Alþýðublaðið - 15.10.1980, Blaðsíða 1

alþýðu
blaöiö
«U\|< /r,s
’ílfr'Hr
m
Samstarfsnefnd um orkufrekan
iðnað Sjá ritstjórnargrein á bls. 3
yy
Miðvikudagur 15. október 1980
154. tölublað — 61. árgangur
Málefni Flugleiða:
Alþýðuflokkurinn
vill skýrslu sam-
gönguráðherra
um málið
Þingflokkur Alþýöuflokksins
hefurlagt fyrir beiöni um skýrslu
vegna málefna Flugleiöa. Beiönin
er svohljóöandi:
Meö visan til 31. gr. laga um
þingsköp Alþingis óskum viö
undirritaöir alþingismenn eftir
þvl, aö samgönguráöherra flytji
Alþingi skýrslu um málefni Flug-
leiöa.
Viö óskum þess, aö I skýrslunni
veröi veittar allar upplýsingar,
sem rikisstjórnin hefur undir
höndum um eignastööu félagsins
rekstrarafkomu og önnur fjár-
hagsleg málefni þess, og jafn-
framt aö greint veröi frá öUum
afskiptum rikisstjórnarinnar af
Flugleiöamálinu, þar á meöal
hverjar þær skuldbindingar eru,
sem rikisstjórnin kann aö hafa
undirgengist eöa hyggst undir-
gangast gagnvart félaginu, og
hvaöa skilyröi kunna aö vera sett
i þvi sambandi.
Þess er óskaö, aö skýrslan
veröi tekin til umræöu á fundi
sameinaös Alþingis fljótlega eftir
aö henni hefur veriö útbýtt meöal
þingmanna.
I greinargerð meö beiöninni
segir m.a.:
A fundi þingflokks Alþýöu-
flokksins, sem haldinn var þriöju-
daginn 30. september s.l., var
samþykkt aö þingflokkurinn
skyldi meö stoö i 31. gr. laga um
þingsköp Alþingis óska eftir þvl
viö samgönguráöherra, aö hann
flytti Alþingi skýrslu um málefni
Flugleiöa. Meö bréfi, dags. 1.
okttíber s.l., var samgönguráö-
herra tilkynnt þessi samþykkt
þingflokksins og þessgetiö, hvaöa
upplýsingar þingflokkurinn
mundidska eftir aö skýrslan fæli i
sér og aö skýrslubeiönin mundi
veröa flutt þegar I upphafi þings.
Jafnframt varþess getiöíbréfinu
til samgönguráöherra, aö þing-
flokkur Alþýöuflokksins teldi aö
umræöur á Alþingi um málefni
Flugleiöa ættu aö biöa þar til um-
beðin skýrsla heföi veriö
flutt, enda yröi ekki um aö
ræöa óeölilegar tafir á
skýrslugjöfinni.
1 um-
$
Frá Seðlabanka íslands:
Kjör afurðalána
endurskoðuð
Frá þvl i janúarmánuöi 1979
hafa endurkaupanleg afuröalán
út á útflutningsframleiðslu veriö
ákveöin i dollurum og hefur þvi
krónufjárhæö þessara iána fylgt
gengi dollarans. Meö þessu fyrir-
komulagi lánskjara var upphaf-
lega komiö til móts viö óskir fisk-
vinnslunnar, en meö þessum
hætti fylgja lánin tekjum útflutn-
ingsframleiöslunnar, jafnframt
þvi sem tryggt er, aö iánskjör séu
aldrei óhagstæöari en keppinaut-
ar islenskra útflytjenda njóta.
Hafa vextir af þessum lánum ver-
iö verulega lægri en á almennum
lánamarkaöi I dollurum eöa 7,5%
frá Seölabankanum, en 8,5% frá
viðskiptabanka til framleiöanda.
