Alþýðublaðið - 04.12.1980, Síða 1

alþýðu
ðió

Þokkaleg dægrastytting
Bryndís Schram skrifar um leiklist bls. 4
Líkamleg vellfðan
Sigurður Þór um tónlist bls. 3
Hindirvitni her-
stöðvaandstæðinga
— sjá leiðara bls. 3
Fimmtudagur 4. desember 1980 184. tbl. 61. árg.
W W w w w
Yfirlýsing frá
Patrick
Gervasoni
Vegna þeirrar undarlegu
stööu sem málefni min hér-
lendis eru nú komin i vil ég taka
fram eftirfarandi:
Ég hef beðið um hæli sem
pólitiskur flóttamaður hér á Is
landi. Einfalt ætti aö vera að
svara þeirri spurningu minni
neitandieða játandi. Samningar
þeir sem nú fara fram bakvið
tjöldin um málefni min eru
timasóun og annað ekki á
meðan þeir ganga útá það eitt
að pólitiskir aðilar komi sér
saman um það með hverjum
hætti ég verði fluttur hreppa-
flutningum til Danmerkur. Mér
er satt að segja ekki ljóst
hvaðán sú hugmynd er komin,
sjálfurhef ég aldrei beðið um og
mun aldrei biðja um að verða
fluttur þangað, enda hef ég i
höndum tvö bréf frá þarlendum
yfirvöldum með tilkynningum
um að ég sé þar „óæskilegur”.
Neiti Islensk yfirvöld mér um
hæli og vernd þá sem í þvi felst
vil ég ekki vera fluttur einsog
flækingshundur milli landa
heldur sendur beint til Frakk-
lands þarsem ég mæti dóm-
urum minum einsog mann-
eskja, augliti til auglitis með
stuðningi fólks sem þorir að
taka afstöðu i málinu.
Það er betra hlutskipti en
vemd þeirra sem ekki geta
tekið afstöðuna með réttindum
minum en skortir hugrekki til
að standa við þá afstöðu sina.
Allt tal hérlendra yfirvalda um
að vernda mig utansinnar eigin
lögsagnar er fyrirsláttur einn og
blekkingar. Geti þeir ekki veitt
mér skjól á sinu eigin lög-
sagnarsvæði er naumast von til
að vernd þeirra dugi fremur
annarsstaðar. Vilji dómsmála-
ráðuneytið standa viö þá
ákvörðun sina aö visa mér Ur
landi biö ég þvi um að vera
sendur beint til Frakklands.
Umleið og ég undirstrika
þennan vilja minn vil ég biðja
fyrir bestu kveöjur til fólksins
sem verjð hefur á vakt i ráðu-
neytinu. Þau eru raunverulegur
stuðningur. Gleðileg jól.
P.G.
YFIRLYSING FRA DOMSMALARAÐU-
NEYTINU UM GERVASONI-MÁLIÐ
OECD
skýrsla um
efnahags-
ástandið á
íslandi
Nú er komin út skýrsla Efna-
hagssamvinnu- og þróunar-
stofnunarinnar um ástand og
horfur i islenzkum efnahags-
málum, en stofnunin birtir slik-
ar skýrsiur árlega. Þær for-
sendur, sem stofnunin hcfur til
að vinna úr eru gefnar af Þjóð-
hagsstofnun og öðrum stofnun-
um hérlendis og takmarkast þvi
þessi skýrsla erlendu sérfræð-
inganna af þessu.
1 niðurlagsorðum skýrslunnar
segir, að áframhaldandi verð-
bólgustig, yfir 50%, geti
haft alvarlegar afleiðing
ar i för með sér og
miöaö við óbreytt visi-
Dómsmálaráðuneytið sendi i
gærkveldi frá sér greinargerð
varðandi málefni Patrics Gerva-
sonis og ákvöröun sina I máli
hans, og fer hún hér á eftir.
