Vísbending - 23.05.2003, Qupperneq 4

ISBENDING
(Framhald af síðu 3)
kemur einkum tvennt til; krónan og
hömlur á fjárfestingu erlendra aðila í
fiskveiðifyrirtækjum. Það er auðvitað
alveg Ijóst að erlend fyrirtæki skrá sig
ekki hér á landi í íslenskum krónum. Því
verður að haga málum þannig að þau
fyrirtæki - og reyndar einnig íslensk
fyrirtæki - geti skráð sig í erlendri mynt
og gert upp öll viðskipti í hlutaðeigandi
gjaldmiðli. Slíkt fyrirkomulag er þegar í
sjónmáli og er miðað við að það verði
komið á síðar á árinu. Þá hefur erfiðustu
hindruninni verðið rutt úr vegi. Hömlur
á fjárfestingu erlendra aðila eru að vísu
(Framhald af síðu 2)
Síðustu daga hefur mátt sjá nokkra
taugaveiklun á markaðinum en enn sem
komið er ríkir þar ekki algert fát. Banda-
rískir sérfræðingar eru að vona að
erlendir fjárfestar vilji halda þeirri stöðu
sem þeir hafa á bandaríska markaðinum
og muni þess vegna frekar reyna að
vernda sig gegn lækkuninni en að draga
sig út af markaðinum. Að öðrum kosti
verði þeir fljótir að sjá hagnaðarmögu-
leikana sem skapast þegar dollarinn
lækkar þannig að hættan á verulegu
verðhruni á verðbréfamörkuðum verði
minni en ella. Öllum er hins vegar ljóst
að ef erlendir fjárfestar sjá hag sínum
betur borgið annars staðar er ekki bjart
framundan í bandarísku efnahagslífi.
Alþjóðlegáhrif
Stærsta áhættan er hins vegar ekki
fólgin í bandarísku efnahagslífi held-
urmiklufrekaríalþjóðleguefnahagslífi.
Evrópskir útflytjendur eru þegar farnir
að finna fyrir því hvernig evran hefur
styrkst gagnvart dollaranum, sérstak-
lega bílaframleiðendur. Hætt er við að
frekari styrking evrunnar gagnvart
bandaríkjadollara geti verðlagt evrópsk-
ar vörur út af markaðinum og dregið úr
hagvaxtarmöguleikumí Evrulandi. Stað-
an í Japan er þó sennilega enn verri þar
sem þar er ekki hægt að svara lækkuninni
einnig í veginum en þær eru þó e.t.v.
ekki óyfirstíganlegar þar sem þær eru
bundnar við fiskveiðarnar. Enginn vafi
er þó á að leiðin yrði greiðari án þeirra.
Kauphöll íslands hefur nú til skoð-
unar hvort forsendur séu fyrir alþjóð-
legan sjávarútvegsmarkað á Islandi.
Þegar hafa lauslegar hugmyndir um þetta
efni verið kynntar mikilvægum erlendum
fyrirtækjum með það fyrir augum að
kanna áhuga þeirra á skráningu í Kaup-
höll íslands í framtíðinni. Þetta eru frum-
athuganir, fyrsti áfangi, og stefnt er að
því að meta í lok þessa árs hvort ástæða
sé til að þróa hugmyndirnar áfram.
með því að lækka vexti, eins og í Evru-
landi, en útflutningur lil Bandaríkjanna
er eitt af því fáa sem heldur lífi í japanska
hagkerfinu og að skrúfa fyrir þá inn-
komu væri að drekkja hagkerfinu alveg.
A hinn bóginn gæti veikari banda-
ríkjadollari orðið til þess að flýta fyrir
nauðsynlegum umbótum, bæði í Evrópu
og Japan. Það gæti aftur orðið til þess
að styrkja fyrirtæki og efnahagskerfið í
heild sinni svo að þau væru samkeppnis-
hæf við Bandaríkin hvað efnahags-
þróun varðar. Þegar dollarinn veikist
vaknar líka sú spurning hvort evran
verði ekki raunverulegur valkostur á
alþjóðlegum fjármálamarkaði.
