Alþýðublaðið - 19.06.1980, Blaðsíða 4

I styttingi
Ályktun frá
læknaráðum
spítalanna í
Reykjavík
Fyrir skömmu lýsti heilbrigðis-
ráðherra, Svavar Gestsson, yfir
vilja sinum til að halda ,,heil-
brigðisþing” að hausti, þar sem
m.a. yrði gerð úttekt á stöðu og
þróun heilbrigðismála I landinu. 1
þvi skyni, svo og til nokkurra
annarra verkefna, skipaði ráö-
herra tiu manna undirbúnings-
nefnd. Athygli vekur sérstaklega,
að i þessa nefnd var ekki skipaður
neinn læknir frá sjúkrahúsunum i
Reykjavik, né heldur fulltrúi frá
læknadeild Háskóla tslands.
Þarna hafa gleymzt þýðingar-
miklar og reynslumiklar stofn-
anir.
Formenn læknaráða spitalanna
i Reykjavik hafa af þvi tilefni sent
heilbrigðisráðherra eftirfarandi
ályktun:
Stjórnir læknaráða Borgar-
spitala, Landspitala og Landa-
kotsspitala fagna ákvörðun heil-
brigðismálaráðherra að halda
þing um heilbrigðismál á næsta
hausti og hyggja gott til þátttöku i
þvi.
Hinsvegar lýsa stjórnir lækna-
ráðanna undrun sinni á þvi, að
engir fulltrúar spitalalækna eða
kennara læknadeildar eigi sæti i
undirbúningsnefnd. Telja stjórnir
læknaráðanna, aö i þeim hópi
megi finna hæfustu ráögjafana
um þróun heilbrigöisstofnana.
Reykjavik, 12. júni 1980
Asmundur Brekkan,
Borgarspitala
Sigurður S. Magnússon,
Landspitala
Ólafur örn Arnarson,
Landakotsspitala
Lánveitingar til
húsbyggjenda
A fundi húsnæöismálastjórnar
hinn 10. júni sl. voru samþykktar
lánveitingar til húsbyggjenda,
sem samtals nema 2649 millj-
ónum króna. Er hér um að ræða
frumlán, miðlán og lokalán og
koma þau til greiðsu i júli, ágúst
og september nk. Lánveit-
ingarnar skiptast þannig:
1. Lokalán (3. hluti) eru veitt til
greiðslu eftir 15. júli nk. þeim
umsækjendum til handa, sem
. fengu frumlán sin greidd 5. júli
á siðasta ári og miðlán sin
greidd 20. janúar sl. Lánveiting
þessi nemur samtals 315 millj.
króna.
2. Frumlán (1. hluti) eru veitt til
greiðslu eftir 25. júli nk. þeim
umaækjendum til handa, sem
sendu stofnuninni fokheldis-
vottorð vegna Ibúðabygginga
Framhald á bls.3
Sigurdur Þór Gudjónsson
skrifar um Listahátíð
Hinn vitri sjáandi
HINN VITRI
SJÁANDI.
Orgeltónleikar í Krist-
kirkju.
Ragnar Björnsson.
Efnisskrá.
Fæðing frelsarans. Niu
hugleiðingar fyrir or-
gel.
Þegar Messiaen ungur maður
braut heilann um vandamál
nýrri tónlistar voru tvö sjónar-
mið honum efst i huga: laglina
og rytmi. Hann kom fram með
nýtt kerfi er hann byggði á
rannsókn á náttiJrunni. Hann
nefndi það „hætti með tak-
markaðri tilfærslu”. Rytmi
hans er byggður á þriskiptri
reglu þar sem siðasti hlutinn
tengist þeim fyrsta en hefur lika
mótast af indverskri tónlist þar
sem rytmi er óendalega fjöl-
breyttur og flókinn. Laglinur
hefur hann byggt á fuglasöng
sem hann hefur rannsakað af
mikilli kostgæfni. En höfuðein-
kenni Messiaen er máttug
trúarleg kennd og ótrúleg
hljómbrigðagáfa. 1 augum hans
er guð ekki hlutlægt hugtak,
dulartákn né óskiljanlegt fyrir-
brigði. Hann er raunveruleg lif-
andi vera sem hægt er að skilja.
Það er ekkert djúp staðfest milli
hans og mannanna. En sterk
mannúðarstefna og rik tilfinn-
ing fyrir mannlegri þjáningu
helst i hendur við einlæga guðs-
trú Messiaens. Hann hefur
sjálfur lýst tónlist sinni þannig:
„Ég hallast að tónlist sem glitr-
ar, sem er fáguð og jafnvel un-
aðssæl (en alls ekki munúðar-
full), tónlist er túlkar endalok
timans, hiö alls staðar nálæga,
hina blessuðu dýrlinga, hið guð-
lega og yfirskilvitlega undur”.
