Alþýðublaðið - 15.07.1972, Side 5

alþydul
aðift
B
Alþýðublaösútgáfan h.f. Ritstjóri Sig-
hvatur Björgvinsson (áb) Aðsetur rit-
stjórnar Hverfisgötu 8—10. — Sími 86666.
Blaðaprent h.f.
GRUNNSKÓLI
Á næst síðasta alþingi lagði þáverandi menntamála-
ráðherra fram tvö veigamikil stjórnarfrumvörp um
fræðslumál. Annað þeirra var frumvarpið um Kenn-
araháskóla íslands, sem samþykkt vará því þingi með
fyrirvara um endurskoðun að tveim árum liðnum. Hitt
frumvarpið var frumvarp um grunnskóla. Það var
samiðaf nefnd aðila með sérþekkingu á skólamálum.
Þarvarað finna allsherjarendurskoðun skólakerfisins,
og var nefndin, sem það samdi einhuga um málið.
i frumvarpi þessu vargert ráð fyrir lengingu skóla-
skyldu um eitt ár, það var gert ráð fyrir raunhæfari
framkvæmd skólaskyldunnar i dreifbýli landsins, þar
voru i frumvarpinu mikilvæg ákvæði um stjórnarform
skólanna, og margt fleira.
Skemmst frá að segja fékk frumvarp þetta góðar
undirtektir þíngmanna úr öllum flokkum. Þó var um
að ræða, eins og oft vill brenna við, einstaka ihalds-
raddir, sem höfðu allt á hornum sér.
Upphaflega áætlunin fyrir frumvarpið var að kynna
það á þinginu, enda voru stuðningsmenn þess yfirleitt
sammála um að láta það ekki fá fullnaðarafgreiðslu,
heldur yröi sumarið milli þinga notað til að kynna
það öðrum, sem hlut áttu að má li. Og svo var gert.
Kosningasumarið var frumvarpið sent öllum skóla-
nefndum og sveitarstjórnum svo og kennarasamtök-
um. Yfirleitt lýstu viökomandi yfir samþykki sinu við
frumvarpið, þótt að sjálfsögðu kæmu fram ýmsar
ábendingar um hvaö þeir teldu að betur mætti fara.
Athugasemdir þessar voru yfirleitt um smáatriði og
ýmiss konar framkvæmdaatriði. Einstaka raddir tón-
uðu þó gegn frumvarpinu í heild.
Þegar fór að liða á siðasta þing fór marga þvi að
undra, að ekki skyldi bóla neitt á frumvarpinu aftur,
því ekki ættu stjórnarskipti að hafa haft mikil áhrif á
framgang þess, þvi flestir þingmenn núverandi stjórn-
arflokka höfðu virzt frumvarpinu samþykkir, þegar
það var lagt fram.
í viðtali viö Þjóðviljann í gær segir Magnús Torfi
ólafsson m.a. þetta um frumvarpið eftir að hafa gert
grein fyrir nefndaskipan til athugunar á þvi:
i erindisbréfi nefndarmanna er gerð grein fyrir
ákveðnum sjónarmiðum, sem ég bið nefndarmenn að
hafa sérstaklega til hliðsjónar við endurskoðun frum-
varpsins
Ég tel ekki rétt að rekja þetta í einstökum atriðum
nú, en það vil ég taka fram, að ég bið nefndina að fara
vandlega yfir þær margvíslegu álitsgerðir, ábendingar
og samþykktir, sem fram hafa komið um frumvarpið.
— Ég get tekið fram, að eitt höfuðsjónarmið sem ég
tel að hafa beri til hliðsjónar, er það að gera sjálft
frumvarpið sem einfaldast, og taka út úr þvi þau at-
riði, sem við nánari athugun virðist heppilegra að skip-
að verði með reglugerð, því að eins og þeir sem kynnt
hafa sér frumvarpið vita er það erafar umf.mikið og
nákvæmt. Og það er min skoðun, að það sé ekki heppi-
legtað binda í lögum ýmisþau atriði, sem i frumvarp-
ið voru sett, heldur sé heppilegra, að þeim sé hægt að
skipa með reglugerð og breyta eftir fenginni reynslu á
einfaldari hátt en með lagabreytingum á Alþingi."
Það verðurþvi að segja ráðherra til hróss, að málinu
er haldið vakandi, þótt deyfð stjórnarinnar í skólamál-
um hafi nú þegar kostað að heilt ár hefur glatazt í
skólaþróuninni.
VERÐSTODVUNARUM-
MÆU 70-EFNDIR '72
begar farið var til
verðstöðvunar árið 1970 voru að
sjáifsögðu um hana skiptar
skoðanir. Allir þingflokkarnir
viðurkenndu þá nauðsyn hennar,
en gátu þó ekki sameinast um
framkvæmd hennar. bað er þvi
ekki úr vegi að rifja upp hvað
núverandi stjórnarflokkar höfðu
helzt út á þá veröstöðvun að setja.
Mest var andstaðan við það
ákvæði, að áhrifum tveggja visi-
tölustiga á launakerfið yrði
frestað.
