Helgarpósturinn - 12.12.1996, Page 12

FIMMTUDAGUR12. DESEMBER1996
12

http: / / this. is / net
Við lifum í dag í vísindaskáldsögu
Internetið er miðill ummynd-
ana. Það getur virkað eins og
auglýsingaskilti, sem sjónvarp,
útvarp, jafnvel sími. Þessar
ummyndanir úr texta í mynd í
hljóð eru ekkert nýtt; sjón-
varpið hefur alla tíð gert þetta
og með meiri gæðum en Netið
getur í dag. Það sem aðskilur
Netið frá sjónvarpinu eins og
við þekkjum það er gagnvirkn-
in. í víðasta skilningi þess orðs
er gagnvirkni sú aðferð að
veita notandanum vald yfir
hvað honum birtist á skjánum,
gegnum uppgefna möguleika.
Þetta getur verið eins einfalt
og listi valmöguleika eða eins
flókið og endalausir gangar og
hurðir í þrívíddarheimi.
Úr tvívíddinni í þrívídd-
arheim
Hún er orðin löng leiðin frá
skrifum Vannevu Bush árið
1945 um margmiðlun yfir í þrí-
víddarheima OZ Virtual. Samt
er það ekki nema á undanförn-
um þremur árum sem mestöll
sú þróun hefur átt sér stað.
Ekki er lengra síðan en 1. mars
í fyrra að staðallinn fyrir VRML
1.0 (Virtual Reality Modelling
Language) og menn eins og
Mark Pesce, annar höfunda
VRML, hættu að þykja loftkast-
alasmiðir og í dag, með til-
komu VRML 2.0, er Pesci næst-
um gömul frétt, en þó ekki al-
veg; það sem hann er að tala
um í dag gæti orðið (og verður
líklega) hversdagslegur veru-
leiki morgundagsins.
En þróun Netsins úr tvívíðu
rými yfir í þrívítt er aðeins angi
af stærri þróun. Hvort við köll-
um það tölvu með gagnvirku
sjónvarpi í gegnum Netið eða
gagnvirkt sjónvarp með Netið
á rás 8 í stað textavarpsins
skiptir ekki höfuðmáli. Það
sem skiptir máli er ekki hvað
það heitir heldur hvað það er
andi eftir tækni sem gerir þetta
hagkvæmara, og er þá tilbúin í
slaginn. Aðrir, eins og til dæm-
is Marc Canter, einn stofnenda
MacroMedia, ætlar ekki að bíða
eftir einum né neinum, heldur
nálgast þetta með uppsetn-
ingu þess sem hann kallar
MediaBar, einskonar ofvaxins
CyberCafé, þar sem fólk getur
fengið að upplifa hvað er hand-
an við hornið í þessum efnum,
og stendur til að opna það
fyrsta í janúar (og auðvitað
vinnur einn íslendingur að því
verki, en ekki hvað)? Og fyrsta
GS-stöðin fyrir almenning, Int-
eractive Channel frá IT Netw-
ork, er von bráðar í boði fyrir
kapalsjónvarpsnotendur í Col-
orado Springs og fleiri eiga eft-
ir að fylgja í kjölfarið.
Fólk vill meira innil
Það eru því margir vel
búnir fyrir brúðkaup Nets og
sjónvarps og OZ er í þeim
hópi. Almennt er það skoðunin
að það verði þeir sem fram-
leiða upplýsinga- og skemmti-
efni fyrir vefinn í dag sem verði
herrar hans á morgun. Nýja-
brumið er farið af Netinu og
fólk vill meira innihald.
Fyrir íslendinga er þetta
tækifæri, eins og fyrir alla
aðra, en ef við lítum á stöðuna
eins og hún er í dag, eru þá ís-
lensk fyrirtæki að vinna að
þessu, önnur en OZ? Vinna að
framleiðslu sem er óháð
tungumáli, stað og stund? Það
háir þróuninni hér eins og til
dæmis í Japan (þeir eru varla
ti! á Netinu þrátt fyrir yfir-
burðatækni sína) að það er
skilningsvana ríkisþurs sem á
og rekur lagnakerfið, lífæð
Netsins, og það er jafnvel enn
dýrara og erfiðara að vera á
Netinu þar en hér.
Netpósturinn
Bragi Halldórsson
netfang Netpóstsins er: np@this.is
og gerir.
