Alþýðublaðið - 04.12.1980, Page 4

wmmmmmmmmmmmmmmmm
STYTTINGUR
B.S.F.K. afhendir
fjölbýlishús
Nú i nóvember afhenti B.S.F.K.
fjórða fjölbýlishúsið af fimm sem
félagið byggir fyrir félagsmenn
sina við Engihjalla i Kópavogi.
Framkvæmdir við húsið hófust
sumarið 1978. öllum ibúðum i
húsinu 48 að tölu er skilað fullfrá-
gengnum, sem og sameign og lóð.
Allan kostnað við bygginguna
verða byggjendur að fjármagna
sjálfir, utan húsnæðismálaláns.
B.S.F.K. var stofnað árið 1953,
og á næstu 13 árum var lokið við 6
byggingaáfanga, þannig að verk-
efni voru óstöðug.
Frá árinu 1967 hefur félagið
haft verkefni, og nú i haust var
hafist handa um byggingu
tveggja fjölbýlishúsa við Astún,
sem er 17. byggingarflokkur
félagsins. Auk þess er unnið að
uppsteypu á siðasta húsinu við
Engihjalla en það verður afhent á
næsta ári.
Um siðustu áramót voru félags-
menn 2451, en eru nú 2794, þannig
að þeim hefur fjölgað um 343 á ár-
inu. öllum þeim ibúðum sem i
byggingu eru hefur þegar verið
úthlutað til félagsmanna, og
u.þ.b. 100 félagsmenn eru á bið-
lista eftir ibúðum sem hugsan-
lega myndu losna, þannig að ljóst
er að félagið hefur ekki náð að
anna eftirspurn félagsmanna
sinna.
Aðalfundur
Framfarafélags Seláss-
og Árbæjarhverfis
Aðalfundur Framfarafélags
Seláss- og Arbæjarhverfis var
haldinn 15. nóv. sl. Fundarstjóri
var Þórir Einarsson prófessor.
1 upphafi fundarins rakti frá-
farandi formaður Guðmundur
Sigurjónsson sögu félagsins i
stuttu máli. 1 ræðu hans kom
fram að félagið hafði fengið ýmsu
áorkað til hagsbóta fyrir hverfis-
búa á meðan starfsemi þess var i
blóma, en siðast liðin sjö ár hefur
félagsstarfið legið niðri.
Óskaði hann félaginu velfarn-
aðar og vonaöi að það mætti
verða ibúum Seláss og Árbæjar til
stuðnings til að standa vörð um
sérmál byggðarinnar á félags-
svæðinu og hvatti fólk til að ganga
i félagið og taka þátt i störfum
þess.
A fundinum flutti Guðrún Jóns-
dóttir arkitekt, forstöðumaður
borgarskipulags, snjallt erindi
úm skipulagsmál.
Hóf hún mál sitt með þvi að
árna félaginu allra heilla i
starfi og lét i ljósi þá skoðun
aö hverfasamtök hefðu þörfu
hlutverki að gegna fyrir
ibúa borgarhverfanna.
Bryndís Schram skrifar um leiklist
Þokkaleg dægrastytting
Þjóöleikhúsiö sýnir
Nótt og dag
eftir Tom Stoppard
Þýöandi: Jakob S. Jóns-
son
Lýsing: Kristinn Daníels-
son
Leikmynd og búningar:
Gunnar Bjarnason
Leikstjóri: Gísli Alfreðs-
son.
