Alþýðublaðið - 19.12.1978, Blaðsíða 1

alþýðu-
Þriðjudagur 19. desember 1978 — 240. tbl. 59. árg.
Jafnaðarmenn
Gerizt áskrifendur að málgagni ykkar
— Alþýðublaðinu, strax í dag
Ríkisstjórnin mætti vera tilþrifa-
meiri
— krafa launafólks að Alþýðuflokkur og Alþýðubandalag hafi betri samvinnu
í stjórnarsamstarfinu, segir Jón Helgason, formaður Einingar á Akureyri
Efnahagsmáladrög
Alþýðuflokksins hafa
vakið mikið umtal, og
hafa þessum drögum
verið valin ýmis nöfn,
svo sem kjara-
skerðingaráætlun,
kaupránshugmyndir
o.s.frv. Vegna
umræðna um þetta
fr umv arp ha fði
Alþýðublaðið samband
við Jón Heigason,
formann Verklýðs-
félagsins Einingar á
Akureyri, en hann er
jafnframt formaður
verkalýðsmálanefndar
Alþýðuflokksins.
— Eru þetta kjara-
skeröingarhugmyndir Jón?
Þaö má eflaust lita mörgum
augum á þaö. Ég segi fyrir mig
aö ég er ekki enn búinn aö meta
þetta i heild, þar sem um er aö
ræöa svo marga veigamikla
þætti. Hins vegar lit ég þannig á
þetta, aöallar aögeröir sem eru
til þess fallnar aö setja bremsu
á veröbólguna sé til hagsbóta
fyrir launafólk, og þá ekki sist
láglaunafólkiö i framleiöslu-
greinunum. Ég býst viö þvi aö
þeir sem tekjuhærri eru kalli
þetta kaupránshugmyndir, en
vfsitölubætur á laun hafa alltaf
veriöþannig aö mlnum dómi, aö
þær hafa mataö þá mest sem
meira hafa. Þannig aö þaö er
ekki sama frá hvaöa bæjardyr-
um þetta er skoöaö aö minu
mati.
t minum huga eru hér á
feröinni róttækar aögeröir til aö
stööva veröbólguna, og ef þaö
tekst meö þessum aögeröum aö
stööva þennan skrúfugang sem
veriö hefur á kaupgjaldi og
verölagi, tel ég þaö til veru-
legra bóta fyrir framleiöslu-
stéttirnar, og lika náttúrlega
um leiö fyrir framleiösluna i
landinu.
— Hvert var álit verkalýös-
málanefndar Alþýöuflokksins á
þessum hugmyndum?
Verkalýösmálanefndin var
kölluö saman, og henni voru
kynntar þessar hugmyndir. Ég
haföi aö visu ekki aöstööu
til aö vera á þessum fundi
vegna fjarveru minnar, en þaö
var fallist á þetta gegn þvi aö
hlutur lægst launaöa fólksins
yröitryggöur. Og viö teljum þaö
aö þegar þurfi aö fara aö skeröa
laun almennt þá veröi þaö fyrst
og fremst þeir, sem eru meö
breiöari bökin sem veröi tekiö
af fyrst. Þaö er alveg ljóst aö
laup lægst launaöa fólksins, sem
býr kannski eingöngu viö dag-
vinnumá ekki skeröast. Ég held
aö óhætt sé aö fullyröa aö þaö sé
almennt skoöun Verkalýös-
málanefndar Alþýöufiokksins,
aö fýrst og fremst þurfi aö
tryggja kaupmáttinn til aö
skapa þann jöfnuö sem viö
stefnum aö i Alþýöuflokknum.
— Hvaö viltu segja um þær
hugmyndir sem uppi eru um
vfs itöluna ?
Ég er nú einhvern veginn
oröinn sannfæröur um þaö, aö
visitalan veröi hálfgert eiliföar-
mál. Þaö hafa ævinlega veriö
skiptar skoöanir innan verka-
lýöshreyfingarinnar á þessari
visitölu, en þaö er aö sjálfsögöu
nauösynlegt aö einhvernveginn
veröi tryggöur sá kaupmáttur
sem samiö erum hverju sinni,
svo framarlega sem hann er þá
raunhæfur. En I þessari óöa-
verðbólgu sem hér hefur geisaö
hefur lægst launaöa fólkiö alltaf
oröiö undir.
Ég held aö þaö geti oröiö erfitt
aö fá fullkomna samstööu innan
launþegahreyfingarinnar um
visitöluna, vegna hinna breyti-
legu launakerfa sem uppi eru,
oghafa raunar alltaf skekkt þau
launahlutfóll sem samiö hefur
verið um. En þetta eru margir
hópar sem eiga i hlut, bæöi inn-
an ASt og BSRB og þeir lita
misjöfnum augum á þessi mál.
— Nú talar Hlif i Hafnar-
firöi um ófélagsieg vinnubrögö
Verkamannasambandsins
varöandi samþykktina um visi-
töluskeröinguna.