Messiaen er organisti við
Þrenningakirkjuna i Paris og
hefur samið mörg merkileg
verk fyrir orgel. Hann leysti
hljóðfærið undan þeim álögum
er það hafði orðið fyrir á hinu
rómantiska skeiði að vera syn-
fóniskt hljóðfæri eða skreyti-
hljóðfæri. Hann leitaði nýrra
hljómsambanda og hljóm-
brigða.
Ragnar Björnsson lék á
sunnudaginn i Kristkirkju eitt
þekktasta orgelverk Messiaen:
Fæðing Krists, niu hugleiðingar
fyrir orgel. Hugleiðing þessi er
þriþætt. Hiö guðfræðilega sjón-
armið, sjónarmið hljóðfærisins
og sjónarmið tónsköpunar. Ég
hafði aldrei heyrt þetta fræga
verk. En það heillaði mig mjög.
Það er guðlega fallegt, upphafið
og annarsheimslegt. Það er lika
fullt af heitri mannlegri tilfinn-
ingu. Það var eins og að eiga
stund með vitrum speking er
fær opinberað i háleitri sýn
leyndardóm sem enginn orð ná
til og aldrei verður raunar
gerður öðrum full skiljanlegur.
Það er erfitt að gera sér grein
fyrir flutningi verks sem maður
heyrir I fyrsta sinn. Ég ætla
heldur ekki að freista þess. En
mig langar að þakka Ragnari
Björnssyni innilega fyrir að
hafa kynnt okkur þetta dýrlega
tónverk. Þessi sólarstund i
Kristkirkju var máttug lofgjörð.
Sigurður Þór Guðjónsson.
GEGGJUÐ VERÖLD
Geggjuð veröld.
Kammersveit Reykja-
vikur i Þjóðleikhúsinu.
Efnisskrá:
A. Schönberg:
Strengjakvartett nr, 2,
op.17 (1907-1908)
Sex litil pianólög op.19
(1911)
Pétur i tunglinu op.21
(1912).
Arnold Schönberg var róman-
tiskt tónskáld þrátt fyrir þá
byltingu erhann geröi á tónmál-
inu. Viðgangsefni hans er hann
samdi tónlist viö kveðskap var I
ætt við hroll og hrylling. Hann
kannaði hið sjúklega og af-
brigöilega i manneölinu. Hann
er raunar einn af örfáum tón-
smiðum er hafa árætt að kafa i
þau djúp og myrkur sálarinnar
þar sem órar og skripi eiga ætt
ogóðul. En á yngri árum Schön-
berg var Freud i óöa önn að
sýna fram á það að i hverjum
manni er skuggalegur afkimi
þar sem frumstæðar hvatir
leika lausum hala og troöa sér
til meðvitundar i táknrænu
formi. Sjúklegt tilfinninganæmi
og mikil taugaveiklun virðist
hafa sett mark á Schönberg. Ef
Mahler var fulltrúi þess tima er
kallaður hefur verið „siðustu
dagar hinna rómsömu tima” er
Schönberg fyrirboði hinna óró-
legu og örvæntingarfullu ára er
áttu eftir aö leiða af sér tvær
heimsstyrjaldir. En jafnframt
var hann túlkandi háborgara-
legrar lifsýnar og allrar þeirrar
auðnar og vonleysis er fylgir
úrkynjaðri stétt sem er aö
missa lifsþrótt sinn.
A tónleikum Kammersveitar
Reykjavikur i Þjóðleikhúsinu
föstudaginn voru flutt þrjú verk
eftir Schönberg. Fyrst fluttu
Rut Ingólfsdóttir, Helga Hauks-
dóttir, Stephen King, Pétur Þor-
valdsson og Sigrún Gestsdóttir
annan strengjakvartettinn. Þar
fléttar Schönberg i tónmáliö,
sem ryður sér leiö út úr riki tón-
tegundanna, tveimur kvæðum
eftir hið ágæta skáld Stefan
George. Verkið var vel flutt en
þó saknaði ég ofurlitiö meiri
virtúósablæa.
Næst lék Anna Málfriður Sig-
urðardóttir, sex litil pianólög
op.19 og gerði þaö smekklegaen
nokkuð dauft. Að lokum flutti
Kammersveit Reykjavikur og
Rut Magnusson Pétur I Tungl-
inu eða Pierrot Lunaire. Það
eru þrisvar sinnum sjö talsöng-
var við ljóð eftir Albert Giraud i
þýskri þýðingu Hertleben. En i
efnisskránni var ágæt Islensk
útlegging eftir Þorstein Gylfa-
son sem ég þakka sérstaklega
þvi mjög mikilvægt er að fá á is-
lensku góðar þýðingar á þeim
textum sem tónskáld.hafa tón-
sett. Kvæði þessi bera sterkan
keim af heimi martraðar og
jafnvel geðveiki. Sumir segja að
form þeirra hafi skirskotaö
meira til Schönbergs en efni
þeirra. En umgjörö Schönbergs
er ótrúlega akkúrat bæði um
form og ekki siður efni þessara
ljóða sem sum gætu verið úr
Hvitum hröfnum en önnur eftir
Bjarna Bernhard. Flutningur
þessa verks var afbragðs góður.
