá m.v. fast gengi 3240 08.92
og 0,5% launaskr./ári 3249 09.92
3252 10.92
Verðlag og vinnumarkaður
Framfærsluvísitala 161,4 07.92
Verðbólga- 3 mán 2% 05.92
ár 3% 05.92
Framfvís.-spá 161,8 08.92
(m.v. fast gengi, 0,5% launaskr./ári) 162,3 09.92
Launavísitala 130 06.92
Árshækkun- 3 mán 6% 06.92
ár 2% 06.92
Launaskr-ár 1% 03.92
Kaupmáttur 3 mán 1% 04.92
-ár -1% 04.92
Dagvinnulaun-ASÍ 82000 91 4.ársfj
Heildarlaun-ASÍ 108000 91 4.ársfj
Vinnutími-ASI (viku) 46,2 91 4.ársfj
fyrir ári 46,6
Skortur á vinnuafli -0,6% 04.92
fyrir ári 0,6%
Atvinnuleysi 2,6% 06.92
fyrir ári 1,0%
Gengi (sala síðastl. mánudag)
Bandaríkjadalur 54,6 13.07.
fyrir viku 55,6
Sterlingspund 105,4 13.07.
fyrir viku 105,8
Þýskt mark 36,8 13.07.
fyrir viku 36,5
Japanskt jen 0,436 13.07.
fyrir viku Erlendar hagtölur Bandaríkin 0,446
Verðbólga-ár 3% 05.92
Atvinnuleysi 7,8% 06.92
fyrir ári 7,0%
Hlutabréf (DJ) 3328 09.07.
fyrir viku 3330
breyting á ári 11%
Liborvext. 3 mán 3% 07.07.
Bretland
Verðbólga-ár 4% 05.92
Atvinnuleysi 9,6% 05.92
fyrir ári 7,9%
Hlutabréf (FT) 2491 10.07.
fyrir viku 2497
breyting á ári -1%
Liborvext. 3 mán V-Þýskaland 10,1% 10.07.
Verðbólga-ár 4% 06.92
Atvinnuleysi 6,6% 06.92
fyrir ári 6,3%
Hlutabréf (Com) 1963 03.07.
fyrir viku 1978
breyting á ári -2%
Evróvextir 3 mán Japan 9,9% 10.07.
Verðbólga-ár 2% 05.92
Atvinnuleysi 2% 05.92
fyrir ári 2%
Hlutabréf-ár -28% 10.07.
Norðursjávarolía 21,2$ 10.07.
fyrir viku 20,92$
Er gagn að hagspám?
Hagspár spár skipta miklu fyrir
áætlanir fyrirtækja og einstaklinga. En
hvað standast spárnar vel?
Þjóðhagsstofnun spáði árum saman
mikilli lækkun verðbólgu en segjamá að
spáin hafi ekki ræst fyrr en með þjóðar-
sáttarsamningunum í ársbyrjun 1990.
Meðal annars stafaði villan af því að
Spár Alþjóða
gjaldeyrissjóðsins
I hagspá Alþjóða gjaldeyrissjóðsins,
World economic outlook, maí 1992 er
úttekt á því hvernig spár sjóðsins um
verðbólgu og hagvöxt í sjö stærstu
iðnríkjum heims hafa ræst á árunum
1971-1991. Annars vegar er skoðuð
spá sjóðsins sem gerð er á vorin fyrir
Breyting vergrar þjóðarframleiðslu 1974-1992
%
brotin lína:þjóðhagsáætlun í upphafi þings haustið á undan.
stofnunin gerði sjaldan ráð fyrir
launaskriði, ekki þótti hæfa að hún ýtti
undir verðbólgu væntingar og kaupkröfur
með þeim hætti. I blaðinu var 7.
nóvember síðastliðinn fjallað um spár
Þjóðhagsstofnunar. Þar var spá þjóð-
hagsáætlunar um vöxt þjóðarframleiðslu
næsta árs borinn saman við útkomuna
eins og hún lá fyrir næstu ár á eftir.
Þjóðhagsstofnun hefur undanfarin ár
endurskoðað hagtölur mörg ár aftur í
tímann og hefur komið fram að
hagvöxtur var meiri en áður er talið.
Þegarþjóðhagsáætlanireru bomar saman
við nýjustu tölur er útkoman enn verri en
í greininni sem birtist í nóvember
síðastliðnum. Að meðaltali var spáð
0,7% hagvexti í þjóðhagsáætlun, en
raunverulegur vöxtur var um 3,7% á ári.
Meðalfrávik spár frá réttri útkomu var
3,2% ,en næröll árinreyndist hagvöxtur
vera meiri en spáð var. Hér er
spámönnunum að vísu nokkur vorkunn,
því að réttar hagvaxtartölur hafa ekki
komið í ljós fyrr en á síðustu árum.
Undanfarin ár hefur verið í smíðum
haglíkan hjá Þjóðhagsstofnun og verður
það eflaust til þess að bæta hagspár
hennar. I sumar hefur Óttar Guðjónsson
hagfræðingur starfað að því að smíða
spálíkan fyrir Vísbendingu, og hefur
hann þar meðal annars haft hliðsjón af
því sem birl hefur verið um líkan
Þjóðhagsstofnunar. Verðurþað vonandi
til þess að bæta umfjöllum blaðsins um
áhrif efnahagsráðstafana, fjárlagaog um
nánustu framtíð íslensks efnahagslífs
yfirleitt.
sama ár og hins vegar er litið á spár sem
sjóðurinn gerir á haustin um næsta ár.
V eg i nn hagvöxtur í ríkjunum var 2,7 % á
þessum tíma, en meðaltal vorspáa
sjóðsins var 2,8%. Meðalfrávik var
1,4%. Vegið meðaltal verðbólgu í
löndunum var 7,1%. Hér var meðaltal
vorspánna 6,9% og meðalfrávik 1,5%.
Eins og nærri má geta voru spár um
næsta ár ekki eins nærri réttu lagi og
vorspámar. Vöxturreyndist0,5% minni
á ári í ríkjunum sjö en spáð var haustið á
undan og meðalfrávik spánna frá réttri
útkomu var 2,1 %. Verðbólga var 0,5%
meiri en sjóðurinn spáði og meðalfrávik
spánna 2,2%. Miðað við skekkjuna í
íslenskum hagspám telst mismunurinn
þó vart mikill, en það verður að segja
íslenskum spámönnum til afsökunar að
sveiflur eru mun meiri í íslensku efna-
hagslífien íflestum iðnríkjum. Athugun
Alþjóða gjaldeyrissjóðsins leiðir í ljós
að spár frá seinni hluta tímabilsins
standast betur en spár frá 1971-1980.
Að hluta má skýra þetta með því að
efnahagsástand hefur verið nokkru
stöðugra í heiminum eftir 1980, en
vafalaust sjást hér einnig áhrif bættrar
spátækni.
Ritstj. og ábm.: Sigurður Jóhannesson.
Útg.: Ráögjöf Kaupþings hf., Kringlunni 5,
103 Reykjavík. Sími 689080. Myndsendir:
812824. Málfarsráðgjöf: Málvísindastofnun
Háskólans. Prentun: Prentsmiðjan
Gutenberg. Öll réttindi áskilin. Ljósritun er
óheimil en mikill afsláttur veittur af
viðbótareintökum.
4