Alþýðublaðið - 17.06.1980, Side 5

5
Þriðjudagur 17. júní 1980
ir
Mirmingarord:
Fridfinnur Ólafsson
19. febrúar 1917 — D. 7. júní 1980
konu Jftns og fjölskyldu allri
dýpstu samúöarkveðjur.
Benedikt Gröndal
Jón Axel Pétursson fyrr-
verandi bankastjóri, sem á
morgun veröur kvaddur hinztu
kveöju, var um flesta hluti
óvenjulegur og minnisstæður
maður. Hann var á áttugasta og
ööru aldursári, er hann lézt, og
haföi um skeiö átt viö nokkra
vanheilsu að búa. Hann haföi
lifaö langa og atorkusama ævi.
Sjálfsagt hefur honum verið
hvildin kær. Hann hafði skilaö
islenzku þjóöfélagi drjúgu dags-
verki og mun lengi lifa i verkum
sinum.
Æviferill Jóns Axels Péturs-
sonar er sagan um drenginn úr
sjávarþorpinu sem ungur hóf
sjómennsku, aflaði sér skip-
stjórnarréttinda, sigldi erlend-
is, en kaus sér þann starfsvett-
vang aö berjast fyrir bættum
kjörum islenzkrar alþýöu undir
merkjum jafnaöarstefnunnar.
Hann var einn þeirra manna,
sem hófst af sjálfum sér, dugn-
aöi hörku og eigin veröleikum
Hann kom viöa viö og liföi þaö
aö sjá hugsjónir sinar rætast.
Verkalýðsforingi, hafnsögu-
maöur, bæjarfulltrúi í tvo ára-
tugi og einn af helztu leiðtogum
Alþýöuflokksins um enn lengra
skeiö, forstjóri stærsta út-
geröarfyrirtækis á landinu og
loks bankastjóri aöal viöskipta-
banka þjóöarinnar. Vissulega
langur og litríkur ferill. Jón
Axel Pétursson var eldhugi.
Hann lét engin verkefni vaxa
sér i augum. Vandamálin voru
til þess aö leysa þau. Fastur
fyrir, meö ákveðnar skoöanir á
mönnum og málefnum. Um
slika menn stendur oft styrr.
Þaö var lika sjaldnast logn i
kringum Jón Axel. Slikt var
honum ekki aö skapi.
Ýmsum samferöamönnum,
kann aö hafa fundist hann hrjúf-
ur á ytra boröi á stundum. En
þaö fannst aöeins þeim sem ekki
þekktu sjálfan manninn. Jón
Axel Pétursson átti gott hjarta
sem er gulli betra.
Ég sem þessar linur rita átti
þvi láni aö fagna aö kynnast
Jóni á unglingsárum minum.
Hann átti ævinlega holl ráö, og
leiöbeiningar, er leitað var eftir.
Hann átti lika þá manngæzku,
sem seint mun gleymast. Margt
var þaö vinarbragöiö sem hann
sýndi mér, og enginn maöur
vandalaus reyndist mér betur
en hann
Islenzkt þjóöfélag stendur i
þakkarskuld viö menn eins og
Jón Axel P^tursson Hann og
hans likar hafa lagt grundvöll
þess lifs, sem þjóöin lifir i dag.
Þá skuld ber okkur aö gjalda
meö þvi að halda minningu
þessara frumherja á lofti,
þeirra, sem hófu þjóöina ur
örbirgö til bjargálna.
Minningin um manninn Jón
Axel Pétursson verður mér
ævinlega kær. Rausn hans og
ræktarsemi gleymast ekki.
Astvinum hans og eiginkonu
Astriði Einarsdóttur sendum
við Eygló samúöarkveöjur.