( Vísbendingin ]
f N
Samkvæmt nýjum Peningamálum þá
var samdráttur landsframleiðsl-
unnar hér á landi á fjórða ársfjórðungi
ársins 2002 um 3% og allmeiri en áður
hafði verið gertráðfyrir. Einnig var 1,3%
samdráttur á þriðja ársfjórðungi sem
gerir það að verkum að tæknilega var
kreppa á íslandi á síðast ári. Arið í heild
sýnir líka samdrátl vergrar landsfram-
leiðslu um hálft prósent. Samkvæmt
Seðlabankanum er Eyjólfur hins vegar
að hressast og framundan er mikið hag-
vaxtarskeið.
V___________________________J
Aðrir sálmar
4887 dagar
Formenn stjómarflokkanna hafa lýst
því yfir að 15. september á næsta ári
muniDavíð víkjafyrirHalldóri Asgríms-
syni sem forsætisráðherra. Þessi yfir-
lýsing er söguleg því að Davíð er búinn
að vera forsætisráðherra svo lengi að
ungt fólk sem verður stúdentar vorið
2004 man vart annan á þeim stól. Ferill
Davíðs er mjög glæstur í íslenskum
stjórnmálum og hann hefur verið lengur
samfellt í æðsta embætti borgar og lands
en nokkur annar.
Reyndar hafa fleiri stjómmálamenn
verið lengi á toppnum, þótt stundum
hafi það verið slitrótt. Bjarni Benedikts-
son varð borgarstjóri árið 1940 og var
svo ráðherra árið 1947 til dauðadags
árið 1970(aðeins62ára),nemaárin 1956-
9, en þá var hann ritstjóri Morgunhlaðs-
ins. Geir Hallgrímsson varð borgarstjóri
árið 1959 og lét af ráðherrastörfum árið
1986, en var reyndar utan stjórnar í ein
sjö ár. Ferill verðandi forsætisráðherra
er reyndar með þeim lengstu í pólitík hér
á landi. Stjómmálamenn hafa mismun-
andi stíl. Sérstaða Davíðs hefur verið
sú að hann hefur verið mjög stjórnsam-
ur. Honum hefur ekki verið ógnað sem
foringja í Sjálfstæðisflokknum og hefur
undanfarin ár fengið nær öll atkvæði
sem formaður. Oftast hafa Sjálfstæðis-
menn reyndar staðið þétt við bakið á
formanni sínum. í fljótu bragði rifjast
aðeins upp þrjár formannskosningar þar
sem boðið var fram gegn sitjandi for-
manni. Albert Guðmundsson og Pálmi
Jónsson lágu báðir fyrir Geir Hall-
grímssyni, en Davíð felldi Þorstein
Pálsson í spennandi formannskosning-
urn, sem eru einstæður viðburður í sögu
Sjálfstæðisflokksins. I ljósi þess er það
athyglisvert hve mikið fylgi Davíðs varð
síðar innan flokksins. Menn hrífast af
hinum sterka leiðtoga sem hefur sópað
að sér og flokknum fylgi. Gallinn er þó
sá að oftast eiga sterkir menn erfitt með
að starfa við hlið annarra sterkra manna
og í borgarstjórn varð foringjalaust
þegar Davíð fór ílandsmálin. Orð Davíðs
í gær um að hann ætlaði að halda áfram
í ríkisstjórn eftir að Halldór tekur við
komu á óvart og viðhalda óvissu um
framhaldið eftir Davíð. En það var líklega
ætlunin. - bj
V J
/Ritstjóri og ábyrgðarmaður: A
Eyþór ívar Jónsson.
Útgefandi: Heimur hf., Borgartúni 23, 105
Reykjavík.
Sími: 512-7575. Myndsendir: 561-8646.
Netfang: visbending@talnakonnun.is.
Málfarsráðgjöf: Málvísindastofnun Há-
skólans.
Prentun: Gutenberg. Upplag: 700 eintök.
Öll réttindi áskilin. © Ritið má ekki afrita án
leyfis útgefanda.
4