Alþýðublaðið - 13.11.1979, Síða 4

í STYTTINGI
Aö hætta að reykja.
Flestir vita nú orðiö aö
reykingar eru ein höfuöörsök
sjúkdóma og dauöa. Margir
reykingamenn spyrja þvi:
„Gagnar þaö ef ég hætti aö
reykja”? Svariö er eindregiö já.
Hættan á aö deyja úr lungna-
krabbameini, kransæöastiflu,
langvinnum þrengslasjúkdómum
i lungum og öörum sjúkdómum
sem tengdir eru reykingum fer
hratt minnkandi árin eftir aö
reykingum er hætt. Eftir 10-15 ár
er hún oröin svipuö og hjá þeim
sem aldrei hafa reykt. baö borg-
ar sig greiniiega aö hætta aö
reykja sama hvaö lengi menn
hafa reykt. 1 ljósi þessara staö-
reynda vilja aöventistar vekja at-
hygli á ,,5-daga námskeiöi til aö
hætta reykingum” sem haldiö
veröur i stofu 101 i Lögbergi viö
Háskólann. Námskeiöiö hefst
sunnudaginn 18. nóv. kl. 20:30 og
stendur yfir í 5 kvöld. Hámarks-
fjöldi þátttakenda er 90.
Leiöbeinendur veröa Snorri
Ólafsson læknakandidat og
Erling B. Snorrason prestur.
Upplýsingar og skráning 1 sima
13899 á skrifstofutima.
/»Fleiri koryjr á þing".
Á ráöstefnu Rauösokkahreyf-
ingarinnar, sem haldin var á
hótel bóristúni á Selfossi, dagana
27.-28. okt. var eftirfarandi
ályktun samþykkt:
Nú fara i hönd kosningar og upp
á siökastiö hafa fariö fram miklar
umræöur um konur i stjórn-
málum og er þaö vel. Fjölmörg
samtök hafa gert kröfurnar um
jafnrétti kvenna og karla I fram-
boösmálum sinum og Rauö-
sokkahreyfingin skoöar þaö sem
merki um aö kröfur kvennahreyf-
ingarinnar i þessu máli hafi vakiö
menn til umhugsunar. Hins vegar
telur hún aö krafan „fleiri konur
inn á þing” sé yfirborösleg og
merki ekki aukiö jafnrétti i raun.
Rauösokkahreyfingin berst
gegn kúgun kvenna og hvers
konar kynferöis- og þjóöfélags-
legri mismunun. Meirihluti
kvenna býr viö tvöfalt vinnu-
álag, eftir erfiöan vinnudag taka
heimilisstörf og barnaumönnun
viö, sem þvi miöur telst enn
einkamál kvenna. baö gefur þvi
auga leiö aö litill timi vinnst til aö
sinna ööru s.s. þátttöku i stjórn-
málum og ööru félagsstarfi.
bessu veröur ekki breytt nema til
komi stóraukin félagsleg
þjónusta og samfélagsleg ábyrgö,
en fyrir þessu veröa allir jafn-
réttissinnar, utan þings sem
innan, aö berjast. Konur og
karlar sem kjósa aö berjast gegn
aukinni samneyslu, berjast aö
okkar vitni gegn hagsmunum
meirihl. Islenskra kvenna. Slfka
frambjóöendur getum viö ekki
stutt og viö teljum þá og mál-
flutning þeirra ekki til neinna
hagsbóta fyrir kvenfrelsis-
baráttuna. A þessum forsendum
styöjum viö ekki framboö
kvenna, einungis kynferöis þeirra
vegna.
Rauösokkahreyfingin berst
fyrir fleiri og betri dagvistar-
stofnunum fyrir öll börn. Hún
berst fyrir 3ja mán. fæöingar-
orlofi fyrir alla. Hún berst fyrir
jöfnum launum fyrir sambæri-
lega vinnu, en allar þessar kröfur
eiga enn langt I land. Rauösokka-
hreyfingin berst fyrir aukinni
félagslegri þjónustu sem eru
mikilvægar forsendur raunveru-
legs kvenfrelsis. Viö munum
styöja þá frambjóöendur, konur
og karla, sem vilja berjast fyrir
þessum málum á slnum vett-
vangi.
FATIAÐIR, TEKIUR
OG SAMGÖNGUR
Heiöruöu ráöamenn (eöa á ég
ef til vill aö segja tilvonandi
ráöamenn?), elskulegu landar!
