Vísbending - 17.01.2003, Qupperneq 4

V
ISBENDING
(Framhald af síðu 3)
framvirkum samningi sem er til eins
mánaðar. Þann I. febrúar mun fjárfestir
gera sölusamning ef janúarsamning-
urinn skilaði hagnaði en ekkert ef hann
skilaði tapi, þannig heldur hann áfram
að gera samning fyrir næsta tímabil ef
síðasta tímabil skilaði hagnaði en gerir
ekkert ef það skilaði tapi. í töflunni sést
að það er hægt að bæta uppsafnaðan
hagnað mjög mikið og aðferðimar skila
í raun mjög góðum árangri. Bendir þetta
til þess að krónan sýni ákveðna leitni-
tilhneigingu þannig að hún veikist í
nokkra mánuði og síðan styrkist hún í
nokkra mánuði.
Miðað við þriggja mánaða samninga
er uppsafnaður hagnaður um 28,7
milljónirkrónaáhverja 1 milljón dollara
sem seld er framvirkt. Það er um 28,7%
ávöxtun á tímabilinu-sem gerir um 8,8%
árleg ávöxtun að meðaltali. Ef fjárfestir
(eða sjóður) ætti um 1 milljarð króna í
erlendum eignum væri þessi hagnaður
um 287 milljónir á þriggja ára tímabili.
Hér er vert að taka fram að ekki er reikn-
aður með hagnaður af því að vera óvar-
(Framhald af síðu 2)
þáttur í utanríkisstefnu Bandaríkjanna,
allt frá fimmta áratugnum, hefur verið að
tryggja Bandaríkjunum og öðrum vest-
rænum ríkjum gott aðgengi að olíu. Lái
þeim hver sem vill því að olía hefur gegnt
ótrúlega mikilvægu hlutverki í viðskipta-
og efnahagssögu tuttugustu aldar-
innar. Ólíklegt er að það hafi farið fram
hjá olíumönnunum (Bush eldri auðgað-
ist t.d. á olíu) við stjórnvölinn að með
tangarhald á olíuauðlindum Iraks væru
þeir búnir að eyðileggja „olíuvopnið"
og veikja OPEC verulega sem myndi
sennilega leiða til endaloka samtakanna.
Það gæti svo aftur leitt til mun lægra
olíuverðs sem gæti kynt undir efna-
hagsframförum á komandi árum.
Engu að síður getur einnig verið að
olíuverð sé einn af þeim þáttum sem geri
það að verkum að Bandaríkin séu þó
eitthvað hikandi. Með lítið sem ekkert
framboð frá Venesúela er hættan miklu
meiri en ella að olíuverð geti stigið upp
í hæstu hæðir ef farið verður út í stríð.
Eftir efnahagslega lognmollu undanfar-
inna missera, og þegar ljóst er að við-
snúningur bandaríska hagkerfisins er
líklegur til að verða mun veikari en menn
voru að vonast til, og vitað mál er að
hátt olíuverð mum gera þann viðsnúning
að engu, er heldur ekki óeðlilegt að menn
hafi þennan áhættuþátt í huga. Banda-
ríkjamenn eru hins vegar fullvissir að
þeir muni knýj a fram sigur á mettíma s vo
að þennan þátt þurfi ekki að óttast. Þó
eru ekki allir jafn bjartsýnir. Bandarískir
sérfræðingar telja að um 60% líkur séu
á að stríðið vari 4 til 6 vikur og hafi ekki
í för með sér neinar skemmdir á olíu-
auðlindum, 30% líkur á að stríðið taki 6
til 12 vikur og einhveij ar skemmdir verði
inn, eingöngu er hér um að ræða upp-
safnaðan hagnað af framvirku samning-
unum. Þegar krónan veikist og fjárfestir
er óvarinn hækkar erlenda eignin hans
sem nemur veikingunni.
Hagnast á áhættunni
Ljóst er að krónan flöktir mikið og
ljóst er einnig núna að síðustu þrjú
ár hefur hún ekki veikst sem nemur
vaxtamuninum. Það hefur því borgað
sig í krónum talið að selja erlenda eigna-
stöðu framvirkt. Það er mikilvægt fyrir
fjárfesta að gera sér grein fyrir því að
erlendri fjárfestingu fylgir gjaldeyris-
áhætta sem þeir þurfa að fylgjast með
svo hægt sé að taka ákvarðanir um
vamaraðgerðir. Með tækjum fjármála-
markaðarins er hægt að eyða nánast
allri áhættu semfjárfestirstendurframmi
fyrir. Það er ekki lengur til staðar fyrir
fjárfesta sú afsökun að hafa tapað pen-
ingum vegna mikilla sveiflna á krón-
unni. Hægt er að gera þessar sveiflur
hlutlausar með afleiðum og jafnvel
hagnast á þeim um leið.
á olíuauðlindum og 10% líkur að stríðið
dragist í hálft ár og gereyðingarvopn
verði notuð með alvarlegum afleiðing-
um fyrir nærliggjandi svæði. Martin
Wolfe hjá Financial Times hefur reikn-
að það út að í fyrsta tilvikinu yrðu efna-
hagsleg áhrif lítil sem engin en vegið
með líkunum þá gæti olíuverð farið upp
í 42 dollara og bandaríska efnahags-
kerfið staðið í stað á árinu.
