Helgarpósturinn - 12.12.1996, Blaðsíða 19

FlMIVmJDAGUR 12. DE5EMBER1996
19
m\
Borgarleikhúsið er ekki áhorfendavænt skrifar Jóhanna Krístjónsdóttir og telur að þar liggi skýringin á bágu gengi Leikfélags Reykjavíkur
□

uasKI r ) N
líkist meira flugstöd en
leikh
Við erum þannig gerð að
okkur finnst gaman að fara
í leikhús. Þá meina ég nákvæm-
lega þetta: athöfnin að sækja
leikhús og detta inn í galdra-
heim þess um stund.
Þegar ég var stelpa var ég
klædd í mitt fínasta púss ef
leikhúsferð stóð fyrir dyrum.
Það var sjálfsagt mál að pena
sig til og setja slaufu í hárið:
maður var nefnilega á leið í
leikhúsið.
Um síðustu helgi fór ég í
Þjóðleikhúsið með sjö ára son-
ardóttur minni. Þegar við vor-
um sestar hnippti hún í mig og
benti til lofts:
„Mér finnst alltaf svo gaman
að horfa á stuðlabergið. Það er
svo fallegt og næstum eins og
aivörustuðlaberg."
Svo horfðum við andagtugar
á stuðlaberg Guðjóns Samú-
elssonar og alltaf þegar ég geri
það man ég sælukenndina sem
greip mig þegar ég kom í Þjóð-
leikhúsið í fyrsta skipti, tíu ára
gömul, að sjá Nýársnóttina.
Mér fannst ég aldrei nokkurn
tíma hafa verið í öðru eins æv-
intýrahúsi.
Þannig finnst mér umgjörð
leikhúss eigi að vera. Eins kon-
ar ævintýraheimur ekkert síð-
ur en það sem fer síðan að ger-
ast á sviðinu.
Annars er þetta ekki endur-
minningapistill í sjálfu sér. En
þar sem ég neyddist til að fara
í Borgarleikhúsið á dögunum
rifjaðist þetta upp. Neyddist til
segi ég og meina það í fyllstu
alvöru. Nú er verið að leika út
„Það er ekki einleikið að ágœtis leikuerk falla hvert um annað þuert íþessu
húsi og leikarar huerfa þaðan jafnuel án þess að hafa trygga uinnu annars
staðar þótt tugir leikara gangi um atvinnulausir. “
um alla borg en þetta kvöld
var uppselt á allar sýningar
sem mig langaði að sjá. Nema
eina. Það var Svanurinn í Borg-
arleikhúsinu. Forvitnileg sýn-
ing örugglega hugsaði ég. En
stóð mig samt að því að halda
áfram að renna yfir síðuna
með leikhúsauglýsingum svo
ég þyrfti ekki að fara í Borgar-
leikhúsið. En allt kom fyrir
ekki. Svo ég fór í Borgarleik-
húsið.
Minntist þess raunar að það
er æði langt síðan ég fór á sýn-
ingu þar. Og það á við um mjög
marga.
Því sannleikurinn er sá að
starfsemi Leikfélags Reykjavík-
ur, þessa eftirlætisleikfélags
margra leikhúsgesta, hefur
aldrei náð flugi eftir að það
flutti í langþráð leikhús í
Kringlunni. Hvernig gæti stað-
ið á því?
Ég held að ástæðan sé ekki
sérlega flókin. Maður fær ekki
þessa leikhústilfinningu þar,
hvorki í kroppinn né sálina.
Það má byrja á innganginum í
húsið. Það er því líkast að
maður sé að paufast inn í skúr-
byggingu en ekki leikhús. Og
þegar inn kemur er maður ekki
staddur í leikhúsi heldur gæti
þetta allt eins verið flugstöð.
Það vantar ekkert nema búð-
irnar.
Undirskiiftasöfii-
un til stuðnings
Seljabókasaftii
Nú stendur yfir undirskrifta-
söfnun til stuðnings
minnsta útibúi Borgarbóka-
safnsins, Seljabókasafni, sem
stendur til að loka. Foreldrafé-
lög Seljaskóla og Öldusels-
skóla standa fyrir undirskrifta-
söfnuninni, en að sögn Odds
Sigurðssonar, eins
forsvarsmanna
söfnunarinnar, hef-
ur gengið vel að
safna undirskrift-
um, enda íbúar
hverfisins engan
veginn sælir með
að missa bókasafn-
ið í burtu. „Bóka-
safnið er nánast
miðstöð menningar
og ef bókasafnið hyrfi þyrftum
við að sækja í Gerðuberg eða
Bústaðakirkju,“ segir Oddur.
„Það er ekki hlaupið að því fyr-
ir börn, unglinga og eldra fólk
sem hefur ekki bíl til umráða.
Bókasafnið er fyrst og fremst
ætlað börnum og unglingum
sem nýtt hafa sér safnið vel.
