Vísbending - 29.11.1996, Síða 1

V
V i k u
ISBENDING
rit um viðskipti og efnahagsmál
29.
nóvember
1996
45. tbl. 14. árg.
Orkunotkun vex stöðugt í heiminum
Olíuverð í heiminum hefur farið
hækkandi upp á síðkastið. Allt
frá 1973, þegarfyrri olíukrepp-
an skall á, hefur olíuverð skipt verulegu
máli varðandi efnahagsmál í heiminum.
Fram til þess tíma var litið á olíu sem
sjálfsagðan hlut þar sem framboð og
eftirspurn væru í jafnvægi og ekki þyrfti
að hafa áhyggjur af verðinu. Olíukrepp-
an, og í kjölfarið hennar, áhyggjur af því
hve lítið væri eftir af ónýttum olíulind-
um í heiminum, auk vaxandi meðvitundar
um umhverfisáhrif af brennslu á olíu,
breyttu þessu hugarfari.
Orkugjafar
Álitið er að olía hafi verið um helm-
ingur af þeim orkugjöfum sem notaðir
voru í heiminum til iðnaðar, flutninga
og heimilisþarfa um 1970 en nú, aldar-
fjórðungi síðar, er álitið að olíunotkunin
sé um 39%. Gas er í auknum mæli notað
en notkun þess óx úr 18% í 22% á þessum
árum. Notkun kola hefur minnkað
eitthvað og er nú um 25%. Kjarnorka er
talin fullnægja 6% af orkuneyslu
heimsins og endumýjanlegir orkugjafar,
þ.m.t. vatnsorka, sólarorka, vindorka og
jarðvarmi, eru taldir fullnægja 8% af orku-
neyslu heimsins.
Spáð er aukinni orkunotkun
Orkunotkun í heiminum árið 1993 var
talin nema 349,1 x 1024 BTU, en BTU er
sk. British Thermal Unit. Orkunotkunin
er talin hafa vaxið um 70% frá 1970. Spáð
er að orkunotkunin eigi eftir að vaxa um
55% til 2015 eða sem svarar um 2% á ári
að meðaltali. Búist er við að koltvísýr-
ingur muni aukast í andrúmsloftinu um
54% miðað við það sem nú er. Þessi spá
er tekin úr Internaúonal Energy Out-
look 1996 en það rit er gefið út af orku-
málaráðuneyti Bandaríkjanna.
Forsendur spánna
Þegar spár sem ná til svo langs tíma
eru gerðar þarf að byrja á forsendum en
þær ráða miklu um niðurstöðuna. Meðal
forsendna eru: Þjóðarframleiðsla í heim-
inum mun aukast úr 23 biljónum dollara
(m.v. verðlag 1990) í 45 biljónir dollara,
en hún vartalin 12 biljónir dollara 1970.
Orkunotkun óx hægar en þjóðarfram-
leiðslan á tímabilinu 1970- 1993.
Gert er ráð fyrir að fólksfjölgun í heim-
inum verði töluverð fólki fjölgi úr 5,7
miljörðum manna í 7,5 miljarða manna.
Gert er ráð fyrir að 2/3 vaxtarins í orku-
notkun verði í löndum sem eru að iðn-
væðast. Aðallega er um að ræða lönd í
Asíu þar sem helmingur mannkyns býr.
Olíunotkun
Olíunotkunin árið 1993 var áætluð 67
miljónir tunna á dag en búist er við að
hún vaxi í 99 miljónir tunnur á dag árið
2015. Því er spáð að olíuverð muni
hlaupa á bilinu 16 dollarar á tunnu upp
í 34 dollara á tunnu á tímabilinu frá 1993
- 2015 en verði að meðaltali 25 dollarar
á tunnu. Efsta myndin til hægri sýnir
þróun olíuverðs frá 1985. Olíuverð hefur
heldur farið hækkandi upp á síðkastið
og er það rakið til lítilla birgða af olíu í
Bandaríkjunum og Evrópu. Birgðir
minnkuðu mjög mikið vegna mikilla
kulda síðastliðinn vetur.
Kolanotkun
Gert er ráð fyrir að notkun kola muni
aukast á næstu árum. Spáð er að hlutfall
kolanotkunar af heildarorkunotkun verði
óbreytt árið 2015 eða 25%. Búist er við að
aukning kolanotkunar verði mest í Asíu,
sérstaklega í Kína og á Indlandi.
Gasnotkun
Notkun gass mun væntanlega aukast
verulega á næstu áratugum og er þá
helst horft á Asíulönd. Gas er mikið not-
að til hitunar og það er gasinu til fram-
dáttar að mengun af völdum þess er lítil.
Endurnýj anlegar orkulindir
Notkun endurnýjanlegra orkulinda
mun aukast á næstu árum og er gert ráð
fyrir að notkun þeirra muni aukast úr 8%
í 9% á næstu tveimur áratugum. Mest
aukning mun væntanlega verða í notkun
vatnsafls.
Notkun kj arnorku
Búist er við að draga muni úr notkun
kjarnorku í framtíðinni. Kjarnorka hefur
átt undir högg að sækja og er búist við
að hlutfall kjarnorku af heildarorkunotk-
un muni dragast saman um 2% á næstu
20 árum.
Heimild: Inlernational Energy Outlook 1996
Orkunotkun spá til 2015
1970 1980 1990 2000 2010
Efniblaðsins
Vísbending er hlaðin orku að þessu
sinni en forsíðugrein og greinar á
bls. 2 fjalla um ýmis atriði er varða orku-
notkun og orkugjafa í heiminum.
Á bls. 3 er fjallað um nýjung í bifreiða-
viðskiptum sk. rekstrarleigu.
1 grein á bls. 4 er fjallað um mismunandi
lengd sumarfría í ýmsum löndum.