Ég hafðisatt að segja hlakkað
til þess i allt haust, að sjá verk
eftir Tom Stoppard á sviði hér
heima. Mér er enn i fersku
minni sýningin á Rósinkranz og
Gullinstjörnu sem ég sá á Edin-
borgarhátið fyrir mörgum
árum. Það. leikrit var með
allra fyrstu verkum Stoppards,
og var hann um þær mundir
skærasta stjarnan i heimi
brezka leikhússins, eins konar
framhald af Osborne, Pinter og
Wesker. Þessi sýning var ný
leiftursókn i anda „Horfðu reið-
ur um öxl” einum tiu árum áð-
ur, verk sem olli endalausum
deilum, hristi duglega upp i
mönnum og var auk þess skrif-
að á svo mergjuðu máli, að jafn-
vel dönnuðustu ljóðskáld vildu
eigna sér höfundinn. Sfðan þetta
var hefur mikið vatn runnið til
sjávar. Stoppard orðinn þekktur
viöa um heim og hefur skrifað
tug leikrita, ef ekki tvo. Þekkt-
ast er eflaust „Dirty Linen”
sem hefur þegar gengið i nokkur
ár i London, og virðist ekkert lát
á aðsókn. Hins vegar kann það
sjaldan góðri Iukku að stýra,
þegar menn skrifa mjög mikið
og erfitt að standa við þau fyrir-
heit, sem fyrstu verk lofuðu.
Færibandavinna er sist af öllu
upplifgandi fyrir andann, en þó
má vænta þess, að menn bæti
sér upp dvinandi andagift með
faglegri þekkingu. Og það má
um þetta verk, sem Þjóðleik-
húsið hefur valið til sýningar,
segja, að það er faglega skrifað
án þess að vera jafn heillandi og
fyrstu verk höfundar. Það fer
heldur ekki fram hjá neinum, að
höfundur er meistari orðsins og
ritar safarikt mál. Það hefur
ekki verið neinn leikur að koma
tviræðu orðalagi Stoppards yfir
á skiljanlega Islenzku og láta
alla orðaleikina njóta sin. Jakob
S. Jónsson hefur greinilega ekki
þau meistaratök á máli, sem til
þarf. Hins vegar finnst mér ekki
sanngjarnt gagnvart höfundi,
að velja einmitt þetta verk til
þess að kynna hann hér á landi
af þvi að það er auðveldast I
þýðingu.
„Nótt og dagur” er eiginlega
gamansaga af blaðamönnum,
sem þó fær dramatiskan endi.
Hvað lifa blaðamenn fyrir?
Fyrir það að vera fyrstir með
fréttirnar. Þeir eru reiðubúnir
að fórna öllu, berjast með kjafti
og klóm, jafnvel ganga út i op-
inn dauðann fyrir það eitt að sjá
nafn sitt undir frétt á forsiðu. í
rauninni mjög svo æskilegur
mórall, og heitir á venjulegu
máli að ganga upp i starfi sinu.
Hins vegar geta uppákomur
orðið eilitið spaugilegar, þegar
þær eru skoðaðar með gleraug-
um eilifðarinnar.
Það er til dæmis einkar
spaugilegt samspil þeirra
Richards Wagners, atvinnu-
blaðamannsins og ný-
græðingsins, sem af rælni kemst
á forsiðurnar með stórfrétt. Var
það eitt af beztu atriðum leik-
ritsins, og Arnar, sem leikur
Wagner, fór á kostum. Hann
sýndi finlegan leik, þar sem
hann með einni örsmárri hreyf-
ingu hafði áhorfendur á valdi
sínu. Gervi hans og látbragð
voru mjög I réttum anda, hann
var hinn gamalreyndi blaða-
snápur, sem þekkir fag sitt út og
inn. Gunnar örn réði ekki al-
mennilega við hlutverk sitt,
svolitið mikið á yfirborðinu, of
ungur til þess að geta notfært
sér, sina eigin lifsreynslu. Samt
er upplifgandi að sjá ný andlit
og æfingin skapar meistarann.
Einhvern timann verða ungir
leikarar að fá að spreyta sig.
Anna Kristin var góð i hlut-
verki vampirunnar, en þó ekki
meira. Hún gerði allt rétt, en án
þess þó að heilla mann upp úr
skónum. Henni tókst ekki, sem
maöur hefði þó vænzt, að raf-
magna umhverfið með kyn-
þokka slnum, og lengi vel var
óljóst, hvort hún væri að leika
geðveika konu eða aðeins að
veita okkur innsýn i hugarheim
sinn.
Mér fannst Hákon Waage ein-
um of dramatiskur i hlutverki
blaðaljósmyndarans,og ég trúi
ekki öðru en að með smálagfær-
ingu hefði mátt gera þessa
persónu ögn geðfelldari og ekki
eins háværa. Hákon hefur til-
hneigingu til að leika of sterkt,
og þvi verður hann siður sann-
færandi. Þessu hefði leikstjór-
inn átt að sjá við.