Um tuttugu þúsund rit voru
lánuð út síðastliðið ár og
höfðu útlán þá aukist um tíu
prósent frá árinu áður. Ég held
að það sé vilji okkar allra að
ungmenni sæki bókasöfn frek-
ar en marga aðra hluti. Við telj-
um að bóklestur sé alger and-
stæða ofbeldis og yfirgangs og
ég geri ráð fyrir að bóklestur
sé mjög góð forvörn gegn vara-
sömu líferni. Því finnst mér
mjög öfug-
„Bóklestur unglinga er góð
forvörn gegn varasömu líf-
emi og því öfugsnúið að
loka bókasafni sem mest
er notað af börnum og
unglingum," segir einn for-
svarsmanna undirskrifta-
söfnunar til stuðnings
Seljabókasafni.
hverfinu
snúið ef á að
loka bóka-
safni sem
mest er not-
að af börnum
og ungling-
um. Það væri
hrapallegt ef
svo færi í
ljósi þeirrar
umræðu sem hefur verið um
unglingavanda og vanda í
menntamálum í þjóðfélaginu."
Astæða lokunarinnar er
áætlaður niðurskurður til
menningarmála borgarinnar.
Niðurskurðurinn er upp á um
níu milljónir króna en rúmar
sex milljónir kostar að reka
Seljabókasafnið. Ekki hefur
endanlega verið afráðið að
loka safninu, en málið er statt
einhvers staðar í kerfinu þessa
dagana.
Málsvöm
mannorösmoröirigja
Gunnar Smári Egilsson
Dægradvöl
★★ 1/2
Fyrsta skáldsaga höfundar,
sem er blaðamaður og kunnur
fyrir skrif sín, einkanlega í
Helgarpóstinn, sem hann rit-
stýrði. Þessi bók líkist ekki
neinni venjulegri skáldsögu —
ekki heldur „dokúmentarískri“,
þótt hún heiti svo í auglýsingu
— ekki sem undirrituð kannast
við eða þekkir. Hún mætti öllu
fremur kallast ritgerðasafn,
þar sem tekin eru fyrir alls
kyns óskyld efni og engir end-
ar knýttir til heildarfrásagnar
né tilraun gerð til slíks. Höf-
undur fjallar um æsku sína og
sitthvað úr lífshlaupinu, störf,
stríð og árekstra við eitt og
annað, ítem pól-
itík, skáldskap
og trú að
ógleymdum ótal
svipmyndum af
kunnum einstak-
lingum í fortíð
og samtíð sem
fá bæði umsagn-
ir af ýmsum toga
og skot, ill sem
góð. Réttilega er
sagt á baksíðu
um þetta rit: „í
bókinni ægir
saman ljúfsárum bernsku-
minningum og eldheitum pred-
ikunum, harðri ádeilu og sög-
um af bráðskemmtilegu
H Á L S V Ö R N
MANNORÐSMORÐINCJA
ískaldar steinflísar á gólfinu,
grái liturinn hvert sem horft
er, innréttingar hranalegar og
dauðhreinsaðar, kostulegur
flugdreki í loftinu. Varla neitt á
veggjum nema fáein plaköt og
nokkrir þurrblómavendir
hanga á snúru eins og illa gerð-
ir hlutir. Engir litir, engin hlýja,
enginn galdur.
Því umhverfi hefur mikil
áhrif á mann. Það þýðir ekki að
neita því. Þegar við förum í
leikhús viljum við hafa það
leikhús. Ekki endilega íburð og
fínerí en við viljum fá á tilfinn-
inguna að við séum I ævintýra-
húsi og á leið inn í ævintýrið.
Og til að bæta gráu á grátt er
bækur
fólki...“ Höfundur er skarpur
penni og giska fjörlegur, sýnisl
fjarska reiður, beiskur og fúll
út í margt, en jafnframt háðsk-
ur, hnyttinn og afskaplega frjór
og hugmyndaríkur. Það er ekki
hægt annað en hafa gaman af
þessari bók og vænta mikils af
næsta riti, því hér vantar ekki
hæfileikana til smíða.
Þórleif Ólafsson
Alla leið hingaö
Nína Björk Ámadóttir
Iðunn
★★
Nína Björk sendir hér ljóð-
kver frá sér sem ekki er unnt
að segja að marki sérstök skil á
ferli hennar. Bókinni er skipt
upp í þrjá hluta eins og fleiri
bókum hennar, sem allir eru
þó keimlíkir að efni og formi.
Fjallað er um ástina
c5i 1.530.'i ýmsum hliðum
og í margs kyns til-
brigðum. Svo eru
brot og myndir sótt
í atvik, staði, kynni,
en allt túlkað og
tengt þöndum huga
tilvistarspurnar og
trúarkennda. Næst-
síðasta kvæði bók-
arinnar heitir Flug-
stöð. Þar er engst og
eigrað í ótta og
spurt um hvert för
sé heitið og hvaðan komið, en
vel er um lokin, þau verða að
söng, því „Hann með sínu
hjartablóði/himin lét mér opn-
ekki hringt inn í Borgarleikhús-
inu. Þess í stað kemur blæ-
brigðalaus rödd af segulbandi
og segir okkur hljómlaust að
sýning hefjist eftir tíu mínútur.
Gjörsovel og ganga um borð.