Um það atriði segir i bjóð-
viljanum 28. ágúst 1970
Kjarninn i viðreisnarstefn-
unni er að skerða einu tryggingu
launafólks gegn óðaverðbólgu,
visitölukerfið.” Og um þetta
sama atriði sagði Edvarð
Sigurðsson á Alþingi 10. nóv.
..Vandinn, sem við er að etja er
ekki kauphækkanir i vor. Vandinn
eru þær verðhækkanir. sem voru
látnar fylgja i kjiilfarið."
Og á Alþingi sagði núverandi
fjármálaráðherra : ,,Fram-
sóknarflokkurinn tekur ekki þátt i
að eyðileggja nýgerða kjara-
samninga."
Með verðstöðvuninni 1970 voru
niðurgreiðslur auknar að miklum
mun. bað var gert með þvi að
leggja á aukinn launaskatt 1.5%.
Ba>ði Timinn og bjóðviljinn
túlkuðu það atriði á þennan hátt:
Tvö visitölustig jafngilda
aukningu launaskattsins hjá
atvinnurekendum, sem þýðir ein-
faldlega, að það eru launþegar
sem bera hann. llm þetta atriði
sagði llalldór E. Sigurðsson á
Alþingi þann 9. nóvember:
,Kostnaður við niðurgreiðslur og
fjölskyldubætur er eins og önnur
útgjöld rikissjóðs. sem eiga að
ákvarðast i sambandi við fjár-
lagaafgreiðslu."
Ba>ði blöðin settu fram atriði,
sem þau töldu að fara þyrftu sam
hliða verðstöðvun. Timinn nefnir
afnám söluskatts af nauðsynjum,
meiri persónufrádrátt til skatts,
auknar tryggingabætur og bjóð-
viljinn eignakönnun, niður-
fellingu tolla og söluskatts af
nauðsynjum og haldbetra verð-
lagseftirlit.
Auk þess, sem hér er talið mátti
sjá i Timanum þann7. nóvember:
,,Bændur verða að þola bótalaust
hækkun kjarnfóðurs.”
i Timanum 10. nóv. segir á for-
siðu: „Verðstöðvun verður að
vera raunhæf barátta gegn verð-
bólgunni, en ekki aðeins frestun á
vandamálunum. 1 sama blaði
segir þann 13. nóv., að Fram-
sóknarflokkurinn styðji verð-
stöðvun, enda þótt hann áliti það
hreint neyðarúrræði. bó er tekið
fram að flokkurinn verði gegn þvi
frumvarpi, sem þá var til um-
ræðu, ef kjaraskerðingarákvæð-
um þess verði ekki breytt.
Og i nefndaráliti þeirra
Vilhjálms Hjálmarssonar og
bórarins bórarinssonar sagði:
„Verðstöðvun getur ekki haldizt
öllu lengur (en frumvarpið gerði
ráð fyrir — innskot Alþýðubl.) ef
hún á ekki að hafa neikvæð áhrif
og gera ástandið enn verra. bess
vegna verður tafarlaust eftir
kosningar aö gripa til nýrra ráð-
stafana.”
betta voru glefsur úr um-
mælum stjórnarandstæðinga 1970
um verðstöðvunina, sem þá var
sett á. Auk þess, sem hér er talið,
komu fram kröfur um úttekt á
stöðu rikissjóðs.
bað skorti þvi ekki að nú-
verandi stjórnarsinnar höfðu
ákveðnar hugmyndir um, hvað
hefði átt að varast, hvað þyrfti að
gera og hvernig ætti að bregðast
við i framtiðinni.
bá sögu hvað gerðist i
kosningunum á verðstöðvunar-
timanum er ekki þörf að rekja.
Viö rikisstjórnarmyndunina
hafði ástandið lagast svo, að ekki
var talin ástæða til úttektar á
rikissjóði, heldur voru greiðslur
úr honum stórauknar mjög bráð-
lega. bá var ekki lengur talið/að
verðstiiðvun færi að hafa neikvæð
áhrif,ef henni væri haldið lengur
áfram og þvi ekki nein ástæða il
að gripa til nýrra ráðstafana. 1
raun var ekki viðurkennt nokkurn
tima opinberlega. að verð-
stöðvuninni frá 1970 væri aflétt
fyrr en það var gert i reynd með
þvi að setja ný verðstöðvunarlög.
Og á hvern hátt eru þau nýju
verðstöðvunarlög'.' bvi er nokkuð
fljótsvarað. bau eru ekki i neinu
veigamiklu atriði frábrugðin
fyrri lögum, sem hafa átt að
þjóna sama tilgangi. bau eru þó
það strangari gagnvart visitölu,
að i stað þess að fresta greiðslu-
áhrifum visitölustiga áður, eru
þau felld niður nú. Bæði fyrr og nú
er gert ráð fyrir mjög auknum
niðurgreiðslum og hækkun fjöl-
skyldubóta. Fjár til þess var aflað
með nýjum, umdeildum skatti
1970,en er nú aflað með tilfa>rslu á
útgjaldaliðum rikissjóðs, enda
viðurkennt af stjórnarsinnum, að
skattheimta þetta árið sé þegar
komin i hámark. barna var ekki
einu sinni haft fyrir þvi að ræöa
kostnað við niðurgreiðslur og fjöl-
skyldubætur á Alþingi, hvað þá
við umræður um fjárlög. bess i
stað er áður samþykktum fjár-
lögum breytt með einu penna-
striki um nokkur hundruð
milljónir, sem kemur þannig út,
að þá skattaaukningu, sem áður
var búið að réttlæta með fram-
kvæmdum af miklum móð,
verður að nota til rekstrargjalda.