Sjónvarpið á Netið eða
Netið í sjónvarpið?
Menn voru farnir að vinna
að gagnvirku sjónvarpi (GS)
þar sem þú velur að horfa á
það sem þig lystir, þegar þig
lystir, löngu áður en Netið
varð eins vinsælt og raun ber
vitni. Sú þróun hægði nokkuð
á sér með tilkomu Netsins en
er komin af stað aftur, að miklu
leyti fyrir tilstuðlan Netsins.
Annars vegar er tæknin til
þess að flytja æ meiri gögn eft-
ir núverandi línukerfi og hins
vegar þjöppun gagna í mikilli
þróun, þar sem sístækkandi
Netið öskrar á meiri hraða
(bandbreidd) og margmiðlun
(hljóð og hreyfimyndir sér-
staklega). Þessi tækni nýtist öll
GS og því bara spurning um
hvenær en ekki hvort það nær
verulegri útbreiðslu.
Það sem tafði þróun GS er sá
mikli gagnaflutningur sem því
er samfara og því mun þróun
gagnaþjöppunar á Netinu nýt-
ast því vel. Til dæmis keyrir
kapalsjónvarpsstöð í Bret-
landi, Meridian Brodcasting, GS
núna á megabandbreidd, bíð-
Las Orðabók Menningarsjóðs
til að skrifa staffófskver
„Ég veit að það er auðvitað
varla hægt að ætlast til að
nokkur trúijaví en það er samt
alveg satt. Eg las alla Orðabók
Menningarsjóðs, spjaldanna á
milli, meðan ég var að skrifa
StafakarlanaT Það er Bergljót
Arnalds leikkona sem hefur
orðið í samtali við Helgar-
póstinn og hún getur ekki að
sér gert að skella upp úr þegar
hún sér svipinn á blaðamanni.
Stafakarlarnir eru raunar
ekki stafrófskver í venjubund-
inni merkingu en engu að síður
bók sem er ætluð til að kenna
börnum að lesa. Ef til vill má
taka svo djúpt í árinni að segja
að bókin sé ný aðferð við lestr-
arkennslu.
Lítil stúlka sem er að læra
stafina sofnar yfir stafabókinni
sinni. Þá gerast undur og stór-
merki. Stafirnir fjúka út úr bók-
inni og fara að leika sér í garð-
inum. Þeir eiga þó erfitt með
að koma sér saman. E vill fara í
Eltingaleik, B í Boltaleik en F
vili Flagga Fána á Flaggstöng
og G vill bara Galdra og Góna.
Að lokum komast stafakarlarn-
ir að þeirri niðurstöðu að þeir
verði að standa saman. Með
því að standasaman geti þeir
táknað allt sem til er í veröld-
inni. Þeir fara því aftur inn í
bókina.
„Ég skrifaði þessa bók til að
kenna syni mínum að lesa.
Hann var á fjórða árinu og far-
inn að sýna því áhuga að
þekkja stafina. Mig langaði til
að semja fyrir hann skemmti-
legt ævintýri, sem auk þess að
hvetja hann til að læra að lesa
hefði líka einhvern fallegan
boðskap."
Sonur Bergljótar er nú
reyndar orðinn tíu ára og
löngu fluglæs þegar fallega
stafaævintýrið hans kemur
loksins út á bók. „Þetta er auð-
vitað búið að taka langan tíma.
Ég var í leiklistarnámi úti í Ed-
inborg og það var ekki fyrr en
ég kom heim til íslands fyrir
tveimur árum sem undirbún-
ingur útgáfunnar hófst fyrir al-
vöru. Þá fékk ég í lið með með
mér Jón Hámund Marinós-
son, sem myndskreytti bókina,
og sjálf lagði ég á mig þá vinnu
að lesa Orðabók Menningar-
sjóðs til að fá sem flestar hug-
myndir og finna skemmtileg
orð sem hægt væri að tengja
hverjum staf.
