Alþýðublaðið - 18.01.1971, Side 5

Bryníeifur
Steingrímsson
héraðslæknir
□ ORÐIN vinstri og hægri
hafa mjög borið á góma að
undanförnu og sýnzt silt hverj
um.
Það .er mteð þessi orð tung-
unnar eins og neyndar öll önn-
ur að því aðsins þjóna þau til-
gnngi sínum að bafi þau skýna
merkingu og séu notuð í þeirri
msrkin-gu af okkur öllum. En
oi-ðin breytast í aldanna rás.
■Sum ört, önnur haagt, alit eftir
því hver þróun þess verður,
ssm þau tákna. Ein þróun allra
hluta er með ólíkum hætti á
ýmsum stöðum og því verður
það að merking orða er ekki
hin sam’a frá ári til árs, í -austri
og v'estri, hjá lærðum og leik-
um.
* Meiri hlutinn ræður.
En það er í þessu efni eins
og svo oft„ að það er ífjöidinn
sem ræður merkingu orða. —
Orðin vinstri og hægri í stjóm-
málalsgri merkingu eru þar
engin undanitekning. Það gildir
einu hvað stjórn málamienn og
stjórnfræðigai- segja og gena í
þessu efni, þó að þeir lýsi því
yfir að orðin séu skakkt notuð,
óþörf eða úrelt, þá nót'ar fólk-
ið þau orð sem þjóná tjáningar-
þörf þess, gefa tilfinningum
og hugsun þann búning sem því
finnst bezt henta. Jafnvel þó
að við bjóðum rökhyggjunni
birginn með notkun orðanna,
)ifa þau áfram af einhverri á-
stæðu sem stundum ea- érfitt
að greina en sem er þó til.
Orðin vinstri og'hægri eru góð
dæmi um þetta.
í öllum okkur’ býr þörfin til
að gera þá hluti einfaldari sem
við eigurn bágt með að skilja.
Stjómuiálabaráttan verður al-
drei taiin an.nað en flókið fyrir-
bæ'ri, en moldveður flokkabar-
átt.unnar gerir þennan hlut þó
sýn.u flóknari. Það er því nauð-
syn leikmanninum á þessu
sviði, að skipta stjórnmál'astteifn
um og flokkum í tvo megin
hópa, hægri og vinstri.
En þó að flokkum sé þannig
skift í tvo megin hópa er talað
um róttæk.a vinstri og hægri
flokka. Nazistar Þýzkalands
voru t.d. róttækur hægriflokk-
ur en kommúnistar V-Evrópu
róttækur vinstri flokkur. En
skoðunarbræður þeirra í Aust-
ur-Evrópu verða að teOjast til
róttækra hægriflokka þar eð
hjá þeim ríkir ein.ræði og flokks
ræði, þó að þeir naiti hinu
fyrra og kalli s.tjárnarformið
lýðveldi. Það er stutt öfganna
á milli.
★ Hugsjónargrundvöllur.
Uppruna sinn eiga orðin.
hægri og vinstri í 'frönisku byli-
ingunni þar sem lýðveldi'ssinn-
•ar skipuðu sér 'vinstra megin-
í þingsalinn en konungsinnar
hægra megin. Þvi setitust þöir
til vinstri sem lýðvíeldissinnar
vom en til hægri sem konungs
skipan kusu. Þannig eiga orð-
in sér uppruna í djúpstæðri
hugsjóna og stjórnmála bar-
áttu. í þeir.ri baráttu sem hefir
verið leifcrljós. mannkýnsiins
til frielsis og framfara á nýrri
öld og tækniskeiði.
En það væri þó órétt að halda
þvi franvað hinir frönsku lýð-
veldissinnar væru hinir fyrstu
eiginlegu vinstrimerm þessa
heims, því að hugsjónir vinstri-
manna eru jafngamlar mann-
kyninu. Áhrifa - vihstritmannia
hefir ávallt gætt þegar fram-
farir hafa orðið á sviði lýðræð-
is og frelsis. Þeifra gæt'ti þegar
Magnia Chal'ta • var skriifuð,
þegar kristin trú var lögtekin á
íslandi, og við uþphaf siða-
bótar í Þýzkalandi.
1520 RÉTT SVÖR
Samvinnutryggingar efndu
til jó'Iagetraiunar fyrir börn og
unglinga að 15 ára aldri — og
birtist hún í dagblöðunum í
d, esemb'ermánuði.
Þrautin vair í því fólgin að
setja átti rétta tryggingu við
númer á mynd ,af óhappa'attourS-
um, sem bættir yrðu með fé
af Samvinnutryggingum, ef
viðkomandi trygging væri fyr-
ir hendi. Hin'a miklu óhappa-
og slysakeðjumynd geirði Hall-
dór Pétursson og stílfærði með
sinu alkunna skopskyni.