Hafi það verið rétt 1970, að
vandinn sé ekki kauphækkanir,
heldur verðhækkanir, sem fylgja,
hvers vegna i ósköpunum tóku þá
núverandi stjórnarherrar mark á
einum þingmanna sinna og for-
manni stærsta verkam .félagi
landsins og höfðu hemil á þeim i
stað þess að heimila ekki aðeins
einstakar hækkanir, heldur
einnig hækkun álagningar-
prósentu að miklum mun.
Fyrir tæpum tveim árum var
það aðalröksemd núverandi
stjórnarsinna, að verðstöðvun
yrði að vera raunhæf barátta, en
ekki frestun á vandamálunum.
En hvað nú? Nú er verðstöövun
notuð til að ýta vandanum frá
fram yfir áramót. „Og það verður
að vera búið að gera eitthvað”
var hið hnyttilega svar forsætis-
ráðherra viö þvi hvað tæki við.
Fyrstu fjárlög núverandi rikis-
stjórnar voru knúin i gegn um
Alþingi án þess að fyrir lægi
hvernig ætti að afla tekna til
þeirra útgjalda, sem þau gerðu
ráð fyrir. Að hausti verða áhrif
skattalaganna orðin Ijós, en má
þá búast við að ekki liggi fyrir
þau útgjöld, sem leiða af þeim
ráðstöfunum, sem gera á eftir
áramót þannig að önnur fjárlög
stjórnarinnar verði afgreidd,
hvað tekjur snertir, en útgjalda-
hliðarnar verði i lausu lofti á
sama hátt og tekjurnar siðast?
Framhald á bls. 4
AVARP HL (SL.
ÞIÚOARUMAIt
1 gærdag gengu sex fulltrúar úr Miðnefnd herstöðvaandstæðinga
á fund utanrikisráðherra, Einars Agústssonar, og afhentu honum
meðfylgjandi ávarp til fslenzku þjóðarinnar.
Miðnefnd herstöðvaandstæðinga minnir á, aö i dag, 14. júli, er rétt
ár liðið, siðan núverandi rikisstjórn lýsti yfir i málefnasamningi
sinum þeirri stefnu, að allt bandariskt herlið verði flutt á brottá yf-
irstandandi kjörtimabili. betta ákvæði markaði mikilvægan áfanga
i baráttu þjóðarinnar fyrir óskertu fullveldi. bvi beinir miðnefnd
herstöðvaandstæðinga þeirri eindregnu kröfu til rikisstjórnarinnar,
að hún láti athöfn fylgja orðum, og telur, að nú, þegar ár er liðið frá
samþykkt stjórnarsáttmálans, megi ekki dragast öllu lengur, að
rikisstjórnin hefji raunhæfarframkvæmdir i þessu þjóöþrifamáli.
Jafnframt heitir nefndin á landsmenn að halda vöku sinni, láta
framgang þessa málefnis sitja i fyrirrúmi fyrir veigaminni ágrein-
ingsefnum og krefjast skýlausra efnda á þvi fyrirheiti, sem gefiö
var fyrir réttu ári. Nefndin telur það verðugt markmiö þjóðarinnar,
að á þjóðhátiðardaginn 1974 verði engar herstöðvar á Islandi.
Reykjavik, 14. júli 1972.
MIÐNEFND HERSTOÐVAANDSTÆÐINGA.
VKIBMDUM SUMARLEYFISFERD ÁRSINS
Alþýðuflokksfélag Ileykjavikur getur boðið félagsfólki sinu og
flokksbundnu Alþýðuflokksfólki annars staðar á landinu eina
ódýrustu sumarleyfisferð ársins til útlanda. Hér er um að ræða
tveggja vikna ferð til Kaupmannahafnar. Farið verður 7. sept.
n.k.
Frá Kaupmannahöfn er svo ráðgerð hópferð til Rinarlanda,
sem þeir geta tekið þátt i, sem þess óska.
Það að þátttakendur i ferðinni geta hagað dvöl sinni i
Kaupmannahöfn og ferðum sinum ytra eftir vild er þessi ferð
kjörin fyrir alla þá, sem kjósa að ferðast upp á eigin spýtur og
eins þá, sem eiga gistingu visa hjá vinum eða skyldfólki i Kaup-
mannahöfn.
Allar nánari upplýsingar um ferðina má fá hjá Ferðaskrif-
stofunni Sunnu, simar: 16400, 12070 og 26555 eða á skrifstofu
Alþýðuflokksins i simum 15020 og 16724.
Alþýðuflokksfélag Reykjavíkur.
Laugardagur 15. júli 1972