Alþýðublaðið - 05.11.1977, Side 7

Laugardagur 5. nóvember 1977
7
Itingin 60 ára — 7. nóvember 1977
illar byltingar
starfsmenn flokksins. í nálægt
áttatiu borgum gaf hann út yfir
600 flugrit i tveim milljónum ein-
taka, þar sem skoraö var á fólk til
aögerða. Sú staðreynd að hundr-
uð þúsund verkfallsmanna gerðu
áskoranir flokksins að kjörorðum
hreyfingar sinnar, þrátt fyrir
kúgunina, sýnir að viðleitni hans
var ekki árangurslaus. t febrúar
1917 bar svo byltingarsæðið
ávöxt.
Hlutlausir áhorfendur
vildu ekki eða gátu
ekki skilið
Frásagnir hlutlausra áhorf-
enda frá febrúardögunum 1917
mora af setningum eins og :
.Mannfjöldinn tók vopnabúrið”,
„Einhver kona kom út úr mann-
fjöldanum og ávarpaði kósakk-
ana, og eftir það hörfuðu þeir”,
„Mannfjöldinn þusti að fangels-
inutilaðfrelsa pólitíska fanga...”
Nú þegar sovéskir sagnfræð-
ingar hafa kannað það sem gerð-
ist i febrúar 1917, í smáatriðum,
hefur verið gert kleift að þekkja
nokkur andlit i þessu mannhafi.
Til dæmis stjórnaði stúdentinn
Tsjugurin töku vopnabúrsins, en
hann gekk i flokkinn árið 1902 og
var félagi i nefnd flokksins I St.
Pétursborg. Konan sem ávarpaði
kósakkana var A.I. Kruglova,
einnig féiagi i flokknum, en M.I.
Kalinin stjórnaði árás sveita
verkamanna og hermanna á
fangelsið. Kalinin var ein af stoö-
um og styttum flokksins og siður
f * r f*
t* tm
?
r»T ;•
ii
■***<» tt*
jf *
lÍfeÉ
>44 x .*
* >*L
'V, j * ?
Skotbardagi Kerenskistjórnarinnar i bökkum Nevu, 1917.
kunnur stjórnmálamaður i Sovét- burða þessara tima. Félagar i um, á laun. Flestir þeirra voru
rikjunum. miðstjórninni i Rússlandi og verkamenn. Akvarðanirnar sem
Hlutlaus áhorfandi gat að sjálf- borga- og héraðsnefndum flokks- þeir tóku urðu upphaf fjölda-
sögðu ekki þekkt til annarra at- ins komu daglega saman i Ibúð- baráttu. Það voru ákvarðanir um
almenn pólitisk verkföll, aukinn
áróður innan hersins, þróun verk-
falla yfir i vopnaða uppreisn og
kosningu verkamannaráða i
verksmiðjunum.
Bandalag er jafngilti
svikum
Borgaralegir sagnfræðingar
hafa búiðtil þá þjóðsögu, að borg-
arastéttin hafi gegnt því sem þeir
kalla „sögulegu hlutverki” i
febrúarbyltingunni. En séblaðaði
heimildum frá þessum dögum,
kemur i ljós að einmitt þessir
febrúardagar leiddu i ljós hve
gjörsamlega ófær borgarastéttin
var til þess að hafa forystu um
byltingarlega lýðræðisþróun i
þjóðfélaginu. Meðan Zarinn um-
bar sjálfur frjálslynda andstöðu,
réðust borgarlegir leiðtogar með
ókvæðisorðum gegn einstökum
meðlimum stjórnarinnar, kölluðu
þá heimska og vanhæfa leiðtoga
og aðgerðir þeirra „valdbeit-
ingu”. En þegar almenningur
greip sjálfur til valdbeitingar
urðu hinir frjálslyndu hræddir.
Vanmáttartilfinningin gerði það
að verkum að þeim fannst allt
glatað.
Borgarastéttin naut aðstoðar
þjóðfélagslegra umbótasinna og
smáborgaraflokka. Með þvi að
hagnýta sér pólitiskt reynsluleysi
margra fulltrúa i ráðstjórninni i
Pétursborg tryggðu þeir sér
meirihluta i framkvæmdanefnd
hennar og skiluðu sjálfviljugir,
Framhald á bls. 10
ÉÉÉiÉfiÉ ~ -HtoHBHÍ
Lýdveldishátídin
er minnisstædust
? ';4 'P
, 'Wi
um, sem vitað var að sveimuðu i
undirdjúpunum. — En við kom-
umst heilu og höldnu til Islands.