Ég hef sjaldan orðið var við að
áheyrendur væru beinlinis frá
sér numdir á tónleikum með is-
lenskum flytjendum. Sérstak-
lega var hlutur Rutar Magnús-
son stórkostlegur. Þessi kvöld-
stund er einhver sú minnisstæð-
asta sem ég hef Iifað á þessari
Listahátið.
RATSJÁNNI
„Þaö er óþarfi fyrir menn aö
koma af fjöllum”. Þetta sagði
Garðar Sigurðsson I Morgunblað-
inu á þriðjudag. Hann var ekki
með þessu að hvetja þá Islend-
inga, sem hafa farið i útilegur, til
þess að koma ekki aftur til
byggöa Onei. Garðar sagði siöan:
„Ég hef ekki tekið eftir þvi, að
þingflokkur Alþýðubandalagsins
hafnaöi þessu. Þetta var allitar-
lega rætt á þingflokksfundi, sem
ég ekki sat, en siöan kynnti ég
málið allitarlega á öðrum þing-
flokksfundi og þar var engin sam-
þykkt gerð á móti þvi. Þaö er
auðvitað spurning hvort og þá
hvenær svona á aö koma til fram-
kvæmda en þá hefðu þessir visu
menn átt að tjá sig um málið,
þegar það var i undirbúningi, þvi
þeir vissu allt um það þá. En
sennilega hafa þeir ekki mátt
vera að þvi aö hlusta á aðra en
sjálfa sig.
Þau tiðkast nú hin breiöu spjót-
in. Spurningin I dag er sú, hvernig
Ólafur Ragnar Grlmsson bregst
við þessari réttmætu ásökun. Það
má telja vist, að hann muni tviefl-
ast i tilraunum sinum við að losa
sæti Garðars fyrir skjólstæðing
sinn Baldur Óskarsson. Þaö hefur
Ólafur Ragnars Grimsson reynt
áöur, og þó það hafi ekki geng-
ið þá, þá er Ólafur Ragnar ekki
maöur, sem gefst upp svo auð-
veldlega. Enda vill Ólafur
Ragnarí , ekki aöra menn nærri
sér á þingi, en jábræður. Það mun
vera rétt hjá Ólafi að meta Bald-
ur Óskarsson þannig.
Það er nú Ijóst að launamál
þingmanna eru nú i höndum for-
seta þingsins. Þeir eru Jón Helga-
son, Helgi Seljan, og Sverrir
Hermannsson. Til þess, að hin ill-
ræmda tuttugu prósenta hækkun
verði stöðvuö, verða tveir þeirra
að vera mótfallnir henni. Sverrir
Hermannsson hefur þegar látið á
sér skilja, aö hann er ekki mót-
fallinn hækkuninni. Hann virðist
blákalt þeirrar skoðunar, að
vinna sin og annarra þingmanna
sé meira virði en hún er nú metin
á.
Reyndar hefur Ólafur Ragnar
Grimsson einnig lýst þvi yfir, að
launin séu of lág. Hann lýsti þvi
enn fremur yfir, að margir
menn, sem ættu erindi á þing
heföu ekki treyst sér til þess að
fara I framboð vegna þess, að
þeir töpuðu svo miklu i launum á
þvi. Það er þvi ljóst, aö Sverrir
Hermannsson er ekki einn um
skoðun sina á þessu máli.
Hinir tveir forsetarnir, Jón
Helgason og Helgi Seljan munu
liklega vera þeirrar skoöunar, að
ekki sé ástæöa til þess að hækka
laun þingmanna. Þaö er vist, að
þorri landsmanna er sömu
skoöunar þó þaö sé ekki af sömu
ástæöum og forsetarnir. For-
setarnir vilja ekki hækka launin
fyrr en samningum er aflokið, þvi
þeir sjá aö samningar yrðu erfiö-
ari ef launin þingmannanna
hækkuðu strax. Þorri lands-
manna (hver sem þaðnú er) telur
hinsvegar ástæöulaust að borga
þingmönnum meira en nú þegar
fyrir klúðrið.
