Alþýðublaðið - 03.01.1972, Blaðsíða 5

□ Góðir ábeyrend jr!
Ég óska yður öllum gleði
legs nýjárs, yður sem sitjið
í náðum á heimilum yðar ög
lilustið þar á mál anitt í ro
og hvíld þessa dags, svo og
þeim mörg'u, sem jafnt á þass
um degi sem öðrum ársins
dögum liljóta að gegna
’skyldustörfum sínunr utan
heimilis á ,sjó og landi. Og
ekki vil ég gleyma þeim, sem
. á sjúkrahúsum eða dvalar-
heimilum eru, né heldur
þeim mörgu latidsmönnum,
sem erlendis dveljast við
nám og etarf; Öilum íslend-
ingum fjeer og nær sendi ég
beztu nýjárskveðjur og þakka
góð sainskipti á liðnu ári. Ég
nota þetta tækifæri til að
sehda kveðju óg þökk til
fóiks á austurlandi, þar sem
við hjónin vorum á ferðalagi'
í enmar og mikill -fjöldi
manna var samtaka um að
gera okkur ferðina ánægju-
lega. Með þökk minnist ég
einnig ferðar okkar til- Nor-
egs og Svíþjóðar í boði. kon-
unga þessara landa. — Sú
sæmd og vinsemd s-em ís-
landi var þá sýnd, ,er eitt af
þvi sem minnzt verður með
gleði, þegar hugsað er til
liðins árs.
Á þcssum nýjái’sdegi er eins,
og endranær margs að minn-
ast. Þ’S'gar frá eru skildar
persónulegar minningar
Hvers og eins, mu'.i, mörgum
ofnrlega í huga, að á liðnu
án voru aliþingiskol-ningar,
sem höfðu þær afleiðingar
að ný ríktsstjórn, tók við
völdum. Öðrum verður ef til
vill fyrst hugsað ti,l þess, að
aftur voru fluttir til landsins
-oftir ianga útivist þjóðligir
dýrgripir, sem landsmenn
hafa lengi þráð að endur-
hernita. Og margir munu
vonandi renna þakklátum
huga til þe;s, að áirið var gott
og gjöfúlt, að hagur, lands-
mnnna var yfii leitt .góður og
að komizt varð hjá ætórfelld-
um v'erírföllum. -s- 'm k víð-
vænlegt var til að hug:a á
tímabili. En feygi mæf.ti
telja, ef það væri ætlunin að
rekja annál ársins. Það mun
ég þó ekki •gera, enda munu
margir aðrir ti,l þess verða,
ef að vanda fer, stjóromála-
me-nn og forustumenn á ýms-
um sviðurn þjóðlífu.
í stuttu . ávarpi mínu á
þessurn nýársdegi mun ég,
eins og stundum áður, beina
athygli að landinu og lánd-
kostum oglífi fólksins i land-
inu.Síðastliðið sumar var.sól-
ríkt og fagurt. Það vekur æ-
tíð bjartsýni og vongleði. að
sjá iandið í sumarblóma þeg-
ar allt gengur í haginn, eins
og það gerði í sumar, þegar
við vorum á kynnisförinni
um austfirðingafjórðung, sjá
vaxandi útgerðarþæi, þar sem ,
dýrmætur fengur sjávarins
berv.t á land, sjá fullar hlöð-
ur í fögrum sveitum Á síð-
astiiðnum hgu’tdögum er tail-
ið að msiri htey hafi verið
tii hér á lándi en nokkurn
tima áður, síðan fyrst var
borinn hér ljár í gras. Það
hisfði einhveiu, tíma þótt
-björguiegt og lítil ástæða til
að kviða komandi vetri. —-
Mikil og góð hey voru hyrn-
inganvteinn lí fsaf komun nar
fyrr á tíð. Mér hefur oft
do: í'hug að það hafi verið
heýisysi, pem að lakum eyddi
nýbyggð ísiendinga á Græn-
iandi á miðöldum. En það ex
.merkdegt íhugunarefni, ekki
sízt þegc.r litið er yfir rækt-
aða gra.'.vfilli svo hundruðum
hektara ékiptir, eins og til.
dæmis á söndunum i Skaíta-
fellssvsiu og miklu víðar, og
góður áifli er drfiginn á land
i sjávaxplássunum, að ís-
lenzka þjóðin skuli nú eiga
fyrir höndum varnarbar.áttu
fyrir kOií.tum londs Qg sjáv-
ar, þeim kostum eem ,hún
hefur .lifað á fram á • þenaan
dag .og hlýtur enn að lifa.á
framvc’gis. En þessu er ein-
mi.tt \ annig farið, því að ekki,
er.atlt fwn sýnist, þegar nátt-
úran skartar sinu fSgursta á
há-umai’degi, Fátt er nú i'ætt
af mreiri alvöruþunga í hsim-
inum ©n eyðing náttúrlegs
umhvertis mannslns á jarð-
arbnettinum. Mörg þjóðfélög
horfast nú í augu við hrylli-
legar afleiðingar úess að hafa
bióðmjóikað náttúulegar aúð-
lindir sí'nar. Þar væri fávís-
legt að þykjast ekki sjá. hvað
hön'din skrifar á vegginn.
B.ertýnilegt er, að fyrr en
varir verður það taiirf ein af
frumskýldum .aHra þjóða, að
taka virkan þátt í að friða,
rækta pg vernda land og sjó,
vernda náttúruna um leið og
þær nytja hana og lifa á
henni. Vér ísiendingar vilj-
um sannarlega fyila . þann
flokk, sem vinnur gegn eyð-
ingu og fyrír verindun og
græðslu Qg,. það alveg eins
fyrir því, þótt vér höfum enn
«,m komið cr ekki mikið af
svonefndri mengun að segja,
eins og ýmsar grannþjóðir
þekkja' liana. Margt býður
varnað eigi að síður.