Dómsmálaráðuneytinu barst i
marsbyrjun þ.a., um hendur
utanrikisráðuneytisins, beiðni
Patricks Gervasonis um land-
vistarleyfi i Islandi, sem borin
hafði verið upp við sendiráðið i
Kaupmannahöfn i lok febrúar.
Sendiráöið taldi ekki æskilegt að
verða við þessari beiðni. Mun sú
afstaða m.a. hafa verið mótuð af
lýsingu hans sjálfs á ferli sinum,
en hann lýsti sig hafa frá 17 ára
aldrei, þ.e. 1968, verið i' algerri
uppreisn gagnvart rikinu og neit-
að að hlita kröfum þess. Her-
þjónustukvaðningu hafnaði hann
tvitugur þ.e. 1971. Beiðni um
landvistarleyfi var hafnað 11.
mars með tilkynningu til utan-
rikisráðuney tisins.
Með bréfi til dómsmálaráð-
herra, dags. 8. mai s.l., fór
Gervasoni siðan fram á aö sér
yrði veitt pólitiskt hæli á Islandi
vegna aðstæðna sinna. I tilfefni af
bréfinu var ákveöið að leitast viö
að afla frekari upplýsinga um
málefni Gervasonis, bæði frá
Frakklandi og Danmörku. Gékk
það greglega, enda var ljóst að
yfirvöld höfðu litlar upplýsingar
um feril hans siðustu árin.
Er farþegaferjan „Smyrili”
kom til Seyðisfjarðar 2. septem-
ber s.l. geröi maður grein fyrir
sér sem frönskum rikisborgara,
Dominique Lucien Vanhoove, og
lagði fram hollenskt atvinnu
skirteini sem bar mynd af
honum, en kvaðst hafa glataö
vegabréfi sinu á sjóferðinni. Gaf
viðkomandi útlendingaeftirlits-
maður þvf skýrslu um komu
mannsins. Er Patrick Ger
vasoni gaf sig fram viö útlend-
ingaeftirlitið 5. sept-
ember s.l. eftir að lögmaö-
ur hans Ragnar Aöalsteins-
son, hafði með bréfi 4. september
itrekað beiðni hans um að honum
yrði veitt landvist sem póiitískum
fióttamanni, viðurkenndi
Gervasoni, eftir aö hafa fyrst
neitað aö hafa f höndum skilriki
að hann væri meö í höndum
framangreind skilrfki sem hann
aflaði sér f Hollandi en neitaði að
gefa nánari skýringu á öflun
þeirra. Dóm smálaráðuneytið
ákvað að heröa á um öflun upp-
lýsinga um málefni Gervasonis.
Fengust ýmsar upplýsingar varð-
andi réttarstöðu hans og var
ákveðið á þeim grundvelli að visa
honum aftur til Danmerkur, þar
sem hann hafi komið óiögleg inn
i landið þaðan hinn 2. september.
Eftir beiðni lögmanns Gerva-
sonis i bréfi dags. 24. september
s.l., um að fallið yrði frá ákvörð-
un um brottvisun Gervasonis,
sem honum hafði verið tilkynnt
með bréfi dags. 22. september,
féllst ráðuneytiö með bréfi dags.
25. september á að framlengja
frestinn til brottfarar hans af
landinu til 2. desember. ( Þá eru
liðnir þrir mánuöir frá komu
hans) en jafnframt var skýrt fró
þvi, að forsendur fyrir brottVisun
hans væru óbreyttar, t þvi bréfi
var jafnframt staðfest samkomu-
lag um að lögmaöurinn tæki aðsér
umsjá með skjólstæöingi sinum
þann tima.
IFrakklandi hafa fallið á hann
2 dómar herdómstóls fyrir ólög-
mæta höfnum á gegningu her-
þjónustu á friðartimum, 12 mán-
aöa fangelsi, skv. dómi upp-
kveðnum 18. október 1973, og 8
mánaða fangelsi skv. dómi
uppkveðnum 25. mars 1976, vegna
liðhlaups innanlands á friðartim-
um. Eru með þvi sakir tæmdar
gegn honum fyrir liðinn tima og
þvi fjarri lagi að hans bíöi 10 ára
fangelsi eða jafnvel meira.
