Alþýðublaðið - 14.05.1974, Síða 6

TORFAN TYNDIST OG
LÆKJARGATAN LÍKA!
og göngustíg á að leggja yfir nýja sjálfstæðishúsið
Strákarnir hafa minni tima fyrir skólann meó hverjum deginum,
sem lföur inn i sumar og sól. Þeir snarast á siöustu stundu úr önn
dagsins, leik og ærslum, þrifa skólatöskuna og — á staö I skól-
ann. Þaö er þó allur munur, aöúlpur, treflar og stigvél eru óþörf.
Eins og Alþýðublaöiö hefur
skýrt frá, lögðu borgarfull
trúar minnihlutaflokkanna i
borgarstjórn Reykjavikur fram
itarlega álitsgerð á áætlun
borgarstjórans um græn svæöi
göngustiga i borginni. 1 álits-
gerðinni voru nefnd fjölmörg
dæmi um mjög hroðvirknisleg
vinnubrögð við gerð áætlunar-
innar og mikið ósamræmi miili
einstakra þátta hennar. Mun
fleiri dæmi, en tilgreind voru i
hinni skriflegu álitsgerð, komu
borgarfulltrúar minnihluta
flokkanna svo með i ræðum
sinum, þar sem þeir bentu á, að
áætlunin öll bæri meiri svip af
þvi, að Sjálfstæðisflokkinn hefði
vantað eitthvert yfirborðsmál
til þess að gera að kosningamáli
i vor, en af hinu, að með gerð
áætlunarinnar um „Grænu
byltinguna” hefði verið stefnt
að raunhæfum undirbúningi
þarfs verkefnis. Var auðsætt, að
gagnrýnin athugun borgar-
fulltrúa minnihlutans kom
borgarfulltrúum Sjálfstæðis-
flokksins rækilega á óvart, enda
má ætla að þeir hafi sjálfir litið
gaumgæft einstök atriði
áætlunarinnar en tekið þess i
stað við henni af viökomandi
embættismönnum gagnrýnis-
laust eða gagnrýnislitið.
t framhaldi af itarlegri
könnun á hinni „Grænu bylt-
ingu” borgarstjórans lögðu
borgarfulltrúar minnihluta-
flokkanna svo til, að áætluninni
yrði visað til viðkomandi
embættismanna til betri úr-
vinnslu og stefnt yrði að þvi, að
hún gæti komið fullfrágengin til
afgreiðslu i borgarstjórn um
leið og fjárhagsáætlun fyrir
næsta ár væri tekin fyrir. Auk
þessa lögðu borgarfulltrúar
minnihlutans fram mjög itar-
legar tillögur um skipulags- og
umhverfismál að öðru leyti —
m.a. um skipulag öskjuhliðar-
innar, gerð leikvalla og grænná
svæða o.s.frv., sem þeir ætlast
til að unnar séu út ýmist af til
þess kjörnum nefndum eða um
leið og áætlunin um „Grænu
byltinguna” sovkölluðu er
endurskoðuð og endurbætt.
Ilandabakavinnubrögðin við
gerð „Grænu byltingarinnar”.
Eins og að framan segir, þá
sendu borgarfu 111rúar
minnihlutaflokkanna frá frá sér
álitsgerðir, þar sem bent er á
misræmi við gerð áætlunar-
innar um „Grænu byltinguna”.
Hér á eftir verða nokkur
þessara dæma rakin, svo
lesendur sjálfir geti um þau
dæmt. 1 álitsgerðinni sagði
m.a.:
I aðalskipulagi Reykjavikur
1962-83 var samþykkt mikiö af
göngustigum. Litið sem ekkert
af þessum göngustigum hefur
veriö framkvæmt á skipulags-
timabilinu, á siðustu 8 árum.
Viö gerð áætlunar um gang-
stiga og frágang opinna svæða
er fyrst og fremst áriðandi aö
fyrir liggi ákveðið skipulag
annarra meira ákvarðandi
sterkari þátta i uppbyggingu
borgarinnar s.s. lega umferðar-
æða og annarra umferðarmann-
virk ja.
Gangstiga og opin svæði þarf
siðan aö aðlaga slikum þáttum i
skipulagi.
Nauðsynlegt er þvi, að endur-
skoöun umferðakerfisins frá
1962 sem nú er unrtið að, liggi
fyrir, þegar gérð er áætlun um
gangstiga og opin svæði.