Mig langar aö gera hér dá-
litla grein fyrir þeim vandamál-
um, sem viö fatlaöir eigum viö
aö búa. bvf miöur er ekki hægt
aö ræöa þetta mál f stuttu máli
jafn vftt og ýtarlega og ég heföi
viljaö. Ég verö þvi aö takmarka
þessa grein sem kostur er. baö
sem ég ætla aö taka fyrir er
tvennt, sem er ótrúlega saman-
tvinnaö þ.e.a.s. tekjur og sam-
göngur. Til aö takmarka þetta
enn frekar, mun ég miða aöeins
viö einstakling, sem er þaö mik-
iö fatlaöur aö hann er bundinn
viö hjólastól.
Samgöngur
Athugum þá fyrst samgöng-
urnar: bar kemst maöur i
hjólastól ekki spönn frá rassi!
„Hvers vegna ekki?”
Jú, þá rekum viö okkur fyrst á
ganpstéttarbrúnirnar!
G rum nú ráö fyrir aö maöur
sé ominn I bæinn, og ætli i
ver lunina handan götunnar.
Mat ar litur I kringum sig. „Ah,
ha”, mikiö rétt, skammt frá er
merkt gangbraut og meira aö
segja meö umferöarljósum. Hér
ber vel i veiöi! Nú rúllar maöur
sér aö brautinni og biöur eftir
grænu ljósi (Maöur veit jú, aö
ekki má fara yfir á rauöu! BIl-
arnir bruna áfram enda er rétt-
urinn enn þeirra. En viti menn,
skyndilega stöövast straumur-
inn og viö fáum grænt. baö
gengur nú hálf brösulega aö
komast niöur á brautina en
hefst þó! Nú er um aö gera aö
rúlla sér sem hraöast yfir, til aö
tefja nú engan. Eftir sprettinn
er komiö aö hinum fyrirheitna
bakka, en þá BÚMMS- baö er
ekki nokkur möguleiki aö kom-
ast hjálparlaust upp á stéttina.
Nú vill svo til aö á sama rólinu
er kona meö barnavagn. Eftir
aö hafa komiö blessuöu barninu
i skjól fyrir bilunum, meö mikl-
um erfiöismunum, snýr hún viö
og aöstoöar þennan ósjálfbjarga
ræfil, sem annars yröi fyrir bil-
unum.
betta var saga sem endaöi
vel! Hetjan góöhjörtuö móöir
eöa amma bjargaöi þarna
manni frá bráöum bana. En
hvers vegna? baö skildi nú ekki
vera, aö hún hafi kynnst bölv-
aöri gangstéttarbrúninni af eig-
in raun l erfiöleikunum meö
barnavagninn, auk þess sem
hún hefur kennt ósköp mikiö i
brjóst um þennan vesaling.
Eftir aö hafa þakkaö vel fyrir
sig, er nú haldiö aö búðinni. En
hvaö er nú þetta!? Hér ætlar
sama sagan aö endurtaka sig.
bar sem viö .flestar verslanir
eru annaö hvort tröppur eöa þaö
háir þröskuldar, aö maöur er
kominn i sama vanda og viö
gangstéttarbrúnina.
bar sem ekki var meiningin
aö skrifa sögu, er rétt aö setja
hér punkt. bó get ég ekki stillt
mig um aö setja hér dálitla
eftirskrift: Ég vildi nefnilega
skora á borgar og bæjaryfirvöld
svo og alla kaupmenn á okkar
indæla skeri, aö gera allar þær
lagfæringar sem I þeirra valdi
standa, sem allra fyrst og ekki
siöar en áriö 1981, sem er jú ár
fatlaöra! Og látiö þiö nú ekki
fara fyrir þvi eins og þessu
blessaöa „Barnaári”, sem er nú
rétt lokiö.
Fjárráð
Aöur en lengra er haidiö er
rétt aö athuga „fjárráö” þess-
ara „afætna” á þjóöfélaginu.
Gerum nú ráö fyrir, aö einstak-
lingurinn, sem um er aö ræöa sé
metinn 75% öryrki (hæstu pró-
sentur sem um eru aö ræöa) og
er I öllum tilfellum, aö ég held ef
um lamaða manneskju er aö
ræöa.
bá eru bætur Tryggingar-
stofnunar rikisins, sem hér
greinir:
Ororkubætur
Tekjutrygging
Uppbót
Samtals
68.141,-
62.589,-
23,385.-
154.115,-
Nú er rétt aö taka þaö fram,
aö þessum einstakling er leyfi-
legt aö þéna allt aö 455.0000,- kr
á ári án þess aö fyrrgreindar
tölur skeröist. Fari árstekjur
viökomandi fram úr áöur get-
inni upphæö skeröast fljótlega
tekjutrygging og uppbót um allt
aö 55% og hverfa meö öllu þegar
náö er 1.820.000,- krónum.
