Alþýðublaðið - 30.10.1977, Blaðsíða 2

2
Sunnudagur 30. október 1977 :!S w
Otgefandi: Alþýðuflokkurinn.
Rekstur: Reykjaprent hf. Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Arni Gunnarsson.
Aðsetur ritstjórnar er I Siðumúla 11, sfmi 81866. Auglýsihgadeild, Alþýðuhúsinu Hverfisgötu 10 — slmi
14906. Askriftarsimi 14900. Prentun: Blaðaprent h.f. Askriftarverð: 1300 krónur á mánuði og 70 krónur I
tausasölu.
Sinfóníuhljómsveitin
Ríkisstjórnin hefur lagt
fyrir Alþingi frumvarp
um lögfestingu á starf-
semi Sinf óníuhl jóm-
sveitar Islands. Hefur
frumvarpinu verið vel
tekið á Alþingi, og má
búast við því, að það verði
samþykkt nú á haust-
þinginu. Er það vel. Jafn-
m i k i I væg opi n ber
menningarstof nun og
Sinfóníuhljómsveitin,
sem hefur um 60 starfs-
menn og veltir talsvert á
annaðhundrað milljónum
á ári, verður að hafa stoð
í lögum.
Ekkert menningarþjóð-
félag getur verið án
hljómsveitar, — jafnvel
þótt lítið sé, eins og hið ís-
lenzka, mundu margir
segja, þótt hitt sé sönnu
nær, að einmitt lítið
menningarþjóðfélag má
ekki vera án sinfóníu-
hljómsveitar sem eins af
hornsteinum tónlistarlífs.
Saga hljómsveitarmála á
(slandi er ekki löng. í
fyrra voru hundrað ár
síðan fyrsta hljómsveitin
var mynduð á (slandi,
Lúðraþeytarafélag
Reykjavíkur, sem Helgi
Helgason tónskáld
stof naði, en í því voru sex
hljóðfæraleikarar. I sam-
bandi við komu Kristjáns
konungs Xtil íslands 1921
var Þórarni Guðmunds-
syni fiðluleikara falið að
æfa tuttugu manna
hljómsveit. Úr því varð
Hljómsveit Reykjavíkur.
Hún starfaði í þrjá ára-
tugi og varð tónlistarlíf i á
(slandi til mikillar efl-
ingar. En hún hlaut ekki
þann stuðning, sem nauð-
synlegur var til þess að
hún héldi velli.
En þá gerðust merkir
atburðir í íslenzku tón-
listarlífi. Ragnar Jónsson
og nokkrir aðrir félagar
hans stofnuðu Tónlistar-
félagið 1929. Ari síðar
komu þeir, ásamt Páli
(sólfssyni, á fót
Tónlistarskólanum í
Reykjavík. Og sama árið
hóf Ríkisútvarpið starf-
semi sína. Þessir þrír
atburðir mörkuðu tíma-
mót í sögu tónlistarmála
á þessari öld. Það braut-
ryðjendastarf, sem hófst
með stofnun Tónlistar-
félagsins og Tónlistar-
skólans verður aldrei
fulIþakkað. Að öðrum
ólöstuðum á einn maður
mestan heiður af þessu
verki og mestar þakkir
skildar fyrir árangurinn,
Ragnar Jónsson. Ekki
leið á löngu þangað til
strengjasveit starfaði á
vegum Tónlistarskólans.
Og Ríkisútvarpið gat að
sjálfsögðu ekki verið án
hljómsveitar. Kom það á
fót Útvarpshljómsveit-
inni, sem í voru 15 manns.
Upp úr þessum jarðvegi
spratt Sinfóníuhljómsveit
(slands. Hélt hún fyrstu
hljómleika sína vorið 1950
eða sama árið og Þjóð-
leikhúsið tók til starfa.
En við mikla fjárhags-
erfiðleika var að etja, og
var starfsemi hljóm-
sveitarinnar stopul. En
Ragnar Jónsson, sem
verið hafði driff jöður við
stofnun hl jómsveitar-
innar, og Jón Þórarinsson
tónskáld, sem var fram-
kvæmdastjóri hennar,
gáf ust sem betur fer ekki
upp. Vorið 1956 hóf hún
störf á ný, kostuð af
Ríkisútvarpi, ríkissjóði,
Þjóðleikhúsi, borgarsjóði
og Tónlistarfélaginu. Enn
var við mikla erfiðleika
að etja. En vorið 1961
samdi menntamálaráðu-
neytið um það við Ríkis-
útvarpið, að það annaðist
daglegan rekstur hljóm-
sveitarinnar, en fé til
rekstrar hennar yrði lagt
fram af ríkissjóði, Ríkis-
útvarpi, borgarsjóði og
Þjóðleikhúsi. Hefur sú
skipan haldist til þessa
dags. Frumvarpið um
lögfestingu hljómsveitar-
innar gerir og ráð fyrir
áframhaldi þessarar
skipunar, að því viðbættu
að bæjarsjóðir nágranna-
sveitafélaga Reykjavíkur
verði einnig aðilar að
rekstrinum, eins og eðli-
legt er.
