Alþýðublaðið - 22.09.1978, Qupperneq 4

alþýóu
blaóiö
Sprek
<z>
Lúlli og sér-
fræðingarnir
Lúövik Jósepsson er eins og
alþjóö veit einn merkast
stjórnmálamaöur islenzkur
þeirra sem nú eru á meöa
vor. Hann er kunnur aö þvi aö
hafa ofurlitiö sérstæöar skoö
anir á efnahagsmálum og litið
álit á sérfræöingum.
Fyrir kosningar hömpuöu
þeir Alþýöubandalagsmenn
mjög einum itarlegum bækl
ingi um stefnu sina i efnahags
málum i litlum 100 liöum. A
þessum bæklingi byggöi svo
Alþýöubandalagiö tillögur sin
ar til lausnar efnahagsvand
anum i stjórnarmyndunarviö
ræöunum.
Hinar undarlegustu sögur
ganga um tilurö þessarar
efnahagsstefnu Alþýöubanda
lagsins. Ein þeirra fer hér á
eftir ibort án ábyrgöar).
Fyrst var kosin litil nefnd ti'
aö semja efnahagsplaggiö, og
áttu m.a. sæti i henni tveir
ágætir hagfræöingar úr rööum
Alþýöubandalagsins. Sem
sannur vinur lýöræöisins átt-
aöi Lúlli sig strax á þvi, aö þaö
þyrfti aö veita sem flestum
tækifæri til aö móta efnahags-
stefnuna, og var þvi nefndin
stækkuö. Ekki leiö á löngu þar
til hinn „praktiski sans” Lúö-
viks sagði til sin og hann sá nú
deginum ljósara, aö svona
stór nefnd yröi allt of þung i
vöfum. Var þá nefndin minnk-
uö aftur, og lentu nú hagfræö-
ingarnir utan hennar....
Já, hann er ekki allur, þar
sem hann er séöur hann Lúö-
vik....
Upp með
endurskins-
merkin
Astæða er til aö benda fólki
aö nú er sá timi, sem um-
feröaslys eru hvaö flest. Fariö
er að skyggja snemma og er
)vi kominn timi til aö taka
ram endurskinsmerkin, og
íengja þau i yfirhafnirnar. Al-
Varlegt slys i umferðinni a-
alltaf hryggilegur atburöur,
svo fólk ætti aö gera allt sem i
>ess valdi er til aö foröast
slysin. Endurskinsmerkin eru
ódýr slysavörn, og þvi ættu
allir aö eiga slik merki i fórum
sinum. Þau eru til i ýmsum út-
gáfum og meö margs konar
áletrunum á, og eru þvi oröin
>annig úrgaröi gerð, aö hægt
er að flokka þau undir skraut.
Viö skulum þvi öll taka fram
gömlu merkin frá þvi i vetur
og hengja þau i okkur, en þeir
sem eru svo grunnhyggnir aö
eiga ekki slik merki, ættu ekki
aðlátaþaö dragast öllu lengur
aöfá sér þau. Þaö er ekki vist
að þau fáist i sölubúöum
sjúkrahúsanna.
Otgefandi Alþýðuf lokkurinn
Rifstjórn og auglýsingadeild Alþýðublaðsins er að Síðu-
múla 11, sími 81866.
Föstudagur 22. september 1978
Fyrirhyggjuleysi
Sá háttur hefur verið
lengi við liði hérlendis,
að taka ekki á neinum
vandamálum af fullri
einurð, fyrr en þau eru
orðin það mikil að
vöxtum, að lausn
þeirra er orðin stór-
verkefni. Dæmi um
þetta eru þvi miður
alltof mörg, og er mál-
efni fatlaðra nýjasta
dæmið um þetta. Þær
sjálfsögðu kröfur fatl-
aðra um þau lágmarks
mannréttindi, að kom-
ast hindrunarlitið leið-
ar sinnar kosta offjár i
framkvæmd. En þó
kostnaðurinn sé mikill
verður vitaskuld ekki
gengið fram hjá þess-
um jafnréttiskröfum
fatlaðra.
Ef fyrirhyggja og framsýni
hefði ráöið við byggingu mann-
virkja og lagningu gangstétta,.
heföi litill sem enginn auka-
kostnaöur fylgt þvi, þó hönnun
verksins heföi gert ráö fyrir þvi
aðtil værifatlaö fólk. En eins og
bent hefur veriö margoft á af
talsmönnum fatlaöra, hafa nær
allar byggingar veriö geröar af
heilbrigöu fólki fyrir heilbrigt
fólk. Og nú þegar fatlaðir hafa
sameinast oghróflaö harkalega
við samvisku okkar sem heil-
brigö erum, eru mannréttindi
þeirra oröin svo kostnaöarsöm,
aö ekki er ósennilegt aö fjár-
veitingavaldið eigi eftiraö velta
vöngum enn um sinn.