A kortum áætlunar um
umhverfi og útivist frá mars s.l.
er gagnstigakerfið fellt að
umferðakerfi, sem á sér enga
stoð, hvorki i raunveruleikanum
eða áætlunum um framtiðina,
jafnframt þvi, sem misræmi
milli einstakra korta áætlunar-
innar er slikt, að með ólikindum
er.
Er jafnvel útfærsla einstakra
þátta mismunandi eftir þvi á
hvert kort áætlunarinnar er
litið. Bendir þannig allt til, að
áætlunin sé unnin i miklum flýti
og meiri áhersla lögð á að varpa
henni fram fyrir kosningar en
að vinna af samviskusemi að
áætlun um umhverfi og útivist I
Reykjavík. Til dæmis um
ónákvæmi og misræmi má
nefna:
1. Gatan aö Loftleiðabygging-
unni er ekki til á Aðalskipu-
lagskorti 1974-83 um heildar-
skipulag grænna svæða.
2. Hraðbrautin sunnan Öskju-
hliðar endar i botnlanga viö
Umferðamiðstöðina.
3. Túnið framan við Stjórnar-
ráðið er horfið i mynd sina
fyrir breikkun l.ækjargötu
1971, en við Bernhöftstorfu
er núverandi grænt svæði
þurrkað út.
4. Vmis gatnamót Hring-
brautar — Miklubrautar eru
sýnd með slaufum og brúm,
en önnur, t.d. Kringlumýrar-
og Miklubrautar eru sýnd
með umferðarljósum eins og
nú. Hér er ekkert samræmi.
5. Göngu- og hjólreiðastigar
cru hroðvirknislega unnir.
Farið er yfir vegi og eða hús
á óraunhæfan máta. Sunnan
við P'ossvogskirkjugarð er
t.d. farið tvisvar yfir mikla
umferðaræð að ástæðulausu.
Húsiö á lóðinni Reykjavikur-
vegi 31 er lagt undir hjól-
reiðagötu.
6. A öðrum stöðum eru engar
göngugötur, t.d. eins og i
Nýja miðbænum við
Kringlumýrarbraut, þar
sem vera á langstærsta
göngusvæði hér á iandi.
7. Við Ártúnshöfða er ekki
teiknuð göngubrú yfir
Suðurlandsbraut — Vestur-
landsveg, en þó eru 10
göngumannvirki yfir og
undir þá hraðhraut.
8. Við gatnamót Miklubrautar
og Snorrabrautar, þar sem
gengið er undir Snorrabraut,
er ætlast til að gengið sé á
tengislaufunum, sem eru þó
ætlö mjög umferöaþungar.
9. Viö Hliðaskóla endar göngu-
gata I botnlanga en viö
EHiöaárstifluna er slikur
mýgrútur af göngugötum og
göngumann virkjum aö
fáranlegt verður aö teljast.
10. Stundum liggja göngu- og
hjólreiðastigar yfir einka-
lóðir eins og t.d. við Rauöa-
læk 30 og 32 en einnig yfir lóð
Sjálfstæðishússins nýja.
11. Tvær mismunandi útgáfur
eru á frágangi Elliða-
vogsins.
12. Tvær mismunandi útgáfur
cru á gatnamótum Vestur-
landsvegar og Reykjanes-
brautar.
13. Breiðholtshverfin þrjú
tengjast ýmist með einum
eða tveim göngu- og hjól-
reiðastlgum.
14. Göngu- og hjólreiðastigar
um Breiðholtshverfin eru að
ööru leyti i engu sjáanlegu
samræmi á tveim kortum er
sýna þá.
15. Hjólreiða-göngu- og
reiðstlgur fer ýmist noröan
við Blesugróf eða I gegnum
hana.
Viö þetta bætist, að hjólreiðar
og ganga geta tæplega fariö
fram á sömu stigum. I flest-
öllum hjólreiöalöndum er
þessum tegundum umferðar
haldið aðskildum vegna slysa-
hættu. Fullyrðingar um aö
skilja megi þessar tegundir
umferðar með máluðu striki á
miðri götu verður að visa á bug
sem órökstuddri fullyrðingu.
Hér hefur aðeins verið drepið
á örfá dæmi til skýringar, en
fjölmörg önnur mætti nefna.
Vegna alls þessa er ljóst, að
brýn nauðsyn er á endurskoðun
áætlunarinnar um umhverfi og
útivist og einnig, að ekki er ger
legt að taka þennan þátt skipu-
lags borgarinnar út úr sam-
hengi við aðra skipulagsvinnu.