Meðan Sinfóníuhljóm-
sveitin var að festast í
sessi á undanförnum
tveim áratugum, var
starfsemi hennar engan
veginn óumdeild og
jafnan mikii átök um
fjárframlög til hennar,
bæði opinberlega, en þó
ekki síður á bak við
tjöldin. Þeim mun
ánægjulegra er, að nú,
þegar gert er ráð fyrir
því, að starfsemi hennar
verði tryggð til fram-
búðar með lagasetningu,
skuli allir þeir alþingis-
menn, sem létu til sín
heyra, er frumvarpið var
lagt fram, hafa viður-
kennt gildi hennar fyrir
islenzkt menningarlíf og
nauðsyn þess, að fram-
tíðarstarf hennar yrði
tryggt. GÞG
THfo ’Andlega skyldur
1 Böll og Updike’
,,Það getur verið erfitt
fyrir hversdagsmann-
inn að fara réttilega
með frelsið”, segir
sovézki rithöfunurinn
Jurij Trifonov.
Jurij Trifonov, sem
er einn af mest áber-
andi rithöfunum Sovét-
manna, lét þessi orð
falla er hann var stadd-
ur i Kaupmannahöfn i
tilefni af danskri út-
gáfu Fremad forlags-
ins á bók hans, Annað
lif.
Þessa bók má kalla i
senn markstein á rit-
höfundarferli Trifon-
ovs og breytingu á við-
fangsefnavali sovézkra
rithöfunda.
Trifonov staöfestir þaö, sem
raunar var ljóst áöur, aö í staö
þess aö fjalla um samtlöina I
upphöfnum lofgeröastfl um á-
gæti skipulagsins, séu sovézkir
höfundar nú aö snúa sé aö lýs-
ingum á lífi hversdagsfólksins
— raunsætt.
„Þetta er nokkuö, sem al-
mennt liggur i breyttum tfmum
nú, og er fyrir mér áfangi í nýju
gildismati”, segir Trifonov.
Trifonov fjallar i þessari nýju
bók um hugleiöingar Olgu,
ekkju manns Ur menntamanna-
stéttí Moskvu. Þar gerir hún til-
raun til aö hugleiöa lifshætti
sina og manns sins og meta aö
nýju, hvers hún hafi notiö og
fariö á mis.
I hjónabandinu þjáöist hún af
sifelldum erjum milli sin og eig-
inmannsins, fyrst og fremst —
aö hUn telur nú — af þvf aö hún
geröi sér ekki grein fyrir dýpri
rökum þess, hvers vegna hvort
héit i raun og veru sina götu.
1 staö þess aö hún reyndi aö
samhæfa sig kröfum þjóöfélags-
ins, eins og þær komu henni fyr-
ir sjónir var, var eiginmaðurinr
sveimhugi, sem haföi ekki vald
á því aö ná neinum viöhlitandi
árangri, miöað viö menntun
hans sem sagnfræðings.
,,Þaö, sem ég er að reyna aö
lýsa hér”, segir Trifonov, „eru
hin óhjákvæmilegu áhrif, sem
velgengni i starfi, eöa hiö gagn-
stæöa,hafaá lifsviðhorf manna.
Ég bendi á, að til þess að kom-
ast heiðarlega áfram, veröi
menn I senn aö vera staöfastir
og samt tilbúnir til aö gera
skynsamlegt og heiöarlegt sam-
komulag og standa viö þaö.
Víst er, aö hvort sem er aust-
antjalds eða vestan, er erfiðara
hlutskipti nú, aö vera maöur.
Frelsi I auknum m æli gefur fólki
fleiri kosti um aö velja og í þvi
liggur vandinn, aö velja og
hafna rétt”.
Viðhorf til skáld-
bræðra.
„Mér finnst ég vera andlega
skyldastur, sem rithöfunur
þeim Heinrich Böll og John Up-
dike — einkum Updike”, segir
Trifonov. „Háttur þeirra að
skoöa einstaklinginn i spegli
samtiöarinnar og þjóöfélags-
hátta á hverjum staöog tíma, er
mér mjög aö skapi. Mér viröist
aö þeir taki raunhæft á hlutun-
um og þaö skiptir öllu máli”.
önnur viðfangsefni.
Trifonov hefur, eins og áöur
segir, velt fyrir sér margkonar
viðfangsefnum. Um bók sina,
Þolleysi.sem f jallar um hryðju-
verkamenn nútlmans, farast
honumsvoorö: „Ég lit svo á,aö
þvi fari fjarri að hryöjuverka-
menn, t.d. hinir þýzku, séu bylt-
ingamenn. Þetta eru að minu
mati glæpamenn og stjórnleys-
ingjar, sem vegna eigin van-
metakenndar vinna ódæðis-
verkin til aö láta á sér bera. Min
skoðun er, aö beztfæri á, að þeir
væru þagöir i hel. Aö þvi hlýtur
að koma, þó hinsvegar veröi aö
snúast hart viö illræöisverkum
þeirra I bili. Vandinn er aö gefa
þeim hvorki of mikið rúm I f jöl-
miölum sem f réttaefni og þaðan
af siöur gera þeim kleift aö
verða pislarvottar”!
Eins og er, býr Trifonov viö
vaxandi athygli innan og utan
Sovétrikjanna og bækur hans
eru þýddar á flestar höfuötung-
ur. (JrAktuelt.