Verkamannasambandiö hefur
ekki tekiö þessa afstæöu i um-
boöi nokkurs félags, og hefur
heldur ekki hugsaö sér aö binda
hendur nokkurs félags i þessu
máli. Þaö hefur tekiö þessa af-
stööu sem sérsamband sem
slikt. Ég var reyndar ekki á
þessum stjórnarfundi Verka-
mannasambandsins, en ef ég
man rétt var þessi samþykkt
gerö samhljóöa meö öllum
greiddum atkvæðum stjórnar
Verkamannasambandsins. Ég
held aö formaöur Hlifar hafi
veriö á þeim fundi.
Ég er hinsvegar samþykkur
þessari ályktun Verkamanna-
sambandsins, en ég heföi veriö
á þessum fundi heföi ég aðeins
vilja hnýta i endann á ályktun-
inni. Ég heföi viljaö láta koma i
ljós aö þessi stjórn ætti aö fá
vinnufriö, og gefa henni tima tii
aö vinna aö stefnumörkun til
langs tima. En ég heföi jafn-
framt látiö þaö I ljós aö stjórnin
heföi mátt vera tilþrifameiri og
þaö hafi veriö ætlast til þess af
launafólki, aö rikisstjórnin
sýndi meiri lit i þvi aö breyta
um stefnu frá þvi sem veriö hef-
ur. Þaö hefurkannskiekki alltaf
veriöauövelt aö sjá mikinn mun
á stjórnarathöfnum þessarar
stjórnar og þeirrar fyrri. Mér
finnst Alþýöubandalagiö nokkuö
staönaö og meö of mikla henti-
stefnu og reynist ekki þegar til
kemur, þaö byltingarafl sem
þeir vilja vera láta. Ég hef
stundum sagt þaö um Alþýöu-
bandalagiö, aö þaö sé eins og
Sjálfstæöisftokkurinn I þvi aö
telja sig flokk allra stétta. Þaö
vill eigna sér alla allt frá hinum
lægsta til hins hæsta.
— Attu viö aö þér finnist
stjórnarstefnan frekar reikul?
Já, ég verö aö segja þaö, þótt
ég meti margt og vonast til aö
þaö sem búiö sé aö gefa fyrir-
heit um veröi efnt. Þó maöur sé
ekki ánægöur meö alla hluti, vill
maöur trúa þvi aö þessi stjórn
veröi velviljuölaunafólki i land-
inu, og komi ýmsum þeim hlut-
um i gagniö sem viö höfum
veriö aö berjast fyrir. Þess
vegna vil ég gefa henni vinnu-
friö þrátt fyrir aö mér finnist aö
hún heföi mátt vera tilþrifa-
meiri. Og svo ég viki aftur aö
hugmyndum Alþýöuftokksins
þá eru þar stórir hlutir sem ég
tel til hagsbóta.
— Er eitthvaö sérstakt 1 þess-
um hugmyndum sem þú vilt
vekja athygli á?
Það er reyndar fjölmargt
athyglisvert sem þarna kemur
fram. Þaö mætti kannski nefna
þá höfuönauösyn, sem I þessum
hugmyndum kemur fram, aö
mjög aökallandi er oröiö aö
beina fjármagninu I skapandi
verömæti en ekki til fyrirtækja
'sem ekki skila neinu til þjóöar-
búsins. Og svo aö komiö veröi á
skdpuiagi I aium fjárfestingar-
málum.
— Er eitthvaö aö lokum, Jón,
sem þú vilt taka fram?
Ekki nema óska um þaö aö
þessir menn fari að huga alvar-
lega aö þvi, aö koma sér sam-
an. Ég held aö þaö sé
krafa frá launafólki, bæöi
innan Alþýöuflokks og Alþýöu-
bandalags, aö þaö skapist
samvinna milli þingflokka
þessara flokka, eins og þaö
hefur veriö samvinna inn-
an verkalýðshreyfingarinnar,
milli forustumanna verka-
lýösfélaga úr báöum þessum
flokkum. Þeim hefur ekki tekist
aö koma sér saman um stefnuna
og vinna sitt i hvoru lagi. Þó
menn greini á um ýmsa hluti
heföi betur tekist tU, ef sam-
vinna þessara flokka heföi veriö
betri. Þaö er þvi min ósk aö
lokum aö þeir reyni aö breyta
þarum og ná saman, þvi hags-
munirnir hljóta aö vera sameig-
inlegir þótt menn greini á um
leiöir.
— L.
Rafmagnsveitur ríkisins og
| ■ | — SÍR mótmælir verðjöfnunargjaldi með bréfi til fjölmiðla, en
W I H §11 ö 112| Rafmagnsveitur ríkisins segja að það bréf hafi ekki verið
WI I m U W11 Cl borið undir stjórnarfund SÍR
Samband islenskra
rafveitna hefur sent frá
sér greinargerð þar sem
mótmælt er verðjöfn-
unargjaldi á raforku. í
framhaldi af þessari
greinargerð StR hafa
Rafmagnsveitur ríkisins
látið frá sér fara aðra
greinargerð, þar sem
gerð er grein fyrir af-
stöðu hennar i þessu
máli.