Nú skulum viö athuga tekjur
verkamanns, sem vinnur á I.
taxta (þeim lægsta) Dagsbrún-
ar. bá eru mánaöarlaun hans
fyrir 40 stunda vinnuviku, miö-
aö viö aö hann sé aö vinna á
fyrsta ári, 203.725,- kr. Hef ég
hvergi séö eöa heyrt annað en
aö allir séu sammála um aö
þetta séu smánarlega lág laun.
bá er rétt aö athuga hvaö viö
gerum viö þessa peninga, sem
viö drögum upp úr vösum skatt-
borgaranna. Jú, þvi skal ég
svara eftir bestu samvisku.
100% menn
bá er þvi fyrst til aö svara, aö
þó viö séum ekki rnetin nema
25% úr manni þá þurfum viö aö
boröa einsog 100% menn. Verö-
um þó aö skera allt viö nögl okk-
ar sem mest viö getum. Svo er
þaö húsnæöiö: Getur nú hver
sem vill athugaö sjálfur hver
leiga er á einstaklingsibúö. Hún
þarf þar aö auki, aö vera þeim
eiginleikum búin aö hægt sé aö
athafna sig i hjólastól og kömast
út og inn úr húsinu. bá er þaö
bensín á bilinn.
bessu skal ég svara: BIll er
fyrir okkur þaö sama og fætur
ykkur. Okkur langar til dæmis
aö fara I heimsóknir til vina
okkar, sem búa svo vel aö viö
komumst þar inn. bá viljum viö
komast i verslanir til aö eyöa
þessum miklu fjármunum.
„En var ekki mannfjandinn
aö segja aö hann kæmist hvergi
inn i verslun?”
Rétt er þaö, en þó skal þaö
viðurkennt sem vel er gert! Viö
aö minnsta kosti tvær verslanir
hér I höfuöborg landsins, hefur
veriö komiö fyrir sérmerktum
bilastæöum fyrir fatlaöa og er
allur aögangur þar til fyrir-
myndar! En betur má ef duga
skal! Auk þessa koma öll gjöld-
in af bflnum og eru þau töluverö
þar eö okkur er gert skylt aö
hafa bilana i kaskó. Nú, svo
koma afborganir af lánum.
Ja, þaö er nú þaö. Hvernig
ætti fólki, sem ekki er þvi
fjáöára fyrir aö takast aö eign-
ast þessar blessuöu blikkbeljur
ööruvisi?
Að komast upp í rútu
Nú er þaö svo, aö um daginn
var ég aö hlusta á „Orkusparn-
aðarnefnd á beinni llnu” I út-
varpinu. bar kom margt merki-
legt fram, sem ég get heilshug-
ar tekiö undir. En eitt var þaö,
sem ég rak eyrun I. Nú eiga
menn aö skilja bilana eftir
heima og feröast meö almenn-
ingsvögnum! betta er nú gott og
blessaö, svo langt sem þaö nær.
Hvaö eigum viö að gera sem
ekki komumst upp I strætó eöa
rútu?
Rétt er þaö að viö fáum allt aö
tveimur milljónum króna niöur-
fellingu á tollum og aöflutnings-
gjöldum og söluskatti aö auki.
bessar tölur eru dálltiö merki-
legar, þar sem þær eru ekki
bundnar vlsitölu heldur þarf
lagabreytingulhvertskipti! bá
er þaö annaö, okkur er skylt aö
eiga bifreiöarnar I heil fimm
ár!! Til svo aö auövelda okkur
aö eignast þennann „lúxus”
lánar Tryggingarstofnun rlkis-
ins okkur 600.000,- kr. til þriggja
ára meö 14% vöxtum en óvisi-
tölutryggöu.
Nú er þaö svo, aö maöur I
hjólastól, sem hefur hendur og
handleggi I lagi, getur komist
sjálfur inn og út úr bllnum og
tekiö meö sér stólinn, án utanaö
komandi hjálpar. betta er þó
þvi aöeins gerlegt, aö um rúm-
góöan bil sé aö ræöa, helst
tveggja dyra. Auk þessa verður
hann aö vera sjálfskiptur og
mjög léttur I stýri, þar sem önn-
ur höndin er bundin viö hjálpar-
tækin sem stjórna hemlum og
bensíngjöf.