Strangari refsingar eru fyrir
liðhlaup úr virkri herþjónustu en
fyrir þaö var Gervasoni ekki
dæmdur. Þess má vænta að slíkir
dómar yrðu við fullnustu þeirra
styttir a.m.k. um fjóröung að
öllu eðlilegu. Ef hlutaö»
eigandi hinsvegar féllist á |
aö gegna herþjónustu má
vænta þess að dómar yröu I
lækkaðir I eins til
F, aw
b
Stuöningsmenn Gervasoni, sem settust aö I dómsmáiaráöuneytinu á
þriöjudag voru þar enn, seint I gær, þegar þessi mynd var tekin, þó
þeim færi nokkuö fækkandi. (Abl. mynd Jim Smart)
Bankamennharðorðir
í garð Tómasar
bankamálaráðherra,
sem ekki man hvað
kjaradeilan gengur
útá
Þær hafa þótt furöuiegar,
yfirlýsingarnar hans Stein-
grims Hermannssonar á stund-
um en viðtalið við Tómas Arna-
son i Morgunblaðinu i gær, um
kjaradeilu bankamanna og
bankanna siær út allar yfirlýs-
ingar Steingrims, meö eftir-
minnilegum hætti. Bankamála-
ráðherrann veit ekki alminni-
lega út á hvaö deilan gengur, en
er þaö aö undra þegar niöur-
talning verður upptalning og
allt aö fara i strand. Banka-
menn brugðu skjótt viö og sendu
frá sér eftirfarandi tilkynningu:
„1 dagblööunum i dag, 3.
desember 1980 getur að lita
einkar athyglisveröar hugleið-
ingar bankamálaráðherra.
Tómasar Arnasonar, um laga-
setningu til þess að stöðva
kjarabaráttu félagsmanna
Sambands Islenskra banka-
manna. Hugleiðingar þessar
eru þeim mun athyglisverðari,
aö ráðherrann lætur þess jafn-
framt getið i a.m.k. einu dag-
blaðanna, Morgunblaðinu, aö
hann muni nú ekki nákvæmiega
um hvaö kjaradeila banka-
manna snúist.
I þessu sambandi er rétt, að
minna ráöherrann á, að kjara-
deila bankamanna nú snýst
einkum og sér i lagi um, aö
viösemjendur bankamanna
standi við kjarasamninga, sem
gerðir voru á árinu 1977.
Til viöbótar hugleiöingum
bankamálaráöherra
um lagasetningu til
þessað brjóta á bak
í>
verö-
í>
Þingsályktunartillaga alþýðuflokksmanna um opinbera stefnu i áfengismálum:
Verslun stjórnvalda með áfengi leggur þeim þá skyldu
á herðar að vinna gegn ofneyslu vínanda
Aliir þingmenn Alþýöuflokksins
hafa lagt fram á Alþingi
þingsályktunartillögu um mörk-
un opinberrar stefnu I áfengis-
málum. Arni Gunnarsson talaöi
fyrir tillögunni á Alþingi á dögun-
um og birtist hér aö neðan úr-
dráttur úr ræöu hans, en vegna
lengdar cr ekki hægt að birta
hana i heiid.
Arni Gunnarsson sagði m.a., að
rikisvaldiö hefði ekki mótað neina
stefnu i áfengismálum enda þótt
áfengisvandinn væri nú eitt
mesta heilbrigðisvandamál þjóö-
arinnar og snerti beint eða óbeint
hverja einustu fjölskyldu i land-
inu.
Þingmaðurinn benti á, að skv.
upplýsingum geðlækna væri um-
talsverður hluti sjúklinga á geð-
sjúkrahúsum þar vegna drykkju-
sýki og yrðum viö að móta stefnu
i þessum málum eins og aðrar
þjóðir. Drykkjusýki hefur nú ver-
ið tekin til sérstakrar umf jöllunar
á þingi Aljóðaheilbrigðisstofnun-
arinnar og samþykktar áskoranir
til stjórnvalda um átak i þessum
efnum.