Eiöur Guðnason
F
Fyrir röskum þrem árum rit-
aöi undirritaöur afmæliskveöju
til Friöfinns Ólafssonar, á
sextugsafmæli hans. Hvorki þá
eöa nú, fyrir hina siöustu brott-
för hans af landinu, kom mér til
hugar aö svo skammt yröi til
vistaskiptanna, sem raun varö
á. Gjörla vissi ég þó, aö hann
haföi um nokkurt skeiö, ekki
gengiö heill til skógar.
Jafnvel mitt I þessum átökum
vib „manninn meö ljáinn”
leyndu eöliskostir Friöfinns sér
ekki. Lýsingar á þrautum og
veikindum voru honum fjarri og
leiddi hann gjarnan slikt tal til
hinna spaugilegri hliða. Þaö
amaði ekkert aö honum og
„blessaöur segöu nú eitthvaö
sem hægt er að brosa aö” voru
orö, sem honum voru töm á
tungu. — Vel er ég þess þó
minnugur viö sviplegt fráfall
vinar okkar beggja, aö hann
sagöi meö alvöruþunga og sló á
öxl mér um leiö „viö erum alltaf
jafn óviöbúnir og þCer þetta þat
eina, sem viðfrá fæöingu eigum
öll vfst.” i
Friöfinnur for I lifi sinu dyggi-
lega eftir oröunum „verum
glaðir”. Þetta lifsviöhorf Friö-
finns þýddi þó ekki þaö, aö hann
væri alvörúlaus maöur, — nema
slður væri.
Svo er sagt, aö hvert okkar
um sig þurfi sina „brynju” til aö
hylja það, sem þeim er kærast
meö sjálfum sér, þ.e. sin
einkamál.
Sé þessi kenning rétt, þá valdi
Friöfinnur sina gleðibrynju i
starfi og á mannafundum. Bæöi
beöinn og óumbeöinn varö hann
miöpunktur fölskvalausrar
gleöi sem var svo smitandi, aö
hún hlaut aö hrifa alla nær-
stadda og geröi þaö I raun og
sannleika.
Listahátiö
Leikfélag Akureyrar i Iönó
Beðið eftir Godot eftir Samuel
Beckett
Leikfélag Akureyrar sýnir um
þessar mundir „Beöiö eftir
Godot” eftir Samuel Beckett.
Þaö dylst engum sem sér
þessa sýningu aö hér er um
óvenju heiöarlega og góöa sýn-
ingu aö ræöa. Oddur Björnsson
leikstýrir leikritinu og hefur
hann aö minu viti tekiö dálitiö
sérkennilegan pól i hæöina en aö
sama skapi athyglisveröan. Þar
sem ég haföi áöur séö gall-
haröan „existensjalismi” hafa
þeir félagar séö hiö ljóöræna,
þar sem ég haföi séö marxisma
hafa þeir séö trúna. Þannig
mætti lengi telja.
Þaö er þvi aö ég best fæ séö,
hæpinn fullyröing aö þeim
Stálminni Friðfinns, gáfur
hansog.næstum óseöjandi fróö-
leiksfýsn, um menn og málefni,
vopnuöu hann svo vel I sam-
skiptum sínum viö samferöa-
fólk, aö þar varö aldrei orös
vant,eöa aö tómum kofa komiö.
Fyrir þessa eðlislægu og sum-
part ásköpuöu hæfileika varö
Friöfinnur eftirsóttur til allra
þeirra staöa, sem menn vildu
eiga glaöa og ánægjulega stund.
Nálægö Friðfinns Ólafssonar,
var öruggasta tryggingin fyrir
þvi, aö um sanna gleöi yröi aö
ræða. Gleði og kimnihliöin, var
tvímælalaust þaö sem alþjóö
þekkti best I fari Friöfinns
Ólafssonar svo sem alkunna er
frá mannafundum i útvarpi og
sjónvarpi sem svo aftur leiddi
til þess að hann sjálfur og til-
svör hans uröu landsfleyg.