Nægir þar að benda á óendur-
skoðað Aðalskipulag Reykja-
vikur 1962-83.
Engu að siður er réttmætt að
vinna að áætlun um umhverfi og
útivist borgarinnar i hæfilega
stórum áföngum, einkum þegar
þess er gætt, að fyrir liggja
óleyst verkefni á fullskipu-
lögöum svæðum, bæði i ibúðar-
hverfum og á opnum svæöum.
Þess vegna flytja borgar-
fulltrúar Alþ.fl., Frams.fl.,
Alþ.bl. og SFV tvær tillögur um
uppbyggingu útivistarsvæöa,
sem þegar er unnt að vinna
markvisst að. Fjallar önnur um
Breiðholt en hin um öskjuhliö.”
ÞANNIG BRAST „GRÆNA BYLTING" BORGARSTJÓRANS
AFHJUPUÐU NIXON:
VAÐA í PENINGUM
Margir almáttugir valdhafar og sést á sögu bandarisku blaða-
verða valtir i sessi, þegar blaða- mannanna tveggja — Carls Bem-
menn byrsta sig. Það em meira en stein og Bote Woodward hjá
orðin ein, þegar fjölmiðlar eru „Washington Post”.
kallaðir „fjórða heimsveldið” eins
Tveir ungir blaðamenn eiga
heiðurinn af þvi, að Watergate
afbrotin voru dregin fram i dags-
ljósið.
Þeir komust einnig i sviðsljósið,
þegar þeir komu upp um valdamis-
beitingu Nixon-stjórnarinnar og
urðu heimsfrægir i stað þess að
vera hversdaglegir glæpafrétta-
.iritarar á „Washington Post”, en
i þar beið þeirra ekkert nema
uppsögn, þvi að þeir höfðu ekki
komið með neina stórfrétt svo
mánuðum skipti.
KVIKMYNDUN.
Nú rignir dölunum yfir þá.
Bók þeirra „Allir menn
forsetans” verður lögð fram fyrir
hæstbjóöandi útgefanda á næst-
unni, ef þeir hafa ekki þegar fengið
besta boðið. Fyrsta boð átti að
byrja á 750 þúsund dölum og hér er
aðeins rætt um réttinn á vasabóka-
útgáfunni eða pappirskiljunni eins
og þær hafa verið eins og þær hafa
verið nefndar hérlendis. Blaða-
mennirnir fengu 55 þúsund dali
áður en þeir höfðu skrifað einn staf,
og timaritið „Playboy” greiddi 30
þúsund dali til að fá að birta brot úr
bókinni.
Auk alls þessa geta þeir gert ráð
fyrir þvi að fá að sjá sjálfa sig á
hvita tjaldinu, þvi að kvikmynda-
leikarinn Robert Redforn greiddi
450 þúsund dali fyrir kvikmynda-
réttindin. Hann mun liklega leika
Bob Woodward.
ÞÚBRÆÐUR
KISSINGERS.
Þetta stórkostlega blaðaævintýri
—■ eitt hið mesta frá þvi að Henry
Morton Stanley frá j,New York
Herald” fann Livingstone —
gerðist vegna þess eins, að frétta-
ritararnir tveir vildu ekki láta inn-
brotiö i Watergate lognast út af.
Þeir héldu áfram að kanna málið.
A „Washington Post” voru
þekktir stjórnmálaskriffinnar, sem
voru þúbræður Kissingers. Það
vantaði tvo unga og metnaðar-
gjarna skriffinna, glæpafrétta-
ritara sem gátu flett ofan af
afbrotinu lag fyrir lag — og sem
hvorki óttuðust undirheimana né
embættismenn Hvita hússins.
TIU SEKÚNDUR.
Þeir voru bundnir af grund-
vallarreglu Posts: prentið aldrei
frétt, fyrr en minnst tveir
trúverðugir menn hafa staðfest
hana.
Þar ráku þeir Woodward og
Bernstein sig á. Loks fundu þeir
leiðina: áhrifamaður myndi
staðfesta upplýsingarnar, en hann
vildi ekki láta nefna nafn sitt til að
forðast mannorðsmissi. Hann
svaraði spurningunni alls ekki.
Bernstein leit þannig á að tiu
sekúndna þögn i simann væri
jákvætt svar. Svo spurði hann
annarrar spurningar og taldi hægt
upp að tiu áður en hann lagði
simann á.
