Vísbending - 03.11.2006, Qupperneq 4

V
ÍSBENDING
(Framhald af síðu 3)
mikils virði og til þess að varðveita hann
færa menn fómir. Hér á eftir verður íj allað
um það hverju þjóðin kostar til með því
að tala íslensku og hvaða tungumál önn-
ur koma til greina. Með þessu móti geta
menn betur metið hvort íslensk menning
hefur fengist á kostakjörum eða hvort
þjóðin er kannski að greiða hana allt of
dým verði. Það er svo líka áhugavert að
velta því fyrir sér hvort íslenskt mál er
undirstaða sjálfstæðis landsins. Sé svo
kann íslenskan að hafa sérstakt hagrænt
gildi, því margir telja að sjálfstæð þjóð
leggi harðar að sér en sú sem er undir er-
lendum herrum.“ Niðurstaðan var sú að
kostnaðurinn, eða verðmæti tungunnar
ef þannig væri á málið litið, væri um 4%
afþjóðarframleiðslu.1 Greinin var sem sé
alls ekki skrifuð tilþess að leggja til að við
tækjum upp ensku í stað íslensku. Ekki
frekar en að grein sem ég skrifaði um
kostnaðinn við að haldajól á Islandi hefði
það að markmiði að Islendingar legðu af
jólahald. Þetta hefðu allir hæglega getað
kynnt sér með því að lesa greinina en gefa
sér ekki fyrir fram efni hennar.
Rétt enska er betri
en röng íslenska
að er enginn vaft á því að nauðsyn-
legt er að efla íslenskukunnáttu lands-
manna og sér í lagi þeirra sem fást við
viðskipti. Virðing fyrir þeim sem talar
rangt, fer með málvillur eða talar með
hreim eða slettir ensku er minni en fyrir
hinum sem talar og ritar fagurt og rökrétt
mál. Meirihluti viðskiptafræðinga (sem
(Framhald af síðu 2)
eins og þegar General Motors breytti
bandaríska bílamarkaðinum með því
að bjóða viðskiptavinum meira úrval af
bílum af því að bíllinn var ekki lengur
einungis farartæki.
Nýjar leiðir
Stjórnendur fyrirtækja einblína allt of
oft á hagræðingu og hámörkun hagnað-
ar og vandamálin við að reyna að láta hlut-
ina ganga upp í baráttunni við samkeppn-
isaðilana um sama framboðið og sömu
eftirspumina. Stundum ernauðsynlegt að
íhuga nýjar leiðir sembreyta leiknum fyrir-
tækinu i hag. Upphafþess ferils snýst oftar
en ekki um að ftnna út hvað af því sem
fyrirtækið hefur gert hingað til á það ekki
að gera í ffamtíðinni. Ferillinn snýst enn
fremur um að ftnna út hvaða möguleikar
og allra íslendinga) er þágufallssjúkur.
Fyrirnokkru heyrði ég lækni flytja fyrir-
lestur um rekstur, skörulegan og skýran,
og þótti mér mikið til koma. Það eina sem
þó situr eftir af fróðlegu erindi var niður-
lag síðustu glærunnar. „Læknum vantar
...“ og ekki man ég framhaldið en hitt varð
mér ljóst að lækna og viðskiptafræðinga
vantar tilftnnanlega tilsögn í málfræði.
Við getum þó huggað okkur við að hann
sagði ekki „læknirum vantar.“
íslenskan er fagurt tæki í höndum
þeirra sem kunna vel með hana að fara.
Hún opnar okkur dyr að sögunni, að bók-
menntaheimi og menningu sem glatast ef
tungan glatast. Gjaldið sem ég reiknaði
um kostnað við íslenskuna samsvarar um
12 þúsund króna gjaldi á meðalfj ölskyldu
á mánuði. Mér finnst það ekki hátt gjald
fyrir að geta lesið Eddukvæði og Halldór
Laxness mér ti 1 skemmtunar og upplyft-
ingar. Það vill svo til að þetta er svipuð
fjárhæð og það kostar að vera áskrifandi
að öllum dagblöðum og sjónvarpsstöðv-
um hér á landi. En það verður aldrei svo
að þjóðin ákveði einn góðan veðurdag að
hætta að tala íslensku og taka upp ensku
hennar í stað. Eg hef heldur enga trú á
því að íslensk fyrirtæki fari almennt að
taka upp ensku í samskiptum sín á milli.