Myndi ég eina hendingu úr
kvæöi þá var bara aö hringja i
Fribfinn og þá kom þaö sem á
vantaöi. — Myndi ég nafn
manns eöa e.t.v. aöeins fööur-
nafri og fæðingarstaö, þá var
auövelt aö fá ættartölu við-
komandi manns alla I örstuttu
samtali viö Friðfinn.
Aö baki þessari gleðibrynju
Friðfinns ólafssonar, lá þó djúp
alvara grunduö á haröri lifs-
reynslu óvæginna örlaga þöguls
hóps samtlðarfólks, sem átti sér
formælendur fáa og enga
þrýstihópa gátu myndaö til
framgangs réttlætis og jöfnuðar
sér til handa á borö viö aöra
þjóöfélagsþegna.
Hinn þögli hópur þjóöfélags-
þegna sem nefndir eru lamaöir,
fatlaðir og vangefnir áttí traust-
an og einlægan málsvara, þar
sem Friðfinnur ólafsson var. —
Þaö var engin tilviljun aö Frið-
finnur réðist i forystusveit fyrir
styrktarsamtökum til aö rétta
félögum hafi tekist aö „foröast
að þröngva fram skoðunum eöa
persónulegum skilningi” eins og
segir i leikskrá. Þessi sýning er
öll full af persónulegum skoöun-
um. Það meira aö segja svo
mjög aö ég þurfti að sjá þessa
sýningu tvisvar til þess aö átta
mig fyllilega á hvern skilning
leikstjóri og leikendur hafa lagt
I verkiö.
Þaö má augljóst vera aö leik-
stjóri aö þessu verki er tón-
elskur maöur, aö minnsta kosti
hef ég ekki séö þetta verk flutt
ábur meö jafn mikilli áherslu á
tónlistina I verkinu. Oddur segir
I leikskrá réttilega aö Beckett sé
mikill raunsæismaöur, þess
vegna er nærvera tónlistarinnar
I leiknum þeim mun snjallari.
Textameöferö þeirra Arna
Tryggvasonar sem leikur
Estragon og Biarna Steingrlms-
hlutþessa fólks, heldur beinlinis
hluti af Hfsskoöun hans.
Friöfinnur varö einn stofn-
andi Styrktarfélags lamaöra og
fatlaöra fyrir 28 árum og vara-
formaöur þess fyrstu 20 árin og
formaður þess sl. átta ár og
haföi nú nýlega einnig tekiö aö
sér framkvæmdastjórn hjá
félaginu.
Friöfinnur var og einnig aöal-
hvatamaöur og stjórnarformaö-
ur Tjaldanessheimilisins i Mos-
fellssveit fyrir þroskahefta.
Störf hans og atorkusemi,
ásamt óþrjótandi þrá hans eftir
aö láta þá bjargarminnstu njóta
krafta sinna verður seint full-
þökkuö eöa metin. — Sjálfur
óskaöi hann ekki eftir opinberu
þakklæti eöa viöurkenningu, —
hann óskaöi sýnilegs árangurs
og þá ósk fékk hann i lifanda lifi
uppfyllta. — Hann gat I raun
glaöst yfir rekstraröryggi
Tjaldanessheimilisins og eygöi
nauösynlega viðbyggingu viö
Endurhæfingastööina aö Háa-
leitisbraut 13 i Reykjavik, sem
er I eigu Styrktarfélags lamaöra
og fatlaðra.
Allt fram til sl. árs, voru öll
þessi störf Friöfinns Ólafssonar
unnin i hvíldar- og fritimum til
fullnægingarfrjóum hugsjónum
launalaust. — Þvl miöur, þá
viröist þeim nú fækka meö þjóö
vorri, sem eiga sér hugsjónir aö
tómstundastarfi af þeim ástæö-
um er lif og starf manna eins og
Friðfinns Ölafssonar vegvisir
og tíl eftirbreytni.
Ótaltn eru hér mörg önnur
félagsleg afskipti Friöfinns
Ólafssonar, ásamt forystu og
þátttöku viö aö styrkja og styöja
einstaklinga er höllum fæti
stóöu þá og þá.