Aðalvopn þeirra var háttsettur
maður i valdastööu innan Hvita
hússins. „Þaö var „Deep Throat”.
Með tilliti til leynilögreglumanna
Nixons komust þeir fljótlega að
þeirri niðurstööu, að það væri of
hættulegt að hittast opinberlega
þar, sem hætta var á þvi að upp
kæmist um uppljóstrarann. Wood-
ward gat gefið honum merki um,
að hann þyrfti nauösynlega að hitta
hann með þvi að færa blómið i
skrifstofuglugganum. Það merkti,
að nú væri nauðsynlegt að hafa
samband. Daginn eftir fékk Wood-
ward „New York Times” á skrif-
stofu sina og á bls. 20 var hripað
með blýanti nafnið á barnum eða
bilskúrnum, þar sem Woodward
átti að mæta um kvöldið. Wood-
ward komst aldrei að þvi, hvernig
„Deep Throat” gat skrifað þetta i
blaðið áður en hann fékk það i
hendur.
ERKIÓVINURINN.
Erkióvinur þeirra var ritstjórn
„Posts”. Aðalritstjórinn Benjamin
Brandlee hafði áhuga á þessum
stórkostlegu upplýsingum, en hann
efaðist einnig. Var þetta virkilega
rétt?
Það var það nú, en fréttir þeirra
voru ekki forsiðufréttir i fyrstu.
Þetta var miðsiðufrétt, þegar þeir
bentu á leynilegar segulbandsupp-
tökur Nixons, en Brandlee gat ekki
ráðið við hrifningu sina, þegar
nánustu samstarfsmenn Nixons —
Ehrlichman, Haldeman og John
Dean urðu að segja af sér. „Ekki
sem verst, Bob. Ekki sem verst.”
hrópaði hann yfir ritstjórnarskrif-
stofuna.
NEITUN.
Vitanlega var fréttum þeirra
neitað, og i eitt skiptiö reyndist rétt
að neita fréttinni, svo að starf
þeirra var i veði. Þeir skrifuðu, að
H.R. Haldeman hefði lykilinn að
mútukassa forsetans, en það
reyndist misskilningur. Woodward
og Bernstein hafði láðst að
tviathuga upplýsingarnar þvi að
þeir voru of önnum kafnir. Þeir
áttu að koma á fund hjá útgef-
andanum.
Carl Bernstein (efst) og Bob Woodward voru hvers-
dagslegir glæpafréttaritarar, sem uppsögnin vofði
yfir. Þeir skönnuðu Watergate-málið og hafa fengið
Pulitser-verðlaunin fyrir aðild sina og fréttamennsku
þar, og nú rignir yfir þá dölum fyrir kvikmyndarétt-
indi o.s.frv.
ÖFRÍSK ÁN ÞESS AÐ
EIGA VON Á BARNI!
KGB-
erfitt
Árum saman hefur Hongkong
verið miðstöð upplýsingaöflun-
ar fyrir Kina, og starfsfólk á
ræðismannsskrifstofum margra
landa hefur ekkert annað verk-
efni en fylgjast með þróuninni
þar i landi, — jafnvel starfsfólk
ræðismannsskrifstofa landa,
sem þegar hafa opnað sendiráð i
Peking. Auk þess eru i Hong-
kong reknar svonefndar rann-
sóknarstofnanir, sem hafa það
verkefni að afla gagna um Kina,
og féð til þeirrar starfsemi kem-
ur frá bandarisku leyniþjónust-
unni, CIA. Auk þess hefur CIA
eigin skrifstofu i Hongkong.
En sovéskir njósnarar eiga
talsvert erfiðara um vik i Hong-
kong en njósnarar annarra
landa. Breska stjórnin hefur
hingað til neitað Moskvu um að
senda verslunarnefnd til Hong-
kong, sem hefði þar aðsetur, og
sovéska fréttastofan TASS hef-
ur árangurslaust sótt um leyfi
til aö opna þar skrifstofu.
Flestir hafa einhvern tima
heyrt um það, að fólk getur
fengið verki i útlim, sem löngu
er búiö að taka af. Maður, sem
t.d. hefur misst fót, getur fengið
verk i „horfna fótinn”. En hins
vegar munu færri dæmi um, að
konur fái meðgöngukvilla án
þess að vera ófriskar. Eftir þvi,
sem næst verður komist,
þekkist aðeins eitt dæmi um það
njósnarar eiga
í Hongkong
Ein af ástæðunum fyrir þvi,
að sovéska flugfélagið Aeroflot
hefur ekki fengið lendingaleyfi i
Hongkong er sögð vera, að feng-
ist slikt leyfi yrði opnuð um-
boðsskrifstofa i borginni, sem
unnt væri að nota sem miðstöð
sovéskra njósnara.