Islendingar geta eflt virðingu fyrir við-
skiptum með því að efla kennslu í íslensku
í háskóladeildum. Þeim peningum væri
vel varið því að færni i móðurmálinu fer
saman við skýra hugsun.Q
1 Benedikt Jóhannesson, Hvað kostar að tala (s-
lensku?, gefin út í safninu Greinaraf sama meiði,
greinasafn helgað Indriða Gíslasyni sjötugum.
Rannsóknarstofnun Kennaraháskóla (slands
1998.
eru fyrir hendi, með því að nota einföld
tól eins og Kim og Mauborgne kynna
og hætta að styðja sig við ljósastaurinn.
Þetta ferli snýst um, í sinni einföldustu
mynd, þær grundval larspurningar sem all-
ir stjómendur verða að vita svarið við - í
hvaða „bissness" emm við? Og í hvaða
„bissness“ ættum við að vera? Svarið er
ekki alltaf auðfundið en með þ ví að tileinka
sérhugmyndafræði ffumkvöðulsins ffekar
en að einblína á hagræðingu er hægt að
stökkbreyta viðskiptamódelinu sem getur
skapað fyrirtæki ffamtíð sem ellegar ætti
sér eingöngu fortíð.Q
Leiðrétting
í 36. tbl. er greinin Skuldirjyrirtœkja.
Á mynd sem fylgdi greininni var
ranglega talað um skuldir Exista en
átt er við skuldir Bakkavarar. Beðist
er velvirðingar á mistökunum.
Aðrir sálmar
v____________________________________y
Rætnifullar rógstungur
Hópur þingmanna rneð Sigurð Kára
Kristjánsson í broddi fylkingar vill
breyta hegningarlögum þannig að hart
verði tekið á þrjótum þeim sem nreiða
æm annars manns. Svo má ekki valda fjöl-
skyldu hans óþarfa sársauka því að það
gæti kostað árs fangelsi. Fyrir nokkrum
ámm lét Sigurður G. Guðjónsson um-
mæli falla um þátt Kjartans Gunnarsson-
ar í því Landsbankinn hafnaði því að
veita Stöð 2 lán. Kjartan sagðist hvergi
hafa nærri þeirri ákvörðun komið og Sig-
urður gat ekki sannað sitt mál. Engu að
síður voru orðin látin standa. Þetta var
kjánalegurdómuren Kjartan stóð eflaust
jafnréttur eftir. Rökin vom þau að sem
opinber persóna yrði Kjartan að láta ým-
islegt yfír sig ganga. Það má sem sé ljúga
upp á Kjartan. DV sérhæfði sig i æm-
meiðingum og tapaði reyndar mörgum
málum fyrir siðanefnd blaðamanna þrátt
fyrir að ritstjórinn segði blaðið óbund-
ið af þeim því að það hefði sínar eigin
reglur. Þetta var sagt af djúphygli eins
og ritstjórans var von og vísa. Líklega
er frumvarpið tilraun til þess að koma
í veg fyrir slys af því tagi sem DV og
dómur Hæstaréttar um Kjartan var. En
er ekki of langt gengið þegar sagt er: „Ef
maður dróttar að öðrum manni einhverju
því, sem verða myndi virðingu hans til
hnekkis, eða kynni að valda honum eða
fjölskyldu hans óþarfa sársauka, eða ber
slíka aðdróttun út, þá varðar það sektum
eða fangelsi allt að 1 ári.“? Hvemig á að
vita hvað kynni að verða virðingu manna
til hnekkis eða valda þeirn sársauka?
Einum sámar þegar sagt er að faðir hans
sé alræmdur, annar lætur sig það litlu
varða. Þó að margir gaspri af gáleysi er
það hættulegt að hafa viðurlög of ströng.
Réttara væri að hafa myndarlega sekt en
árs fangelsi. Flestir myndu hika við að
kæra ósannsögli þótt meiðandi væri ef
sá setn talaði þyrfti að dúsa ár í steinin-
um. Þá þyrfti líka að stækka fangelsin ef
eftir lögunum væri farið. Ef einhverjum
(eða fjölskyldu hans) sárnar kaldhæðni
gæti sá sem þetta ritar orðið fjarverandi
í langan tíma. Sárnar Jóni Baldvin og
fjölskyldu þegar sagt er Itann hafí látið
njósna urn Svavar? bj
^Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
Benedikt Jóhannesson
Útgefandi: Heimur hf., Borgartúni 23,
105 Reykjavík.
Sími: 512-7575. Myndsendir: 561-8646.
Netfang: visbending@talnakonnun.is.
Málfarsráðgjöf: Málvísindastofnun
Háskólans.
Prentun: Gutenberg. Upplag: 700 eintök.
Öll réttindi áskilin. © Ritið má ekki afrita
^án leyfis útgefanda.______________
4