Ljóst hefur veriö um nokkurt
skeiö, aö lánafyrirkomulag þetta
hefur reynzt útflutningsatvinnu-
vegunum óhagstæöara en ætlað
var I upphafi, og kemur þá eink-
um tvennt til. Annars vegar hafa
versnandi viöskiptakjör
haft I för meö sér meiri
lækkun á gengi
krónunnar en ella og
þannig oröiö
r haia
ií>
Fyrsta þingmál Alþýðuflokksins:
Orkufrekur útflutningsiðnaður svar
við landflótta og hnignun lífskjara
Vantraust á iðnaðarráðherra
A fyrsta degi þings lögöu þing-
menn Alþýðuflokksins fram
tillögu til þingsályktunar um
aukningu orkufreks iönaöar. t
þingsályktunartillögunni segir,
aö Alþingi skuli kjósa sjö manna
þingmannanefnd til aö fjalla um
stórfellda aukningu á orkufrek-
um iönaði næstu ár. Tilgangur-
inn er aö nýta I rikara mæli en
nú er gert þær miklu orkulindir
vatnsafla sem enn eru
óbeislaöar. Meö þvi telur
Alþýöuflokkurinn aö bæta megi
llfskjör og skapa traustari at-
- vinnu, auk þess sem • þjóöar-
framleiösla aukist verulega og
útflutningur sömuleiöis. •
1 greinargerö meö þingsálykt-
unartillögunni segir, aö Alþingi
veröi aö ákveöa stóraukna hag-
nýtingu á orkulindum landsins
til iönvæðingar til þess aö koma
i veg fyrir versnandi lifskjör til
aö fjölga atvinnutækifærum og
til þess aö koma I veg fyrir aö
áframhald veröi á þeim land-
flótta sem er staöreynd.
Þaö er eölilegt aö slik þings-
ályktunartillaga komi fram nú,
i upphafi 103. löggjafar þings.
Núverandi rikisstjtírn hefur
ekki fastmótaö stefnu i atvinnu-
málum og leggur einhliöa
áherzlu á orkuframkvæmdir
miðaö viö almenna innanlands-
notkun. Meö hækkandi oliu-
verölagi er þaö gtíöra gjalda
vert, en ekki má gleymast, aö I
óbeisluöum orkulindum eiga Is-
lendingar hráefni sem nauösyn-
legt er aö gjörnýta.
Mikil óvissa er rikjandi á Is-
landi hvaö varöar lffskjör al-
mennings og almennt afkomu
þjtíöarbúsins. Þjóöarfram-
leiösan fer minnkandi og
þjóöartekjur rirast. Gera má
ráö fyrir þvi aö heföbundnar at-
vinnugreinar svo sem sjávarút-
vegur og fiskvinnsla, og land-
búnaöur, geti ekki tekiö viö
meirimannafla íþessumgrein-
um fækki eftir þvi sem fjárfest-
ingar i nýrri tækni aukast, eftir
þvl sem fyrirtækin leggja meiri
áherzlu á framleiöni aukningu.
Vantraust á
iðnaðarráðherra
Þessa þingsályktunartillögu
má vissulega skilja sem óbeint
vantraust á iönaöarráöherra,
Hjörleif Guttormsson. Iönaöar-
ráöherra hefur marglýst þvi yf-
ir, aö orkufrekur iönaöur sé til
athugunar i ráöuneytinu, en
hins vegar hefur ekkert þaö
- komiö fram sem.bendir til þess,
aö veriö sé aö leggja linurnar
fyrir áframhaldandi stóriöju-
rekstur og áframhaldandi upp-
byggingu á þvi sviöi.
Iönaöarráöherra hefur, m.a.
fyrir siöustu kosningar undir-
strikaö, flokki sínum til fram-
dráttar, aö Alþýöubandalagiö
hafi barist mikilli baráttu gegn
fyrirhuguöum stóriöjufyrir-
tækjum á tslandi. 1 leiöara
Þjóöviljans, stuttu fyrir siöustu
kosningar, var þaö sagt berum
orðum, aö engar ákvaröanir
veröiteknar um orkufrekan iön-
aö I samvinnu viö erlenda aöila
á þessu kjörtlmabili og Svavar
Gestsson lýsti því yfir fyrir
siöustu kosningar, aö Alþýöu-
bandalagiö mundi aldrei veröa
aöili aö rikisstjórn, sem fram-
kvæmdi erlenda stóriöjustefnu.
Menn skulu þvi ekki undrast aö-
geröarleysi iönaöarráöherra.
Framleiðniaukning —
Fækkun starfsmanna
Þrátt fyrir aögeröarleysi
Alþýöubandalagsins i atvinnu-
málum hafa fulltrúar þess lagt
framtillögurum þaö hvertskuli
stefnt á þessu sviði. Þaö heitir
„markviss efling innlendra at-
vinnuvega”. Þar er gert ráö
fyrir gifurlegri framleiöniaukn-
ingu I „helztu útflutningsgrein-
unum” sem eru sjávarútvegur.
Alþýöubandalagiö hefur hins
vegar ekki tekiö meö i þetta
dæmi sitt, aö meö þvi aö auka
afköstin pr. mann fækkar þeim
mannafla sem fyrirtækin hafa
þörf fyrir.