En ekki er fyrirhyggjuleysinu
fyrir aö fara, þegar billinn er
annars vegar. Þaö gleymist
aldrei aö ganga þannig frá
gangstéttum aö bilar komist
sem auöveldastf stæöi sin. Þaö
þykir ekki tiltökumál aö gera
bilum mögulegt aö komast i
geymslu, hvort sem er neðan-
jarðar eöa á þaki bygginga.
Ekkert til sparaö til aö biiaum-
ferö gangi sem greiölegast. En
upp i hnapp á gangbrautarljós-
um nær engin úr hjólastól, og
ekki er mér kunnugt um hljóö-
vita fyrir sjóndapra.
En þvi miöur er fyrirhyggju-
leysiö ekki bundiö viö fatlaða.
Þaö kemur viöar fram i þjóö-
félaginu,á hinum ýmsu sviöum.
Mörg þau vandamál sem viö ff
aö glíma i dag, og þykja illyfir-
stiganleg, eiga einmitt rætur
sinar aö rekja til þröngsýni.
Flestum er liklega í fersku
minni þegar sild óö hér um allan
sjó. Og á vetrarvertið þótti
engin þorskur meö þorskum,
nema vera helst um tiu ára
gamall. Landburður af þessum
fisktegundum var svo gott sem
á h verju krummaskuöi hringinn
i kringum landið. En svo þegar
veiíjlan stóð sem hæst, gengu
veisluföng allt aö þvi til þurrö-
ar. Heilir bæir jööruöu viö þaö
aö fara i eyöi. Milljaröa verö-
mæti f formi söltunarstööva og
sildarbræöslna grottnuöu niöur.
Fjölmargt fólk stóö uppi á
tekjulitlu ári, meö skattana af
sildargróöanum á bakinu. Og
loks þegar allt var aö veröa
steinastopp, rámaði menn i hjá-
róma raddir sem höföu spurt á
meðan allt stóö i blóma : Er ekki
betra aö fara aöeins hægara i
sakirnar? Endist allur þessi
fiskur til eiliföar?
Aö sjálfsögöu spilar fleira inn
i þessi mál heldur en fyrir-
hyggjuleysi okkar islendinga.
Erlendar þjóðir hafa vissulega
stundað hér rányrkju á fiski-
miöum . En þaö er ekki fyrr en
hin allra siöustu ár sem einhver
skilningur verður fyrir hendi, á
hættu á ofveiöi. Meira aö segja
enn þann dag i dag, er fiski-
fræöingum aö sumu leyti litill
gaumur gefinn. Þrátt fyrir aö
deila megi um þekkingu fiski-
fræöinga á fiskmagninu i sjón-
um, hlýtur þaö að vera hafiö yf-
ir allan vafa, aö þeirra þekking
hlýtur aö ná lengra en þekking
misviturra stjórnmálamanna.
En þrátt fyrir allar deilur verö-
ur ekki fram hjá þvi litiö, aö
ástand fiskistofna er uggvæn-
legt. Mörg ár liöa ugglaust þar
til unnt veröur aö nýta okkar
helstu fiskistofna i jafn miklum
mæli og áöur var. Efnahagslif.
okkar hefur þegar boriö mikiö
tjón vegna ofveiöi fyrri ára, Og
þaö tjón kann aö aukast ef ekki
veröur staöiö aö fiskivernd i
fullu samráöi viö þá sem sér-
þekkingu hafa á þessum mál-
um.
I' viku-
lokin
Þaö má ekki gleyma landeyö-
ingunni, þegar fjallaö er um
skammsýni okkar islendinga.
Þaö var ekki fyrr en eftir ellef-
uhundruö ára byggö i landinu,
aö veitt var fjármagn til upp-.
græðslu sem eitthvaö kvaö aö.
Og nú munu þeir peningar vera
svo gott sem uppurnir og óvist
um framhald fjárveitinga.
Einn af okkar þekktari fræöi-
mönnum á þessu sviöi er
óhræddur við aö halda þvi fram,
að sauðkindin sé búin aö éta
þjóðargjöfina upp til agna. Þvi
er lika haldiö fram aö sé gengiö
út frá heildarflatarmáli skóg-
lendis á landinu, minnki þaö ár
frá ári þó aö einstaka skóglend-
issvæði vaxi. Færö hafa veriö
sterk rök fyrir þessu meö loft-
myndum, en hart er deilt af sér-
fræðingum um þessi mál.