Þjóðin haíði ekki lengi bú-
ið hér í landinu. þegar menn
þóttust taka eftir því að kost-
ir þes:3 hefðu rýimað síðan á
land'námsöld. ,,í þann tíð var
Island viði vaxið milli fjalls
og fjöru“, eru hin frægu orð,
Ara ircða um þetta, en um
gagnnnuui ejávarsíðunriar
kemst höfundur Egils 'sögu
svo að orði: „Allt var þar þá
kyrrt í veiðistöð, er það var
óvant manni.“ Að vísu er
þetta eitthvað blandið róm-
antík ejns og oft vill verða
þeg&r hoi-.ft er um öxi, og það
má jafnvel sjá á hilnu skáíd-
lega orðalagi, en i meginat-
riðmn ' er athugunin rétt, og
lærdómsi'ík er hún eftn á
vorum dögum. Það væri .svnd
að segja að þetta nakta land
sé viði vaxið nú, og hitt þó
cnn meira öfugmæli að allt
sé kyrrt í veiðistöð. Það þarf
/ekki að vitna til fornra
manna' til þess að fá saman-
burð.' Athuganir v: inda-
manna sýna hvar vér erum
á vegi f tiidd, cg af þe'm mun
vf'i'ðfi ráðið, hvernig við skuli
snúast.
Útkudir menn, stm um
Ííland hafa skrifað. hafn
ítundum notað sér það, að
Játa berangur og feiknleik
Kristján Eldjárn, ísrseti íslartds.
landsins varpa eins konar
uindraljóma á menningaraf-
rek þjóðarinnar, s&m> þeii
liafa viijað g-ra sem m.st
úr. Frægur enskur rithöf-
undur skriá’aði nokkurn veg-
irin ú þ£,;i3a leið árið 1840 :
„Á þessari furðuey - Ís-
landi, sam jai'ifræðiingar
segja að hgfi skotið upp við'
eldsumbrot á hafsbotni, landi
á€m gnæfir svichart og
strangt í bragði m>:ð hölkn
og braun, jökia og goshveri,
likast dapurlegum vígveilli
frosts og iuna, landi þar seim
'sízt allra lavda mundi vera
að vænta bókmennta, þar
bafa 'þesiú rit verið færð i
letur. Með ftröridum fram í
þ.'ssu hrjoiturlandi cr dálitill
.grnjsi gróinn ' jaðsr, þar 'ssm
búíénaður getur bjargað sér
og men iirnir bjargfi t svo
aftur- á horium, og því' setm
þcir hafa úr sjó með strönd-
um fram. E,n þetta voru skáld
lfig'a sinnaðir menn. ssm hugs-
uðu djúpar hugsanir og gátu
kcmið þeim í hljómíagran
búning. Mikiis væri mkst ef
í íandi he'f'ði ekki. skotið úr
sre og norrænir merin eltki
íundið það“.
Þ&tta er - stórkar1 s.'eig lýj-
i 'g. í að-fi. ri'i :d!na eini og
tilbrigði við Norður v:ð heím-
skaut' í fivaiköldum >ævi. En
í öfgséullum c'":''a!rreik sín-
um cr 'þetta 'býsria stsrk lýs-
ing á einhæfum hjargræðis-
mögulsikum landsmari'ia
fyrr á tið og jafnvel enn. Það
má með sanni tala nra líf’-
beltin tvö; gróna ræmuua eða'
-bfiltið upp frá ströndinni og
sjóræmun-a miéð strondum
fram, bsltin sem allt byggist
.ú, sítt hvorum megin við
hian skörðótta baug iandsin,-:. -
sem Hannes Péturscon kall.ar
svo í nýrri ijóðatoók sinni.
Það eru einmitt þe,:si tvö
belti, sem nú verður vor
hlutur að v-rnda, . friða ,og
græða.
Vísindamenn -sem rar.nsaka
gróðurJendi ísiands' eru'ekki
samrnála um hversu mikið ■
grólð land þafi dregi'zt iamSn
sí'ðam á landnám. öld,' en -aWU' '
virðast 'þeir ver-a á öinu máli;
um að mikiS ‘hafi glatazt.
Nytjun landsins heíur öldúm
faman verið m.eð þéirri'haétti,
að meira heí'ur vcrið til ~ ?
sótt en þvi heftír-vei'ið ^kiiað
aftur -Gróni jað?-"inn upp frá
stföndinni er orðinn enn
mjórri en harm var í' önd-
verðu. Viljinn til áð snúa.
’b.S'sari -þróun við vaknaði
.þegar fyrir löngu méð ba-'n-
andi hag og vaxandi þckk-
inrru M - ð stórí s hd' it..
skógrækt og .la'rdgræðilu vrn-
anúUst til yatna". og m'>' 1
h.ifur á ''unnizt. Þjóð'n',‘to-';d-
ur í mikiili þrrkkarskuld við
alla þá .mifegu, ssm -mcð
bjnrtfiv.ni. þrídríngu .Qg.athöfn
hafa u'inið að þs’ um málutn
á undari'''ö"num árthtí'vum.
F"-vi pð ríriití' e-t hér iríikfð
verk frnm undan. *og ■nv'rat
1' 'nd r td bs 's að vaknáðíti'
• é nýr áhri'' riur áhugi, ekki
fVairih. á bls. 11.
ÁRAMÓTAÁVARP KRISTJÁNS ELDJÁRNS FORSETA ÍSLANDS
Mánudagur 3. janúar 1971 S