1 greinargerö SIR segir:
„Allt frá þvi, aö lög um verö-
jöfnunargjald af raforku voru
fyrst sett hefur SIR mótmælt
þeim, en gjaldiö var tvöfaldaö
meölögum áriö 1970 og stórhækk-
aö, I 13% af smásöluveröi meö
lögum áriö 1974. Þaö fyrirheit var
þá gefiö, aö skipulag og rekstur
Rafmagnsveitna rikisins yröi
endurskoöaö fyrir árslok 1975, en
lögin giltu aöeins til þess tima.
Siöan hafa þau þrivegis verið
framlengd til eins árs i senn og
ganga þvi úr gildi i árslok 1978.
Frá fyrstu tiö hefur gjald þetta
runniö óskipt til Rafmagnsveitna
rlkisins, en viö stofnun Orkubús
Vestfjaröa var ákveöið, aö 1/5
hluti þess skyldi renna til Orku-
búsins. Sú breyting gaf ótvirætt
til kynna, aö fremur ætti aö festa
gjald þetta I sessi en aö afnema
þaö, sem þó var gefiö i skyn I
upphafi, svo og æ siöan meö þvi
að setja lögin til aöeins eins árs.
Þá segir ennfremur I greinar-
geröinni:
„Sambandinu er kunnugt um,
aötillögur Rafmagnsveitna rikis-
ins nú, til láusnar fjáhagsvanda
fyrirtækisins.erufólgnar I þvi.aö
eigandi fyrirtækisins, rikisjóöur,
yfirtaki híuta af skuldum ogveiti
einnig óafturkræf framlögtil hins
félagslega þáttar framkvæmda.
Tillögur fyrirtækisins gera hins
vegar ekki ráö fyrirhækkun
veröjöfnunargjaldsins.
Ef tvær fyrrnefndu leiöirnar
væru valdar og þeirri þriöju bætt
viö, þ.e. aö stööva hina gegndar-
lausu aukningu á sölu Rafmagns-
veitna rikisins til rafhitunar á of
lágu veröi og leiörétta stórgall-
aöan marktaxta, mætti koma
fjárhagsstööu fyrirtækisins á
réttan kjöl og fella hiö óréttláta
veröjöfnunargjald niöur.
Til rökstuönings hækkunar
verðjöfnunargjaldsins og ann-
arra aögeröa til aöstoöar
Rafmagnsveitum rikisins hefur
veriö birtur samanburöur á raf-
orkuverði viö verö hjá Raf-
magnsveitu Reykjavikur og öör-
um rafveitum sveitarfélaga. Er
þar aöeins minnst á -tvo taxta,
heimilistaxta og vélataxta, og
bent á, aö þeir séu 70—80% hærri
hjá Rafmagnsveitum rikisins.
Þetta er rétt, en gefur ákaflega
rangláta og villandi mynd og
staöfestir fyrst og fremst ranga
gjaldskrársetningu og veröstefnu
fyrirtækisins, sem á veigamikinn
þátt i sivaxandi erfiöleikum fyrir-
tækisins á siöari árum.”
1 þeim athugasemdum sem
Rafmagnsveiturrikisinshafa lát-
ið frá sér fara vegna greinar-
geröar SIR segir: ,yegna dreifi-
bréfs, sem formaöur og
framkvæmdastjóri SIR hafa sent
frá sér, vilja Rafmagnsveitur
rikisins taka fram eftirfarandi:
1. Fyrrgreintdreifibréf var ekki
boriö undir stjórnarfund SÍR, en
Rafmagnsveitur rlkisins eiga
fulltrúa i stjórninni.
2. Eftirfarandi vilja Rafmagns-
veitur rikisins gera grein fyrir til-
lögum sinum varöandi lausn á
fjárhagsvanda stofaunarinnar á
undanförnum misserum, og gera
athugasemdir viö ýmis atriöi,
san fram koma i dreifibréfinu.
Eins ogkunnugt er, stafar fjár-
hagsvandi Rafmagsnveitna rikis-
ins aðallega af miklum kostnaöi
viö orkuöflun, mjög erfiöum
markaöi i hinum dreiföu byggö-
um landsins og þeirri staöreynd,
aö fjár til félagslegra og óaröi-
bærra fra. nkvæmda heiur venö
aflaö meö óhagkvæmum erlend-
um lánum og visitölutryggöum
lánum, sem aukiö hafa fjár-
magnskostnaö stofnunarinnar á
óeölilegan hátt, þannig aö tekjur
af orkusölu og núverandi verö-
jöfnunargjaldi hafa ekki veriö til
aö anna eftirspurn á raforkunotk-
un á orkuveitusvæði Rafmagns-
veitnanna.
Framhald á bis. 2