Bændasamtökin taka aö sjálf-
sögöu óstinnt upp allt tal um
skaösemi sauökindarinnar. Þau
halda þvi fram aö hún láti meira
frá sér farasem áburð heldur en
hún étur.
Það er þvi miöur svo, aö
meira er deilt um þetta mál
heldur en framkvæmt er. Þaö
verður að viöurkennast aö rök'
svartsýnismanna virðast sterk-
ari en rök þeirra bjartsýnni.
Það veröur bara aö vona aö
meðan allar þessar deilur
standa yfir, blási landiö ekki
upp aö fullu.
Svona mætti lengi telja en hér
skal staðar numiö. Skammsýni
okkar viröist vera illlæknandi.
Þaö getur veriö gott aö geraráö
fyrir þvi aö annar dagur risi, og
honum fylgi vandamál sem
hefði veriö hægt aö komast hjá.
Meira fyrir peningana
Upp úr , mánaöamót-
um þegar Alþingi kemur saman
á ný, má búast við þvi að
ihaldsáróðurinn magnist um
allan helming. Sjálfstæðis-
flokkurinn mun til hins ýtrasta
reyna að færa sér i nyt, að hann
er nú einn i stjórnarandstöðu.
Málflutningur hans mun, ef að;
likum lætur vera hástemmdur
af umhyggju fyrir almenningi.
Reynt mun veröa meö öllu mót''
að sprengja stjórnarsamstarfið,
og haldið verður áfram af
auknum krafti fullyrðingum um
sundrung innan stjórnarflokk-
anna.
Óliklegt er þó að málflutn-
ingur ihaldsmanna gangi greið-
lega i eyru fólks. Fjögurra ára
stjórn Geirs Hallgrimssonar er i
of fersku minni til þess. Stjórn
sem hafði þaö aö aðalmarkmiði
aö stöðva verðbólgu, en kom
henni upp i rúmlega 50%
gleymist ekki svo glatt. Það er
þvi hætt viö að ihaldspostularnir
tali fyrir daufum eyrum, þegar
þeir hefja upp raust i þingsölum
i vetur. Sennilegt er lika aö
Morgunblaðið hafi fundið það nú
þegar, að skrif þess virka
fremursem aðhlátursefni, en að
Framhald á bls. 3
- Kjarabót verkafólks staðreynd
Þaö er Ijóst eftir
þriggja vikna setu vinstri
st jórnarinnar, að al-
menningur í landinu
hefur kunnaö að meta aö-
gerðir hennar í kaup-
gjaldsmálum. Fólk er
byrjað að finna hvað það
fær meira fyrir pening-
ana sina nú, en áöur en
stjórnin tók við völdum.
Láglaunafólkinu er nú
orðið Ijóst, að sá hluti
kjarabaráttunnar sem
fór fram á kjördag, er til
lykta leiddur að sinni.
Allir verða samt að gera sér
ljóst að langt er i land með allur
vandi sé úr sögunni. Margir
horfa brúnaþungir til áramóta,
en vist er, aö hvað sem viö tekur
þá, veröur áfram stefnt að þvi
aö láta þá lægst launuðu njóta
réttar sins.
Uppskuröur efnahagslifsins
er mjög aðkallandi; og ljóst er
að þann uppskurö reynir ihalds-
pressan að koma i veg fyrir.
Ihaldið veit sem er að þeirra
hagsmunir eiga litla samleiö
með þvi fólki, sem verið er aö
reyna aö létta byrðarnar á.
Hagsmunir ihaldsmanna liggja
hjá fjármagnseigendunum. Það
er þvi ekki nema von aö
Morgunblaöið láti öllum illum
látum, og reyni af veikum
mætti aö koma þvi inn hjá fólki
að kaupránsstjórn sitji nú viö
völd. Að þær aðgerðir sem
framkvæmdar hafa verið stefni
öllu þjóöarbúinu 'yoða.
Að svona skrifum brosir fólk.
1 fyrsta lagi af þvi, að þaö
finnur best á launum sinum aö
afkoma þess hefur batnað. I
öðru lagi vegna þess, að engum
heilvita manni dettur þaö i hug,
að nokkur stjórn hversu góð
sem hún kann að vera, geti
kippt öllu í gott lag á aðeins
þrem vikum. Ekki sist eftir þá
arfleifð, sem fyrri stjórn skildi
eftir sig.