Nú mættihugsa sér aö innlend
fyrirtæki sæju um framleiöslu
þeirra véla sem þarf til þess aö
auka framleiöni innan sjávarút-
vegs og fiskvinnslu og þannig
yröu til fleiri störf, sem gætu
tekiö upp þann vinnukraft sem
losnaöi um vegna aukinnar
framleiöni á öörum sviöum.
Þetta er óliklegt. Vélaiönaöur
og framleiösla tækninýjunga
standa hölium fæti hér á Islandi.
Markaöur er. þröngur- og iön-
aöurinn hefur búiö viö þröngan
kost lengi. Þaö er þvi liklegast
aö slik tækni veröi flutt inn til
landsins i meira eöa minna
mæli. Þetta mun i fyrsta lagi
hafa veruleg áhrif á stööuna á
vinnumarkaöinum, auk þess
sem siikt heföi i för meö sér
stóraukinn innflutning.
Vegna tillagna Alþýöubanda-
lagsins um framleiöniaukningu
er rétt aö geta þess, hvernig
þeir hyggjast taka á atvinnu-
þætti þessa máls. I tillögum
þeirra, sem lagöar voru til
grundvallar stjórnarmyndunar-
viöræöum f janúar segir:
„Komi til fækkunar starfs-
manna veröur aö tryggja þeim
er vikja sambærileg störf á öör-
um vettvangi.”
Frumkvæði Alþýðu-
flokks
Meö þeirri þingályktunar-
tillögu sem hér er til umræöu
virðast þingmenn Alþýöuflokks-
ins gera sér grein fyrir hvert
stefnir i atvinnumálum þjóöar-
innar. Fyrirsjáanlegar eru
miklar breytingar i þá veru, aö
vélvæöa iönframleiöslu og auka
þar meö framleiöni. A sliku
breytingaskeiöi má búast
viö þvi aö mikil upp
stokkun veröi á mann
aflaþörf einstakra þátta
liku
Nefndakóngar ríkjsins:
Marskálkur
landbúnaðarins
í hæsta
gæðaflokki
Fjarlaga- og hagsýslustofn-
un hefur gefiö út 'sérlega
athyglisveröa skýrslu, sem
heitir „Stjórnir.nefndirog ráö
rikisins áriö 1979." Þar er aö
finna skrá yfir allar opinberar
nefndir og ráö, ásamt skrá
yfir nefndameölim i og
greiösiur til þeirra. j
Samkvæmt skýrslunni, eru
þrir helstu nefndakóngarnir
þeir Jón Sigurösson, forstööu-
maöur Þjtíöhagsstofnunar,
Daviö ólafsson Seölabanka-
stjóri og Gunnar Guöbjarts-
son, formaöur Stéttar-
sambands bænda. Listinn yfir
ótta mestu nefndakóngana og
tekjur þeirra af nefndastörf-
um, fylgir hér aö neöan.
Nefndir á vegum rikisins ár-
iö 1979 voru 523 talsins.
Nefndarmenn voru 2.6Ö3 i
þessum nefndum, svo, þó
reiknaö sé meö aö nokkuö sé
um aö menn sitji i fleiri en
einni nefnd, má giska á aö eitt
prósent þjóöarinnar sitji I
netodum. Þóknun til þessara
nefndarmanna nam
469.271.156kr. en þegar öörum
kostnaöi hefur veriö bætt viö,
hafa þessar nefndir kostaö
527.824.928 kr.
Mestur fjöldi nefnda var á
vegum Menntamálaráöuneyt-
isins, eöa 147, og kostnaöur viö
þær var 64 milljónir og 620
þúsund. Næstflestar nefndir
sátu á vegum Iönaöarróöu-
neytisins, 63 talsins, en
næsthæsta kostnaöartala viö
nefndir hjá ráöuneyti var þó
hjá Heilbrigöis- og trygginga-
málaráöuneytinu, eöa 63
milljónir 450 þús. fyrir 58
nefndir. Nefndum hefur fjölg-
aö um fjörutiu og eina frá þvi
siöasta ár.