Atvinnumál
bá kemur aö þvi sem okkur
liggur hvaö þyngst á hjarta, en
þab eru atvinnumál! Eins og nú
stendur er þar ekki um auðugan
garö aö gresja. Rekumst viö þar
fyrst á þetta dálæti, sem arki-
tektar og aörir húsahönnuöir
hafa á tröppum, þröngum göng-
um svo ekki sé nú minnst á
þessar litlu kytrur sem merktar
eru: W.C.
Um leiö og ég skora á húsa-
hönnuði og atvinnurekendur, aö
taka þessar aöfinnslur til gaum-
gæfilegrar athugunar. Held ég
að hægt sé aö fullyröa, aö þeir
starfskraftar sem þarna kæmu
á vinnumarkaöinn yröu ekki
siöri en þeir sem fyrir eru og
hafa fullt vald á öllum fjórum
fótum, en ekki bara framfótun-
um og höföinu.
Ég ætla nú aö gerast svo
frakkur, aö fara þess á leit viö
tilvonandi ráöamenn (eöa nú-
verandi, ef þeir eiga þess nokk-
urn kost), aö þeir athugi nú i
fullri alvöru, hvort ekki væru
möguleiki á þvi, aö þaö fólk,
sem ekki kemst leiðar sinnar
ööruvlsi en I eigin bilum gæti
fengiö niöurfellingu á tollum og
sköttum bensins aö einhverju
leyti.
„betta veröur nú laglega mis-
notaö!”
bá langar mig til aö benda á
möguleika til aö komast fyrir
alian leka! í fyrstu mætti koma
á nefnd fatlaöra og rlkisvalds,
þar sem fundið væri þaö magn
þessa dýra vökva, sem eðlilegt
gæti talist, að þyrfti á mánuöi.
Síðan eru tveir möguleikar:
Sá fyrri væri aö greiða þetta
beint mánaöarlega.
Hinn síöari, sem ég tel aö væri
mun betri: Mánaöarlega fengi
hinn fatlaöi skömmtunarkort,
sem gildi aöeins þann mánuö-
inn. Ef hinn fatlaði væri nú svo
grunnhygginn, aö fara aö
Framhald á 3. siðu
Á RATSJÁNNI
Göbbels og íhaldið
„Almenningur er heimskur
og áhrifagjarn”, sagöi Jósep sál-
ugi Göbbels eitt sinn. NUna hálfri
öld síöar, höfum viö stjórnmála-
flokk á Islandi sem gefur sér
sömu forsendur og Göbbels.
Sjálfstæöisflokkurinn hefur
nú, sér til ævarandi háöungar,
opinberaö hugmyndir sinar i
efnahagsmálum. Aödragandi
þessa er ekki langur. Sem menn
vafalitiö rekur minni til datt
grfman af ihaldinu fyrir nokkrum
mánuöum er floWcurinn birti
efnahagsplaggiö „Endurreisn i
anda frjálshyggju”.
Morgunblaöiö púkkaöi þá
uppá Jónas Haralds og f ieiri góöa
menn til aö gefa þessum lögmál-
um frumskógarins fræöilegan
blæ. bá var ekki einasta dustaö
rykiö af pésum eftir Adam Smith
heldur einnig notast viö þróunar-
kenningu Darwins, aö hinn sterki
muni lifa hinn veika..
Siöastliöinn fimmtudag bauö
ihaldiö blaöamönnum uppá kaffi,
sandköku, rúllutertu og „Leiftur-
sókn gegn veröbólgu” — já,
minna má nú gagn ge*a. Nú höföu
Gunnar og Geir, Gissur, Héöinn
og allir hinir komist aö sam-
komulagi! Samkomulagiö var
fólgiö i þvi aö reyna aö telja
„háttvirtum kjósendum tni um
aö „flokkur allra stétta” mundi
spara litla 35 milljaröa ef hann
fengi til þess traust og fylgi.
Blaöamenn voru svo fúlir aö
spyrja hvernig upphæöin skiptist
milli hinna ýmsu málafloldca.