Hér hefi ég kosiö aö geta þess
litillega sem lægst fór og e.t.v.
sonar (Vladimir) er hreint út
sagt alveg frábær. Þaö sama
gildir reyndar um hina leik-
endur einnig.
I uppsetningu sinni foröar
Oddur sér alveg frá þvi aö reyna
aö svara gamalli spurningu þ.e.
hver er Godot? Þaö skiptir engu
máli. Hann getur verið hvaö
sem er en þó alltaf persónugerv-
ingur óska og vonar mannkyns-
ins. Þar kemur „existensjal-
isminn” i spiliö.
Hvers vegna bíðum viö bara?
Hvers vegna hefjumst við ekki
handa o.s.frv.? Þaö er tilgangs-
laust aö horfa á „Beöiö eftir
Godot” eins og venjulegt leikrit
meö heföbundna persónusköpun
og uppbyggingu. Þaö má aldrei
gleymast aö absurd leikrit er að
öörum þræöi leikrit he'imspek-
innar. Þess vegna er þaö miklu
minnst rætt um persónuna Friö-
finn Ólafsson I lifanda lifi.
öll hin miklu umsvif Friöfinns
komu aö sjálfsögöu fram i þvi
aö hann varö aö neita sér um
lengri veru á þeim staö.sem hann
kaus þó helst aö vera, á heimili
sinu, meö góöa bók i hendi.
Eiginkona Friöfinns, Hall-
dóra Sigurbjörnsdóttir, hefur
þvl áreiöanlega oft mátt bæta á
sig hluta húsbóndastarfanna,
sem þrátt fyrir þungt heimili og
I fyrstu oft þröngan kost, heyrð-
ist aldrei mæla æöruorð. I ölllu
þvi, sem Friöfinnur áorkaöi er
þvi hlutur Halldóru ómældur, —
án hennar samfylgdar heföu
þau afrek oröiö minni. — Þaö er
einn ljósasti vottur um
árangursrikan skilning og sam-
hug.
Fyrir hönd allra skjólstæö-
inga Friöfinns ólafssonar, sem
ekki mega mæla eru honum nú,
er leiöir skilja, færðar alúöar-
þakkir, fyrir allt sem hann vann
þeim á starfsævi sinni. — Ég tek
mér einnig þaö leyfi aö færa
honum innilegustu þakkir okkar
allra, sem áttum þess kost aö
vinna meö honum aö sameigin-
legum hugöarefnum og njóta
forystu hans og samfylgdar.
Um leið og ég flyt Halldóru og
börnum þeirra og barnabörnum
innilegustu samúöarkveöjur á
þessari sorgarstund, þá biö ég
þeim blessunar æöri máttar-
valda, um ókomin æviár
Um eitt getum við sameinast
á alvörustund, en þaö er óskin
um bjartari og betri framtib
skjólstæöingum hans til handa.
Hjartanlegar þakkir fyrir
samveruna.
Blessuö veri minning þín,
kæri vinur.
EggertG. Þorsteinsson.
gæfulegra aö reyna heldur aö
sjá hugsunina sem aö baki
liggur. Ekki fylgjast meö
persónunum eins og um venju-
legt samtal sé aö ræöa, heldur
aö fylgjast meö öllum þeirra at-
höfnum og reyna aö fylgjast
meö innihaldi verksins. Hvers
vegna hjálpum viö ekki hvort
ööru? Hvers vegna blðum viö
alltaf eftir þvl sem er fyrir
handan? Hvers eölis er sam-
bandið húsbóndi þræll? Þeim
félögum hefur tekist aö skapa
óvenjulegan og magnaöan
Godot. Þar eru allir leikendur
undir sama hatti.
Viöar Eggertsson leikur
Lucky og Theodór Júllusson
leikur Pozzo. Laurent Jónsson
leikur Dreng.
Geir Rögnvaldsson skrifar um Listahátíð
Athyglisverður Godot í Iðnó