Samkyæmt snöggsoönu
yfirliti yfir skýrsluna eru
eftirfarandi nöfn
aikastamestu og
tekjuhæstu nefnda-
manna á a'rinu
1979. 1. Jón
i eru
Kjördæmisþing Alþýðuflokksins í Vesturlandskjördæmi:
Loforð núverandi ríkis-
stjórnar svikin eða gleymd
Fyrir réttu ári rauf Alþýðu-
flokkurinn stjórnarsamstarf við
Framsóknarflokk og Alþýðu-
bandalag. Ljóst var þá, að i
ógöngur stefndi. Samstaða var
ekki innan rikisstjórnarinnar um
fjárlög eða efnahagsstefnu og
ekki fékkst þar stuðningur við
raunhæfar og markvissar tillögur
Alþýðuflokksins, sem fólu i sér
gerbreytta efnahagsstefnu. Þess
vegna rauf Alþýðuflokkurinn
stjórnarsamstarfið. Alþýðu-
flokkurinn vill ekki sitja i rikis-
stjórn aðstöðunnar einnar vegna,
eins og Alþýöubandalag og
Framsókn láta sér vel lika,
heldur telur að stjórnarþátttaka
eigi að mótast af trúnaði viö
stefnumið og árangur i starfi.
Núverandi stjórnarsamstarf er
hvorki reist á málefnalegri sam-
stööu né getu til aö vinna aö lausn
aökallandi vandamála. Flestum
er orðið ljóst, að frá núverandi
rikisstjórn er einskis að vænta.
Úrræðaleysi og aðgerðaleysi hafa
einkennt þessa stjórn frá þvi hún
tók við völdum. Loforð stjórnar-
sáttmálans um baráttu gegn
verðbólgu, eru nú ýmist svikin
eða gleymd. Sú eina sameigin-
lega hugsun, sem ráðherrar rikis-
stjórnarinnar virðast eiga, er að
sitja sem fastast.
Framsóknarflokkurinn jók
fylgi sitt verulega i siðustu kosn-
ingum á grundvelli þess, að hann
myndi ráðast gegn verðbólgunni
og telja hana niður. Ekki hefur
hins vegar spurst til niðurtaln-
ingarstefnu Framsóknarmanna
frá þvi að ráðherrar flokksins
tóku sæti i núverandi rikisstjórn.
Þetta eru einhver augljósustu og
eftirminnilegustu svik, sem dæmi
eru um frá siöari árum.
I rikisstjórn hefur Alþýöu-
bandalagið haldið áfram þeirri
óábyrgu efnahagsstefnu, sem sá
flokkur hefur lengi fylgt, og kom-
ist upp með þetta vegna istöðu-
leysis ráðherra Framsóknar og
Sjálfstæðisflokks. Alþýðubanda-
lagið hefur i ýmsum stórmálum
snúist alfariö gegn stefnu rikis-
stjórnarinnar. Samt sitja ráð-
herrar Alþýðubandalagsins
áfram i stjórn, eins og ekkert hafi
i skorist. Nú sem endranær vikja
málefnin fyrir valdastólum hjá
ráðamönnum Alþýöubandaiags-
ins.
Sá hluti Sjálfstæðisflokksins,
sem nú er I stjórnarandstöðu, er i
upplausn. Þess er þvi ekki aö
vænta, aö á þvi þingi sem nú er
nýhafiö, veröi haldiö uppi af hálfu
Sjálfstæðisflokksins virkri og
málefnalegri stjórnarandstööu.
Til þess eru Sjálfstæöismenn of
bundnir viö lausn innanflokks-
deilna. Persónulegur ágreiningur
setur nú höfuðsvip á starf Sjálf-
stæðisflokksins.
Ljóst er að á Alþingi i vetur
fellur það i hlut þingmanna Al-
þýðuflokksins að halda uppi
virkri og ábyrgri stjórnarand-
stöðu. Kjördæmaþingið heitir á
þingmenn Alþýðuflokksins að
duga vel i þeirri baráttu, sem
framundan er, og berjast áfram
til sigurs fyrir þeim tillögum til
skattalækkana, umbóta, jafnaðar
og betri lifskjara, sem flokkurinn
stóð að á siðasta þingi og hefur
ávallt látið móta starf sitt og mál-
flutning.
Kjördæmisþingið skorar á
þingmenn Alþýðuflokksins aö
beita sér fyrir þvi þegar á yfir-
standandi þingi, að fram fari
heildarendurskoðun á lifeyris-
sjóðakerfinu, er hafi það mark-
mið að uppræta það misrétti, sem
nú er við lýði, þar sem aðeins
hlutr landsmanna býr viö verð-
tryggðan lifeyri.
Kjördæmisþingiö leggur höfuö-
áherslu á, að Alþýðuflokkurinn
hviki hvergi frá þeirri megin-
stefnu, að ráöast gegn verðbólg-
unni, höfuömeinsemd islensks
efnahagslifs. Frumforsendur
bættra lifskjara hér á landi eru aö
takist aö ráöa niöurlögum óöa-
verðbólgunnar, en tii þess skortir
núverandi rikisstjórn áræöi og
kjark.