Spurningunni var aldrei svaraö,
enda er tala þessi algerlega grip-
in úr lausu lofti: Kjósendum er
bara gert aö trúa þvi aö þetta sé
útkoman úr útspekúleruðu
reiknidæmi.
begar Göbbels og félagar
riöu húsum, var öldin önnur:
Flokkur hans haföi klóka for-
ystu,sem gat bent á skuggalegri
veröbólgu. Sjálfstæöisflokkurinn
hefur lélegri forystu og starfar i
landi meö minni veröbólgu. Ariö
1979 er almenningur á íslandi
ekki nógu heimskur og áhrifa-
gjarn til aö gleypa slagoröin hrá
úr ihaldinu. Flokkurinn verður
hreint útsagtaö hysja upp um sig
ogbyrjaaödeilal sina milljaröa.
alþýöu-
blaöió
Þrið|udagur 13. nóv. 1979
KÚLTÚRKORN
Þrælaeyjan
Sýningum kvikmyndarinnar
brælaeyjunnar I Kvikmynda-
vinnustofu ósvalds Knudsen,
Hellusundi 6a, hefur verið frestaö
til janúar 1980. Kvikmyndin fjall-
ar um stjórnmála og efnahags-
ástand á íslandi 1976 til 1979. Höf-
undur hennar Vilhjálmur Knud-
sen taldi aö ýmislegt merkilegt
sem var aö gerast I kvikmyndinni
viröist ekki hafa komizt til skila
hjá áhorfendum og veröur nú
bætt viö texta og tónblöndun kvik-
myndarinnar veröur nú hagaö
aöeins ööruvisi til aö auövelda
áhorfendum feröina um völ-
undarhús íslenzkra stjórnmála.
Heiti kvikmyndarinnar og
auglýsingaspjald sem dreift var
um Reykjavik, viröist lika hafa
valdiö talsveröum misskilningi.
Margir sem komu til aö sjá kvik-
myndina áttu von á meiri æs-
ingarkvikmynd, en kvikmyndin
er sett fram á mjög látlausan
hátt, aörir til aö sjá Alþingismenn
I skrltnum stellingum en rétti
áhorfendahópurinn aö mati Vil-
hjálms kom ekki.
Heiti kvikmyndarinnar veröur
nú breytt I upprunalegt heiti:
„Alþingi að tjaldabaki” og aug-
lýsingaspjald um myndina verö-
ur gert með öörum hætti og sleppt
öllum tilvisunum þar til kerfis og
kokktailkarla og áhorfendum lát-
iö eftir aö mynda sér sinar eigin
skoöanir á þvi máli.
Unnið hefur veriö aö þessari
kvikmynd síöan 1974 og byrjað aö
taka þessa kvikmynd þaö ár og
lika haustiö 1975, en heppileg
filmutegund fyrir birtuskilyröi I
Alþingishúsinu kom ekki á mark-
aðinn fyrr en 1976 og hefst eigin-
leg kvikmyndun myndarinnar
þaö haust. Aö gerö kvikmyndar-
innar skyldi ljúka nú fyrir kosn-
ingar var alger tilviljun, og sýn-
ingar hennar ekki hugsaöar sem
innlegg i neina kosningabaráttu
stjórnmálaflokka, heldur innlegg
I baráttu fyrir að íslendingar
vinni saman aö lausn sinna
vandamála en láti ekki einhverja
stjórnmálaleiki sitja I fyrirrúmi.
Fyrirlestrar
Gestur Norræna hússins um
þessar mundir er norski bók-
menntafræöingurinn Villy Dahl.
Hann var lektor I bókmenntasögu
viö Oslóarháskóla frá 1965 og 1977
varö hann prófessor i bókmennta-
sögu viö háskólann i brándheimi.
Einnig hefur hann veriö bók-
menntagagnrýnandi viö blöö I
Noregi. Willy Dahl hefur skrifaö
fjölda bóka.
1 Norræna húsinu mun hann
tala tvisvar. briöjudaginn 13.
nóv. kl. 20:30 fjallar Willy Dahl
um norskan dægurlagatexta frá
striösárunum skoðaöan af þjóöfé-
lagslegum sjónarhóli. Nefnist
Framhald á 3. siöu
BOLABAS
„Leiftursókn” fhaldsins
gegn veröbólgunni, er kynd-
ugt fyrirbæri, einn liöur I
þeirri sókn er aö gera bænd-
ur aö „sjálfstæöum atvinnu-
rekendum”. begar Geir
Hallgrimsson var spuröur
hversu langan tima þaö
myndi taka, sagöi hann tiu
ár! baö var þá leiftursókn,
og heimsstyrjöidin siöari
tók ekki nema sex ár.