Aöur en Þagall leggur frá sér
pennann i dag, verður hann að
koma að einni orðsendingu til
Hamrahliðarkórsins. Við setn-
ingu Listahátiöar um daginn
flutti kórinn verk eftir Gunnar
Reyni Sveinsson með miklum
glæsibrag. Að loknum flutningn-
um ávarpaði Þorgerður Ingólfs-
dóttir gesti á Lækjartorgi og bað
þá að taka undir með kórnum
þegar hann syngi „Hver á sér
fegra föðurland”. A þriðjudags-
kvöld siðastliöið, þjóðhátiðardag-
inn sjálfan, var siðan þáttur I
sjónvarpim sem heitir „Þjóðlif”.
Þar var eitt atriði, sem tekið var
upp á Þingvöllum þar sem kynn-
irinn kynnti Hamrahliðarkórinn.
Þá fann Þagall þaö á sér, að nú
myndi kórinn syngja „Hver á sér
fegra föðurland,” rétt einu sinni
og varð þaö i hundraöasta sinn að
hann heyrði kórinn syngja þetta
lag. Þagli finnst timi til kominn
að kórinn skipti um ættjarðarlag.
„Hver á sér fegra föðurland”, er
sykursætt og væmið lag. Kórnum
væri nær aö syngja annaö lag,
samið i sama tilefni og „Hver á
sér fegra föðurland,, en það er
„Land míns fööur”, Það er ekki
aðeins, að þar sé betri skáldskap-
ur heldur er ólikt meiri reisn yfir
þvi lagi öllu en „Hver á sér fegra
fööurland”. Og sist af öllu er þaö
væmiö.
—Þagall
Ólafur Ragnar kemur af fjöllum ofan.
Og Garðari finnst það megnasti óþarfi
alþýöu-
blaðið
immtudagur 19. júní 1980
istahátíð í dag
3agskrá um
óhann
Sigurjónsson
Fimmtudaginn 19. júni eru
undrað ár liðin frá fæðingu Jó-
anns Sigurjónssonar, skálds frá
■axamýri. Þá um kvöldið veröur
utt dagskrá i Þjóðleikhúsinu um
f og skáldskap Jóhanns. Ber
agskrá þessi heitið VÆRI ÉG
ÐEINS EINN AF ÞESSUM
'AU. Flytjendur eru: Arnar
ónsson, Guðbjörg Þorbjarnar-
óttir, Gunnar Eyjólfsson, Helga
íachmann, Helga E. Jónsdóttir,
ierdis Þórvaldsdóttir, Jón S.
íunnarsson, Kristbjörg Kjeld,
tandver Þorláksson og Þórunn
lagnea Magnúsdóttir, en umsjón
afa Þórhallur Sigurðsson og
.rni Ibsen.
Dagskránni er ætlað að gefa
lynd af manninum Jóhanni
igurjónssyni og er hún sett sam-
n úr sendibréfum skáldsins ljóð-
m, blaöaviðtölum og frásögnum
nnarra. Auk þess eru fléttuð inn
triöi úr þremur leikritum Jó-
anns og úr Fjallkirkjunni eftir
iunnar Gunnarsson. Leikritin
em atriðin eru tekin úr eru
KUGGINN, æskuverk sem
vergi hefur komið á prent,
’JALLA-EYVINDUR, sem er
að leikrit Jóhanns er mesta
rægð hlaut meðan hann lifði, og
’RO ELSA. Siöast talda leikritið
r raunar aöeins brot af leik sem
óhann hafði i smiöum er hann
ést árið 1919.
; Dagskráin verður flutt aðeins
etta eina sinn og hefst hún kl.
0.30 á stóra sviðinu.
■rá Ólafi
iagnari
Vegna villandi ummæla i fjöl-
liðlum, þar sem m.a. hefur verið
regið i efa aö þingflokkur
ilþýöubandalagsins hafi fyrir
inglok hafnað þvi að breyta nú
lunum alþingismanna, er hér
irt eftirfarandi bókun úr fundar-
erö þingflokks Alþýðubanda-
agsins 17. mai 1980, 3. dagskrár-
Iriál:
„3. Rætt um launakjör þing-
lanna. Talið að ekki sé timabært
ö afgreiða þetta mál:
Þessi bókun sýnir andstöðu
ingflokksins við að afgreiða
reytingar á launakjörum þing-
lanna.
Ólafur Ragnar Gfimsson,
formaður þingflokks
Ajþýðubandalagsins.
1 Þjóðviljanum á þriðju-
dag gefur að lita eftirfarandi
myndtexta: „Skansinn sem
sést I baksýn er mikið mann-
virki. Hann var gerður um
1680 til varnar Tyrkjum.”
Hér er komin fram ný
söguskoðun. Samkvæmt
henni voru það Isiendingar
sem voru árásaraðilinn i
átökunum þeim frægu, og
Tyrkir fórnarlömbin.
BOLABÁS