Vísbending - 17.01.2003, Síða 1

ISBENDING
17.janúar2003
3. tölublað
V i k u
r i t
u m
v i ð s k i p t i
og
efnahagsmál
21.árgangur
Rússíbanaferðin endalausa
Upphaf ársins hefur verið upp og
niður fyrir fjárfesta, þó að mestu
leyti upp á við fyrir bandaríska
fjárfesta. Það er þó einkum vegna að-
gerða stjórnvalda frekar en að góðar
vísbendingar hafi komið fram um að
hagnaður fyrirtækja eigi eftir að batna
mikið. Eftir þriggja ára samfleytt fall
bandaríska markaðarins, þar sem S&P
500-vísitalan hefur lækkað um rúman
þriðjung, sem er á flesta mælikvarða
versti árangur síðan í kreppunni miklu,
er ekki laust við að menn séu orðnir
óþolinmóðir eftir uppsveiflu á hluta-
bréfamarkaðinum. Sérfræðingar á Wall
Street hafa lfka gefið tóninn og eru, að
meðaltali, búnir að spá því að vísitalan
muni hækka um 20% á árinu. Það á eftir
að koma í ljós en eitt er þó víst að rússt-
banaferðin heldur áfram.
Ekki allt sem sýnist
ó að illa hafi árað á bandaríska mark-
aðinum þá kann að vera að fjárfestar
hafi, alla vega að einhverju leyti, dregið
upp of dökka mynd af ástandinu. Nýleg
rannsókn ráðgjafafyrirtækisins Mc-
Kinseys á S&P 500-vísitölunni hefur
leitt í ljós að þó að vísitalan hafi lækkað
um 37% frá janúar 2000 til október 2002
þá hækkaði hlutabréfaverð 41% þeirra
fyrirtækj a sem eru í vísitölunni. Astæðan
fyrir því að vísitalan sjálf lækkaði er sú
að markaðsvirði fyrirtækja er mismikið
sem gerir það að verkum að stærri og
verðmætari fyrirtæki ráða meiru um
hreyfingar vísitölunnar en þau sem
minni eru. Það voru 49 fyrirtæki í vísitöl-
unni sem höfðu markaðsvirði um og yfir
50milljarðaBandaríkjadalaog að meðal-
tali lækkuðu þessi fyrirtæki mest í verði.
McKinsey-menn hafa reiknað það út
að um níu prósentustig, af þeim 37 sem
vísitalan lækkaði um, megi rekja til lækk-
unar á risafyrirtækjum.
Flestir vita að verðbréfahrunið má
að miklu leyti rekja til glórulausrar bjart-
sýni á verðmæti tæknifyrirtækja í lok
tíunda áratugarins, fjárfestingarblaðra
myndaðist sem að lokum losnaði úr
bandinu og hefur síðan flögrað um
himinhvolfið ýlfrandi og stjómlaust og
er að margra mati loks að falla til jarðar
nú, þó að enn séu um það skiptar skoð-
anir. I rannsókn McKinseys kemur fram
að það er fyrst og fremst tæknigeirinn,
þ.e. upplýsingatækni- og símafyrirtæki,
sem hefur lækkað verulega á undan-
förnum þremur árum. Flestir aðrir geirar
hafa hækkað á tímabilinu þegar arður er
tekinn með í reikninginn. Þetta styður
þá tilgátu að verðfallið á hlutabréfamark-
aðinum hafi fyrst og fremst verið leiðrétt-
ing á einum atvinnugeira. Það kemur
líka í ljós að 25 prósentustig, af fyrr-
greindum 37, má rekja til verðlækkunar
á upplýsingatækni- og símafyrirtækjum.
Þar með eru einungis þrjú prósentu-
stig eftiraf þeirri 37% lækkun á S&P 500-
vísitölunni sem varð á tímabilinu frá
janúar 2000 til október 2002. Hana má
rekja til annarra 378 fyrirtækja sem eru í
vísitölunni. Með öðrum orðum þýðir
þetta að fjárfestir sem hefði dreift fjár-
magni sínu jafnt á fyrirtæki, óháð stærð
þeirra og atvinnugrein, hefði komið mun
betur út úr þessari lækkunarhrinu en sá
sem hefði fjárfest í sjálfri vísitölunni.