Skjótafyrst!
Michael Moore sem gerði heimild-
armyndina Bowling for Columb-
ine, sem hefur farið sigurför um Banda-
ríkin og Evrópu, er orðinn einn umdeild-
asti en jafnframt athygliverðasti þjóðfél-
agsrýnir Bandaríkjanna. Hann sagði
það einkenna Bandaríkjamenn að þeir
„skjóta fyrst og spyrja svo“. Tilvitn-
unina má taka bókstaflega, þar sem
Bandaríkjamenn drápu rúmlega 11 þús-
und samlanda sína með skotvopni á
síðasta ári, sem er margfalt á við það
sem gerist í öðrum vestrænum löndum.
Það er ekki laust við að sú réttlæting
sem framleiðendur skotvopna nota, að
vopn drepi ekki heldur fólk, hljómi s vipað
og „afsökun“ bandarískra vopnafram-
leiðenda sem seldu til Iraks á níunda
áratuginum. En tilvitnunin er einnig
tilvísun í pólitíska hegðun, ekki hvað
síst gagnvart írak. Hvernig sem á það er
litið þá hlýtur það að vera fljótræði að
ætla að ráðast á þjóð sem ekki hefur með
neinum hætti ógnað Vesturlöndum,
nema þá með því að reyna að gera „olíu-
vopnið" virkt, hvað sem tautar og raular
í nafni þess að ráðast gegn ógninni áður
en hún verður ógn. Þetta getur varla
talist uppskrift að friðsamlegum tímum!
N
Aðrir sálmar
______________
Heppileg þróun?
Aundanfömum árum hefur það færst
í vöxt að bankar og verðbréfa-
fyrirtæki taki beinan þátt í rekstri fyrir-
tækja með því að kaupa hlutafé. Með
þessu móti er áhættustýringin að færast
til, úr því að bankinn veiti lán gegn þeim
tryggingum sem hann telur viðunandi,
í það að hann taki beinan þátt í rekstri
með því að leggja fram áhættufé. Áður
fyrr var nánast ekkert tekið gilt sem
trygging fyrir lánum nema veð í fasteign.
Þetta var ekki óeðl i legt á þeim tíma þegar
fasteignir voru nánast það eina sem
hafði haldið verðgildi þokkalega í óða-
verðbólgu. Reyndar var sú breyting
orðin á að menn voru farnir að lána út á
viðskiptaáætlanir á níunda áratugnum.
Frægasta dæmið voru lán til fiskeldis og
loðdýraræktunar, en þá var milljörðum
veitt í atvinnugreinar sem nánast enginn
hér á landi þekkti til. Stjómmálamenn
töldu sig hafa hitt á töfralausn í byggða-
málum og fé úr opinberum sjóðum var
veitt til slíkra fyrirtækja í afskekktum
byggðarlögum. I mörgum tilvikum var
krafist ákveðins eiginfjárhlutfalls, en
því var oftast náð með því að lána ein-
staklingum og fyrirtækjum fyrir hluta-
fénu líka. I raun var því öll áhætta á
lánveitandanum sem bar tapið að fullu
þegar fyrirtækin fóru á hausinn.
Margir hefðu talið að þessir tímar
væm liðnirþegarfjármálareksturinn væri
kominn að stærri hluta í hendur einka-
aðila, en því fór fjarri. Næsta ævintýri
var þegar hlutabréfakaup í „nýja hag-
kerfinu" náðu hámarki. Virðulegir ein-
staklingar veðsettu íbúðir sínar og hús
og stukku út í sundlaug með graggugu
vatni. Þegar út í var komið fengu margir
harkalegan skell því að laugin reyndist
í flestum tilvikum örgrunn. I einhverjum
tilvikum voru kaupin og lánin beinlínis
fyrir tilstuðlan verðbréfafyrirtækja eða
annarra fjármálafyrirtækja. Einstaka fjár-
málafyrirtæki ákváðu þá að rétt væri að
rækta gömlu gildin og snúa sér að hefð-
bundinni þjónustu.
Nú sjá menn fram á betri tíð í efna-
hagsmálum. Þá er eins og minniskubb-
amir tæmist enn á ný, menn fá dollara-
merki í augun og keppast um að missa
ekki af lestinni sem þeir hafa ekki hug-
mynd um hvert fer. - bj
V J
ÁRitstjórn: Eyþór ívar Jónsson ritstjóri ogN
ábyrgðarmaður og Benedikt Jóhannesson.
Útgefandi: Heimur hf., Borgartúni 23, 105
Reykjavík.
Sími: 512-7575. Myndsendir: 561-8646.
Netfang: visbending@talnakonnun.is.
Málfarsráðgjöf: Málvísindastofnun Há-
skólans.
Prentun: Gutenberg. Upplag: 700 eintök.
Öll réttindi áskilin. © Ritið má ekki afrita án
leyfis útgefanda.______________________
4