Það er einkennilegt að for-
svarsmenn LR skuli ekki hafa
smekk og metnað til að gera
leikhúsið þannig úr garði að
gestum líði vel þar. Og komist í
þá stemmningu sem er svo
bráðnauðsynleg og skiptir
sköpum um hvort leikhúsið lif-
ir.
Ytri umgjörð er svo illileg að
það liggur við borð að setji að
manni hroll, svo uppáþrengj-
andi fúl að maður hrekkur
ósjálfrátt í baklás.
Skyldu ekki vera tengsl milli
þess hve undarlega dræm að-
sókn hefur verið að fjölmörg-
um sýningum leikhússins síð-
ustu sjö árin? Hvað hefur geng-
ið brösuglega að ná þar upp
stemmningu.
Það er ekki einleikið að
ágætis leikverk falla hvert um
annað þvert í þessu húsi og
leikarar hverfa þaðan jafnvel
án þess að hafa trygga vinnu
annars staðar þótt tugir leik-
ara gangi um atvinnulausir.
Enda verður að segjast í hrein-
skilni að leikarahópurinn í
Borgarieikhúsinu er að verða
ansi fátæklegur og hversu góð-
ir sem listamennirnir eru getur
þessi þunnskipaði hópur ekki
haldið uppi öllum sýningum
leikársins svo vel sé. Áhorf-
endur vilja ekki alltaf sjá sömu
leikarana í hverju verkinu af
öðru þótt góðir séu.
Ég er áreiðanlega ekki ein
um það að vilja að umgerðin í
leikhúsi sé hlý og alúðleg og
spennandi. Það er ekki nauð-
synlegt að hafa stuðlaberg í
loftinu en leikhús sem bygging
á að fylgja leikhúshefð. Hús er
ekki bara bygging, það verður
að vera þannig úr garði gert að
þar leiki lausum hala góðir
starfsandar og kátir gleðiand-
ar. Og Iíði svo vel að þeir setj-
ist um kyrrt.
Mér finnst nauðsynlegur
þáttur í leikhúsferð að skynja
strax ljúfan tilhlökkunartitring
og að þessu húsi þykir vænt
um gestina sem koma og taka
þátt í göidrum þess. Borgar-
leikhúsbyggingin verður bara
pirruð eða henni er nokk
sama.
Það getur verið að Borgar-
leikhúsbyggingin sé vel hönn-
uð og þar sé allt fullkomið, fín
tæki og ég veit ekki hvað. En
Borgarleikhúsið er ekki áhorf-
endavænt. Svo mikið er víst.
Það er alvarlegt mál og ætti að
verða aðstandendum þess um-
hugsunarefni og meira að
segja tilefni til að gera eitthvað
í málinu. Áður en það endar
með því að enginn vill sækja
það, hvað sem sýnd eru þar
gagnmerk leikverk.
Flugstöðvar eru ágætar til
síns brúks. En leikhús á ekki að
vera eins og flugstöð. Leikhús
á að vera eins og leikhús. Ég
sný ekki aftur með það.
ast sinn“. Síð-
asta kvæðið
hefur skírskot-
un í eina fyrri
bóka, bæði að
efni og heiti: /
grasgarðinum,
og undirstrik-
ar það sem
stendur hjarta
hennar næst
við ljóðagerð-
ina. Nína Björk
yrkir fallega, af
heitum sefa,
heiðarleika og býsna góðri list.
Þórieif Ólafsson
Gunnar Huseby — lífshlaup af-
reksmanns
Siguröur Helgason
Reykholt
★★ 1/2
Sé miðað við gróskuna í ævi-
söguritun í ár-
anna rás má
undur þykja að
enginn skuli
hafa tekið sig
til og gert ævi-
ferli Gunnars
Huseby skil að
gagni fram til
þessa. Kann að
vera að ráðið
hafi vilji Gunn-
ars sjálfs, hann
hafi ekki kært
sig um slíkt.
Allt um það,
hér er loks
komin lítil bók um stór-
an mann, sem varð
frægur, landsfrægur og
enda vítt um lönd fyrir
íþróttaafrek sín, sér í
lagi kúluvarpið. Hann
var fræknastur þeirra
fræknu í glæstum hópi
íþróttamanna á „gull-
aldarárum" íslenskra
frjálsíþrótta á fimmta
og sjötta áratugnum,
þegar menn unnu
Norðurlanda- og Evr-
óputitla eins og ekkert
væri sjálfsagðara. Gunnar
Huseby var hamrammur að
afli, kappsfullur og kjarkmikill
íþróttamaður, en alla tíð í mikl-
um vandræðum með líf sitt
vegna óreglu og tapaði þar
margri glímu. Sagt er í bókinni
af hispursleysi frá þeirri bar-
áttu. En síðustu árin sem
Gunnar lifði vann hann á ný
stóra sigra er
hann tókst á við
téða erfiðleika og
hafði betur og
lifði kyrrlátu lífi
og til hlés eftir
það. Skráning á
lífshlaupi þessa
afreksmanns var
tímabær, þó ekki
væri nema til
heiðurs þeim
manni sem bar
hróður íslands
víðar flestum.