Að sama skapi hafa þeir sem lögðu
áherslu á tæknifyrirtæki og risafyrirtæki
komið illa undan vetri.
Leiðrétting?
Stóra spurningin er þá sú hvað fram-
tíðin muni bera í skauti sér. Ef talað
er um lækkun á markaðinum sem leið-
réttingu þá hlýtur að vera áhugavert að
vita hvort hún hafi ekki þegar komið
fram. Aður en tækniblaðran blés út vógu
síma- og upplýsingatæknifyrirtæki um
15-25% af heildarmarkaðsvirði fyrir-
tækja í S&P 500-vísitölunni, árið 2000
var hlutfallið hins vegar komið upp í
45%. McKinsey bendir á að markaðs-
virði síma-,fjölmiðla-og tæknifyrirtækja,
sem hlutfall af heildarvirði fyrirtækja í
S&P 500-vísitölunni, sé nú komið niður
í tuttugu ára meðaltal og því hægt að
halda því fram að leiðrétting hafi átt sér
stað í tæknigeiranum.
Annar mælikvarði, sem er áhuga-
verðuríþessu sambandi,erV/H-hlutfall-
ið (virði/hagnaði) en ítrekað hefur verið
bent á það í umfjöllun um markaðinn að
þrátt fyrir miklar verðlækkanir þá sé þetta
hlutfall enn yfir sögulegu meðaltali. Mc-
Kinsey bendir á að þegar V/H-hlutfall,
miðað við jafna dreifingu á fyrirtæki í
S&P 500-vísitölunni, erborið saman við
hefðbundið V/H-hlutfall þá erþað síðara
farið að nálgast hið fyrra, sem bendir til
þess að mesta spennan sé farin úr mark-
aðinum. Þetta segir þó ekki alla söguna
því að ef V/H-hlutfallið er skoðað í sögu-
legu samhengi þá er það engu að síður
mjög hátt, um 30 þegar meðaltalið er um
16, og algengt að það fari niður í tíu eða
þaðan af minna í niðursveiflum. Og þó
að notast sé við hagnaðarspár, um 15%
hækkun hagnaðar á árinu, sem verður
að teljast bjartsýnisspá miðað við líkleg-
an vöxt hagkerfisins, þá er hlutfallið
engu að síður enn hátt.
Bandaríski seðlabankinn hefur verið
duglegur við að skrúfa niður vexti,
næstum niður í botn, og ríkið hefur spil-
að út flestum þeim trompum sem það
hefur á hendi en þrátt fyrir það hefur
markaðurinn ekki náð flugi á ný. Það er
því alls ekki eins öruggt og bandarískir
sérfræðingar vilja halda fram að mark-
aðurinn eigi eftir að hækka verulega á
þessu ári.
Langtímafjárfesting
Fjárfestar ættu að vita að það að taka
sér stöðu á hlutabréfamarkaðinum
er eins og að sitja í rússíbana en á
markaðinum er meiri óvissa um það hvort
næsta beygja fari upp á við eða niður.
Þetta er eitthvað sem fjárfestar verða að
lifa við. Þeir geta hins vegar huggað sig
við að þeir geta verið nokkuð öruggir
um að ef þeir sitja nægilega lengi muni
ferðin reynast ánægjuleg þó að þeim
hafi orðið bumbult eða verið við það að
fá taugaáfall á leiðinni. Frá byrjun tutt-
ugustu aldarinnar hafa bandarísk hluta-
bréf hækkað að meðaltali um 9,3% á ári
og hafa því verið besta fjárfesting sem
völ er á til langs tíma litið. Það er líka
lærdómur, sem hægt er að draga af
undangengnum árum, að hlutabréf eru
fyrst og fremst langtímafjárfesting og
það er mikilvægt að dreifa áhættunni,
rússíbanaferðin tekur engan enda.
1
Eftir þriggja ára stöðugar
lækkanir á bandaríska
markaðinum eru ntargir
orðnir óþolinmóðir.
2
Stríð við Irak virðist vera
líklegra með hverjum deg-
inum þrátt fyrir að það geti
haft alvarlegar afleiðingar.
3
ValdimarÁrmanntjallarum
varnir gegn gjaldeyris-
áhættu. Hann bendir á að
það getur verið arðsamlegt
4
fyrir íslensk fyrirtæki að'
beita íýrir sig slíkum vörn-
um um leið og þær draga úr
áhættu.