Sendiráð á Borginni
Ég get ekki annað sagt en að ég
hafi mætt mjög vingjarnlegu við-
móti frá þvi ég steig fyrst fæti á
land hér. Fyrst i stað var ég með
aðsetur á Hótel Borg, — og
raunar allt starfsfólk sendiráös-
ins, sex manns auk min. Þar tók
ég á móti gestum og þar var minn
vinnustaður.
Eftir nokkurn tima tók ég svo á
leigu húsnæði skammt þar frá
sem nú er nýja útvarpshúsið
ykkar. Lengra inn með strand-
lengjunni. Ég man ekki hvað
gatan heitir, en húsið er gamalt.
Ekki sérlega þægilegt, en þó
betra en á hóteli.
Fékk ekki Frikirkjuveg
11
Nokkru áður en ég fór héðan,
1946, keypti ég svo húseignina að
Rætt við
Alexei
Krassilnikof
fyrsta sendi-
fulltrúa Sovét-
ríkjanna á
íslandi
Túngötu 9 af Geir Zoega, miklum
viðskiptajöfri hér á landi á þeim
tima. Reyndar hafði ég augastað
á öðru húsi, er ég hafði oft gengið
framhjá og dáðst að vegna bygg-
ingarlags og skemmtilegrar
lóðar. Auk þess sem útsýnið
þaðan var mjög gott. Þetta var
húsið að Frikirkjuvegi 11 og ég
var ákaflega skotinn i þvi. Hins
vegar vildi Bjarni Benediktsson
þáverandi bæjarstjóri I Reykja-
vik ekki gefa leyfi til þeirrar sölu.
Sagði að húsið hefði of mikla
sögulega þýðingu til þess að hægt
væri aö selja það erlendu riki. Ég
skildi afstöðu hans mjög vel, en
alltaf sá ég eftir húsinu. Ég labb-
aði þar reyndar framhjá i gær og
sá, að það er enn jafnreisulegt og
áður.
Ég varð aldrei var við neina
erfiðleika i upphafi mfns starfs
hér á landi, hvort sem um var að
ræða viðskipti við rikisstjórn Is-
lands eða almenning. Fólk hér
gerði sér bersýnilega grein fyrir
erfiðleikum okkar i baráttunni
við fasismann. Auk þess hafði ég
með mér að heiman nokkrar
kvikmyndir um styrjaldar-
reksturinn heima i Sovétrikjun-
um og sýndi þær hér við góðar
undirtektir. 1 heild held ég að fólk
hér hafi litið okkur vinsamlegum
augum og mér virðist að vilji til
góðra samskipta milli landanna
sé enn til staðar.
Viðskipti milli Islands og Sovét-
rikjanna voru engin á þessum ár-
um og á þvi urðu engar breyt-
ingar fyrstu árin, vegna erfiðleik-
anna heima i Sovétrikjunum. En
fljótlega eftir að striðinu lauk hóf-
ust viðskiptin og hafa farið vax-
andisiðan. Við viljum raunarefla
þau enn meira, eins og fram kom
þegar Geir Hallgrimsson heim-
sótti Sovétrikin fyrr á árinu.
Vitnað i Tolstoj og
Dostoévski
Einu varð ég ákaflega hrifinn
af, þegar ég kom hingað til lands.
Það var hve Islendingar voru vel
að sér I rússneskum bókmenntun
og tónlist. Menn höfðu á hrað-
bergi tilvitnanir i Tolstoj og
Dostoévski og fleiri rússneska
höfunda. Vinir minir islenzkir
kölluðu mig meira að segja ekki
Krassilnikof heldur Raskolnikof,
eftir aðalsöguhetjunni I Glæpi og
refsingu eftir Dostoévski.
Reyndar er ég á þeirri skoðun að
Islendingar séu mest lesna þjóð I
heimiog ein þeirra menntuðustu.
Og hér er ég ekki að fara meö
neitt kurteisishjal. Ég hef farið
viða um heim og aldrei kynnst
þjóð sem er eins bókmenntalega
sinnuð.
Ég átti á þessum árum nokkur
samskipti við Islenzka rithöf-
unda. Þar ber Halldór Laxness
hæst, enda hef ég lesið allt það
sem ég hef getað náð I eftir hann
og þýtt hefur verið.
Minnisstæð Þingvalia-
hátið
Raunar hef ég verið svo hepp-
Framhald á bis. 9
■ '

WaSs