500 verðlaunum var heitið
fyrvr rétifca. lausn, á gefcrauninni.
Mjög mikil þáltfcaka varð í
gcfcrauninni og bárust alls
5.637 svör, hvaðánœva af land-
ínu, en þar af rieyndu'St 1.520
með rétt svör. Farið var yfir
öll svör og hvérjum einstök-
Uin svarað með jólakoríi, þnr
sem honum var þökkuð
þátttaka og tilkyinnt hv'ernig
svar hans hiefði velrið.
Þar sem svo mörg svör bár-
.uot, varð að draga um hverjir
hljóta s'kyidu verðlaunin, sem
voru 500 myndarlegir konfskt-
kussar.
Vefðlaunin voru send út fyr-
ír jnl og munu hafa borizt
v'e'rðlauriahöfum fyrir jól og
aukið jólagleði þeirra, en ekki
var unnt að póstleggja öll svatr
bréfin fyrir þann tíma. Út-
sendingu lauk strax eí'tir jól-
in og eiga því allir þátttakend-
ur að hafa íengið svar.
Ánægjutegt var að finna hve
almenn þátttakan varð, svo og
hvað börnin lögðu sig fram við
.lausn þraiufcarinn'ar. Ekki fef- á
milli mála, að þau hafa notið
aðstoðar foreldra sir.ir.ia . o-g
eldri systkina og rná því .iaus-.
lega áætla, að 20—25 þúsund
einstaklingar hafa staðið að
innsendum lausnum.
Mun vart í annan tima h.afa
veri.ð jafn mikið um trygging-
ar og tjónabætur rætt á heim-
ilum, í slcólum og á vinnu-
stöðum og nú í- desfimber.
Við yfirferð lausna var það
m.est ábsrandi, hve þátfctakend-
um hætti til að ruglu saman.
frjálsri ábyrgðartryggingu og
almennri slysatryggingu. Það
er nú í athugun hjá foui’áða-
mönnum . 5umyinn.utiyggii.iga,
hyaunig úr megi bapta °S koroa
aukinni. fræðslu út til fólksins
um þessai’ nauðsynlegu trygg-
ingaf, því til heilla ög hags-
bóta. .....
Nú á dögum efnishyggju,
tækrii og vísinda hafa hugsjón-
ir helzt á sér blæ draum’óra og
góðlátrar .heimspeki sem ewg-
inn tekur mark á enda ekki
sett í askana. Það er þó aftur
farin að heyrast ein og eín född
sem segir að við lifum ekki á
brauði einu saman.
Stjórnmálaleiðtogárstórþjóða
hafa margir fullyrt áð stjórn-
mál ve'rði aldrei unnin af
• stefnufesfcu nema að á bak við
stiefnu og" strf flokkanna búi
h.iUtayptar hugsjónir og ein-
lægni. Því að í vitund og und-
ii vilund fólks búa hugsjónir,
sem ekki eru alltaf bundnar
við einsfcaklinginn sjálfan held-
uir eru skapandi löragun til
ræktunar lands og lýðs. Þjóni
flokkar og stefnur ekki þessu
grundvallar afcriði alls þjóðlífs
dæma þeir sjálfan sig úr leik
sem yinstriflokkar.
Það er þess vegna s;em allir
vilja telja sig til vinstri, jafn-
vel hægiriflokkair (n(eiita ekki
vinstrihneigð sinni sbr. Sj.fl.
sem teiur sig umbótasinnaðan
og frjálslyndan og heldtir öll-
um dymm upp á gátt. Sömu
söguna er að segja um komm-
únista sem dragnast með alda
gaml'ar kennisetniragar og haid'a
því fram að þær þjóni hugsjón-
um vinstristefnunnar. Kommún
istum mætti vel líka við kon-
ungsisinna frönsku byltingarinn-
ar þar sem þeir halda sig við
gamlan Maxisma-Leninisma
sem í-eynzt liefir stórgailaffu.r
og er að mörgu fleyti rneð flokks
ræði sínu keimlíkur royalisma.
* „Vinstri1* og valdið.
Ií’u,iil..v ei'k vinstristefnunnar
bo!:: ■ '.'ingum veriS það að herj
aefc \ið vatdið i livaða mynd sem
er. Barizt h.rf.ir verið vi5 kirkju
os ko-ijng;vald. við einræðis-
o.g U ikk-v: ;-l og oft farið með
Sigur «if hóditui. En þetta hefir
kc?tað ihlóðt'igar by'Hiiragair, sj'álfs
aifneilun og ótrúi/egia.r fórnir
sem faerðiar hafa einmitt verjð
af Þeim sean minnst .h'öfFlii af
að taka og v.aldlausir voni. Það
'hefir ivrrið á öirimium almúga.
mun.nfi!iras seun viniitri'hiugsjónir
Jiafa iliivílt frnm að degi-nnn í
drg o.g svo iwjii ah'tatf verí'ia.