Þetta gerði ég bæði vegna
þess að mér fannst skipta meg-
inmáli að bókin yrði einmitt
skemmtileg og reyndar líka
vegna þess að sumum stöfum
er ekki hægt að tengja mjög
mörg orð. Geturðu til dæmis
ímyndað þér hversu mörg orð
eru nothæf með stafnum É?“
Blaðamaður verður svo togin-
leitur í framan að Bergljót fer
aftur að hlæja. „Flettu upp í
orðabókinni," segir þessi bros-
milda, 28 ára leikkona, sem
síðustu tvo vetur hefur meðal
annars starfað hjá Leikfélagi
Akureyrar. Meðal hlutverka
hennar þar má nefna Önnu í
Karamellukvörninni. Þá vitið
þið það, krakkar. Hún Anna í
Karamellukvörninni er búin að
skrifa bók.
Bergljót Arnalds með Stafakarlana
sína, sem virðast ætla að seljast
vel fyrir þessi jól og eru um þessar
mundir í 8.-9. sæti metsölulist-
anna.
— Netið eins
oa viðj)ekkjum
paðidager
textavarp morg-
undagsins '
Er það ekki dæmigert að OZ
skuli í dag halda heljarinnar
gilli jafnt í efnisheiminum og
netheimum í New York, en ekki
Reykjavík? Af hverju ekki ís-
land? Allir netverjar eiga jú
jafnan aðgang að netþjóninum
þeirra, eða hvað? Það eiga þeir
reyndar ekki, OZ hýsir vef sinn
í Bandaríkjunum til þess að
geta sinnt sínu starfi. Ef þeir
ætluðu að bjóða fólki upp á OZ
Virtual frá íslandi þá myndi
það einfaldlega ekki virka. Hér
þyrftu þeir að borga tífalt
meira fyrir þolanlega band-
breidd en þeir borga úti fyrir
mjög góðan aðgang að Netinu
(og þar með aðgang Netsins að
þeim).
Því miður verða þeir sem
ætla að taka þátt í þessari þró-
un að flytjast úr landi miðað
við núverandi ástand og stefnu
ríkisins, sem
lætur Póst &
síma innheimta
fyrir sig upplýs-
ingaskattinn.
net
°LÍF
■ I gær, miö-
vikudag, hófst
sýningin Fall Int-
ernet World í
New York. OZ er þar mætt til að
kynna sýndarveruleikaflakkarann
OZ Virtual, sem er I fremsta
flokki slíkra forrita.
■ Töluveröur fjöldi Islendinga
viröist vera á leiö út, þó aö sumir
starfsmenn OZ hyggi gott til glóö-
arinnar og ætli aö sofa hér heima
á meöan félagar þeirri kynna vör-
una. Liöur í kynningunni og enn
umtalaöra en sýningin (aö
minnsta kosti á íslandi) er aftur-
ámóti partíiö sem OZ ætlar aö
halda í kvöld í New York.
■ Þeir sem ekki komast til New
York en eiga Pentium-tölvu og eru
með 28,8 Nettengingu geta líka
veriö meö í veislunni! Ætlunin er
aö senda hana út í sýndarheimi
þar sem hægt er að mæta á
staðinn og fýlgjast meö skemmti-
atriöunum í gegnum OZ Virtual.
Áform eru einnig uppi um aö
senda út hljóðið og þá jafnvel í
gegnum dreifikerfi Rásar 2 og út-
varpsstööva í NY og einnig í
gegnum RealAudio á Netinu.
■ Upplýsingar um þetta og teng-
ingar í veisluna er aö finna á sér-
stökum vef sem OZ hefur sett
upp til aö kynna fjöriö. Rétt er aö
hafa í huga aö tímamunur milli ís-
lands og New York er fimm tímar
og því hefst veislan tveimur tím-
um eftir miönætti aöfaranótt
föstudags aö íslenskum tíma.
■ Þá hefur heyrst að á næsta ári
standi til aö gera sjónvarpsþátt á
Noröurlöndunum sem tekinn
veröi upp að öllu leyti í OZ Virtu-
al. Þátturinn veröur sendur út í
Svíþjóö, Danmörku, Noregi og á
Netinu, þar sem Netbúar geta
tekiö þátt sem persönur í OZ
Virtual í upptökusal sem stækkar
eftir því sem fjölgar!
■ Þátturinn er enn á teikniborð-
inu en líklegt aö efni hans veröi á
skemmtanasviöinu, enda viröist
þaö vera þaö sem fólk vill sjá.
Þaö eru aö sjálfsögöu íslendingar
sem standa fyrir þessu, í sam-
starfi viö eina stærstu fjölmiöla-
keöju Noröurlanda.