Áhafnir sovéskra skipa, sem
fara til Hongkong, eru undir
ströngu lögreglueftirliti, og á
árunum eftir 1960 var þeim
meira að segja bannað að fara i
land. Sovéskum og austur-
evrópskum knattspyrnuliðum,
þjóðdansaflokkum kórum og
hljómsveitum, sem fara i ferða-
lög um Asiu, leyfist aðeins ör-
sjaldan til að koma til Hong-
kong.
Þetta óvanalega stranga
ööryggiseftirlit er m.a. tilkomið
vegna þess, að bresku yfirvöldin
i Hongkong vilja vinsamlega
sambúð við Kina. En þar sem
bandariskum njósnurum var
leyft að athafna sig þar á þeim
— og það er frá árinu 1974.
Ensk húsmóðir, Valery Perry
aö nafni, hefur lent i þessari
ótrúlegu aðstöðu. Hún er 37 ára
aö aldri og hefur verið forsiðu-
fréttaéfni breskra blaða að
undanförnu. Hún á tvö börn — 16
og 13 ára — og lét gera sig ófrjóa
fyrir þremur árum. En samt
sem áður er allt likamlegt ásig-
komulag hennar nú, eins og hún
árum þegar sambúð Kina og
Bandarikjanna var mjög stirð,
getur þetta alls ekki verið öll
skýringin.
Hongkong er mjög aftur-
haldssamt samfélag, stjórnað
af afturhaldssömum og and-
kommúnistiskum embættis-
mönnum. Kommúnisminn i
Kina er staðreynd, sem yfirvöld
i Hongkong neyðast til að viður-
kenna, en kommúnisminn i
Sovétrikjunum er þægilega
langt i burtu, og gagnvart hon-
um þora Hongkongyfirvöld að
ybba sig.
I Hongkong hefur aðeins einu
sinni komið upp sovéskt njósna-
mál, en þær njósnir voru lika
stöðvaðar svo snemma,að
Sovétmenn fengu aldrei nein not
af þeim. Tveir kinverskir
verslunarmenn i Hongkong
voru fcngnir til að njósna fyrir
Moskvu og fengu á móti loforð
um álitlega þóknun, tækist þeim
að skipuleggja njósnahring.
gangi með barni. Hún fær meire>
að segja öll þau óþægindi, sen.
meðgöngunni fylgja, og það eru
ekki óþægindin ein sem hún
verður að þola. Likami hennar
tekur lika tilhlýðilegum útlits-
breytingum. Fyrir skömmu
varð hún t.d. að leggja öllum
sinum fötum og fá sér tæki-
færiskjóla. Samt sem áður er
hún ekki með barni. Læknarnir
Þeim til hjálpar sendi sovéska
leyniþjónustan, KGB. tvo sér-
fræðinga sina i Asiumálum þá
Andrej Ivanovitsj Polikarov og
Stepan Tsunajev.
Rússarnir tveir voru hand-
teknir i júni 1972 á fundi með
kinverjunum t v e i m u r .
Það varð þegar ljóst, að þeim
hafði ekki tekist að ráða njósn-
ara til starfa fyrir Sovétrikin.
þegar þeir voru handteknir.
Hongkong er liklega einn
erfiðasti starfsvettvangur
sovéskra njósnara. Þar mega
þeir ekki einasta búast við
skilningsleysi stjórnvalda. held-
ur eru Kinverjar. búsettir þar.
annaðhvort hlynntir Peking. —■
og þvi á móti Rússum. — eða
eru andkommúnistar. —og eru
þessvegna lika á móti Rússum.
Þær upplýsingar, sem KGB fær
nú frá Hongkong, eru aðallega
frá Hongkongfréttariturum
bandariskra fréttastofa.
staðhæfa það.
En systir hennar er hins
vegar með barni og á von á sér á
næstunni. Og Valery viröist
nákvæmlega fylgja henni eftir á
„meðgöngubrautinni”. Þetta
hefur að sjálfsögðu valdið öllum
læknum mikilli undrun.
— Ég er viss um, að þetta
lagast allt, þegar systir min
hefur átt sitt barn, segir hún.
0
Þriðjudagur T4. maí 1974.
Þriðjudagur 14. maí 1974.