Valdið og vin'stri mumi é" Nf
h.eyja sina báráttu því að vald
ið hvort 'itei’m þa'ð er ríki-va’d,
flokik-ya'ld effa lemb'æitisvaid. ber
í fte.r löngunina nð þ.ióna s’iálfum
sér cn ekki yerkefD.uim sínuim.
V’ ’ 1'5 va’baráttan er því
eiitíft vandanií'■ s&m afc’.ir verða
að v'aika yfir og rey.ia að ..skiija
’en vi'nuitn.'imenn fyrst og frrrr-t.
St’órnmálafc'o'kkarnir eru hyrn-
intearsteimir lýðræðis og þing-
ræðis á íslandi. Starf«?-7»i sijórn
málanckka er því rnjög mikjl-
'væri i • hílutur. Því v.erff ur þó ekki
á mót.i imaslt að starfsomi f'.okk-
an.-ia, er með ýimsu mótU o.g
þar er máltim ráðið á margnn
t 'hátt. Ei-nstakir m'cnn eða hags-
niUnahópar ná stu.ndu,m íOjkki
a vajd sitt og beifca hotmuitn' swo
sér í Iþag. Ef þetta «r gert öftir
lýðræðisileg-um lei'ðtim -er «kk-
ert við þ.essu að segja hvað
fwmið sngrtir. Þetta igefcur þó
leitt af sér hætfcur fyrjr þjó.ði'na
í beiid þar som flokkarnir ,en-u
svo mikilvægur þáttur lýff.ræð-
isina: Það er því birý.Tnsf'Ösj’n
til þess að aiíir flokkar sieim vT.ja
starfg í anda lýðræðis teirndiur.
nýist tiltölutega ört svo að
stöðnun eigi sár ck.ki sfcað cg
fllokksvaildið fari að þjóna sjálfu
sér. Hér er eitt af mörgum.
verkefnuim hinniar eiginlegu
vinFtri’Vtteifií'U ei iþað er að
beizia fte.kksiv.aldi.ð og beita því
ti'l nýrra áfcaku, að lifandi verk-
'efnuim á sjó leða l'andi, í atvinnu
eða menntamálum, í félags- eða
skiipulliagsimiálum, svo að hug-
sjónir v i n'stris t efm :i .m ar verð'i
eteki að draumórum, ekki a®
l'árviðai'sv.eig á enni ‘þeus sem
einu sinni var, iiel’diyr hfcngsjón
í istarfi okkar o-g lejtni.
Sellfpgis.i. 10. janúar 1971.
B. II. Steingrímsspn.
Ljósmæður ekki
ánægðar heldur
□ Blaðinu hef.ur borizt eftirfar
an.di fréttatilkj'nnimg:
„Fundur 'iialdinn í Ljósmæðra-
félagi íálands miðviki.ldagin.i 13.
janúar 1971, lieyfir sér að lýsa
óánægjiu sinni með nýgecða Jcj.ara
samnin'ga Fjármólaráð'herra fyrir
hönid ríkisins — og Kjararáðs
Bandalags starf-iman.-ia rfkisms óg
bæja f. h. ríkisstfejrfsmau.raa
Teflur fund.uirinn að launakjör
þau, sem stéttinni eru búin með
samningi þessum beri vott um
va.imat á gildi ljósnióðiurBtairfs-
ins og þeirri mikfcu ábyrgð. s:am
því fylgir.
Ber því nau'Ssyn til að endiur-
skoða 'Stai’fsmat það vaiðandi
iljóðmóíhiníitéttina, Eem .lagt var
till gruindvallar í samningi þess-
Flugfélag íslands hefir ákvsð-
ið að fljúga til Þingeyrar einu.
sinni í viku á næalunni. Veirða
•þesrair-ferðir í sambandi við flug
'til PatrE'ki'ijarðar. Elkki hefir
v'Erið tekin ákvörðun um fram-
hald flugs Lil Þingeyrar umframi
nok'krar næsfcu vikur og mun
r'eynsla skera ú.r um hvort því
ve-rður haidið áfram næs.ta v.etur.
Flugferðirnar tiJ Þingeyrar
vea-ffa á fösiudögum, fyrsta ferð-
in 15. janúar n.k. —
MÁNUDAGUR 18. JANÚAR Wl [H
jBAÍ-'jÍAí • , nlrrlWU'li