Um 5000 Islendingar hafa hlotið
meöferð vegna drykkjusýki á sl. 5
árum, þar af hafa 600 manns notið
vistar i Bandarikjunum. A deild
10 á Kleppsspitala og vistheimil-
inu á Vifilsstöðum hafa um 3500
manns verið lagðir inn siðustu 5
árin. Um 2500 manns hafa fengið
meðferð á sjúkrastöð SAA og um
750 manns hafa hlotið framhalds-
meðferð hjá SÁA. Nú biða um 200
manns eftir að fá meðferö við
drykkjusýki á Silungapolli
Framsögumaður benti á, aö þó
að Reykvíkingar hafi tiltölulega
góöar aðstæður til að komast til
lækninga, væru slikir möguleikar
miklu minni viða út um land.
Minnti hann á Akureyri og bæina
við Eyjafjörð, þar sermalgert
neyðárástand rikir i þessum efn-
um að áliti lækna. Vitnaði hann i
bréf frá Læknafélagi Akureyrar
og bréf til fyrrv. heilbrigðisráð-
herra, Magnúsar H. Magnússon-
ar, þar sem segir að mjög vanti
afvötnunarstöð i Kristnesi.
Nú eru um 220 milljónirætlaðar
til bindindismála og áfengisvarna
á fjárlögum ársins 1981, en þessi
upphæð er aðeins 0.6 pro mil af
tekjum rikissjóða af áfengissölu.
Til samanburðar má geta þess,
að þetta hlutfall er um 6—8% i
Bandarikjunum.
I ræðu sinni minnti Arni Gunn-
arsson á, að hið skráða áfengis-
magn i umferö væri minna en hin
raunverulega neysla vegna
heimabruggunar og smyglaös
áfengis. Talið er aö heimabrugg-
un nemi a.m.k. 50.000 flöskum áf
öli á ári og þessi drykkja auki
heildarneysluna um ca. 0.5 litra á
mann. Þessar upplýsingar er að
finna i könnun, sem Tómas
Helgason og fl. hafa unnið. Það
kemur einnig fram, að tiðni
áfengisneyslu hefur aukist i land-
inu undan farin ár, en neysla
sterkra drykkja virðist hafa
minnkað nokkuð. Drykkjuvenjur
hafa breyst nokkuö þannig, að
heimadrykkja hefur aukist, en
heldur dregiö úr drykkju að
heiman. 1 könnuninni kemur
einnig fram, að nálægt 14% þeirra
sem spurðir voru, hafa hættuleg
einkenni drykkjusýki.
Framsögumaður vitnaði síðan i
ritgerð tveggja háskólanema,
Ólafs Jóns Ingólfssonar og Ólafs
Tryggvasonar. 1 ritgerðinni kem-
ur fram, að hlutfall tekna vegna
áfengissölu af heildartekjum
rikisins hafi farið lækkandi siðan
1944, en þá var þetta hlutfall
22.7% Arið 1969 var þetta hlutfall
komið niður i 9.8%. I ritgeröinni
Arni Gunnarsson
er minnt á niöurstöður margra
kannana sem sýna að drykkja
aukist i réttu hlutfalli viö aukið
framboð á áfengi. Einnig er i rit-
gerðinni drepið á þá niðurstöðu
Fjármálaráðuneytisins, að úr þvi
magni bruggefna, sem stærsti
innflytjandi á þessu sviði flutti
inn á árinu 1978, mætti framleiða
áfengi, sem jafngilti 175 þúsund
litrum af 40% sterku öli. Af þessu
má ráða, að heimabruggað öl sé
umtalsverður hluti af neyslunni.
Arni Gunnarsson gerði
síðan tekjur rikissjóðs af
áfengi að umræöuefni og
sagðisíðan: „Það er
mnni.
£