Það er alltaf heldur klaufalegt
að sjá landann leika þeldökkan
mann. Enn sem komið er, eig-
um við„ekki slika innfædda og
verðum þvi enn að notast við
skósvertuna. En islenzkur lima-
burður kemur alltaf upp um sig,
það er engin músik i skrokknum
á okkur, og þúfnagangurinn er
og verður okkar vörumerki,
hvaða lit sem við veljum okkur.
Samt var Róbert furðu nærri
Mageeba, ógnvaldi enda spilar
Róbert á nikku, ef ég man rétt.
Gerði hann auk þess góðlátlegt
grin að kauða. Randver hafði
likadægilega sveiflu i göngulagi
sinu.
Gunnar Eyjólfsson var skap-
legur i hlutverki Carsons námu-
eiganda. Samt hefði ég viljað
greina meiri mun á honum og
almúgamönnum frá Grimsby.
Brezkur yfirstéttarmaður er
alveg spes og sker sig úr, hvort
sem hann er i Reykjavik eða
Ruganda.
Leikátjórn Gisla Alfreðssonar
er fagmannleg;., án þess
hann reyni að krydda .
sýningunaeða skapa
frumlega drætti.Hann
er með þjálfað liö, sem
þó að
í>

Nýyrðasmið miður orðhagra
„sérfræðinga” er sérislenskt fyr-
irbæri. Það er talanrti dæmi um
skringilegheit Is'iendinga, að
þráU fyrir ákaf'i þjóðarstolt sitt
og yfirlýsta ofurást á ástkæra yl-
hýra málinu, láta þeir nýyrða-
smiðina yfirleitt eftir mönnum,
sem að sönnu eru „sérfræð-
ingar”, en ekki i islensku.
Dæmin um klúðurslegar sam-
setningar þessara manna eru svo
mörg, að ekki verða upptalin hér.
Þó má nefna dæmi eins og
„grundvallarflugiö”, sem Flug-
Eiöur Guðnason alþm. spurði
Steingrim Hermannsson sam-
göngumálaráðherra að þvi,
hversu málum væri háttað með
þyrlueign landsmanna. 1 svari
sem ráðherra lagði fram skrif-
lega segir m.a.: „Af þeim (þyrl-
um, innsk. Abl.) eru fjórar enn á
skrá, en aðeins tværeru I lofthæfu
ástandi”.
Þetta er skemmtilega fárán-
legt. Loftin blá, eru auðvitað hið
eðlilega umhverfi fugla og flug-
véla. Það eru vegirnir hinsvegar
fyrirbila. Eru þá bilar, sem hafa
TIÖ óhöpp hala einkemit þyrlurekstur ner a i
AÐEINS TVÆR AF TOLF
í LOFTHÆFU ÁSTANDI
— „flttektar þört á rekstrinum tll að eila öryggi,” seglr samgönguráöherra
h*íu áslandi eru TK-ATII i eigi ” . . .......■*
»)Ö Nlu al þeiro þyr
i komiöhafa • »krá hala
I algn Landhelgiagnlun
a lyrlr oraokum »lyaa eg
• ber I huga^öþyrlu^llug
llughaö . þar aero
hmdrunum. Viö hjörgunar-
■I þurfa þyrlur Ireraur olt a«
»ln. ».« viömjo* erfiö »aö-
Samgönguraöherri
eölllegt aö Iraro tari Rarleg ut
rekurar h«"a laníu"
lyrlr auguro aö öryggi reröi e
IIM MISHÆFNI SÉRFRÆÐINGA
leiðir eiga nú að sinna, liklega án
þess að fara nokkru sinni „I loft-
ið”, eins og sagt er á flugstjóra-
máli. Annað dæmi sem Þagall
hefur minnst á a.m.k. tvisvar, er
„öldrunarþjónustan”, en það er
án efa einhver vitlausasta nýsmið
á islenskri tungu, sem nokkru
sinni hefur verið framin. (Þagall
segir hér framin, þvi þetta er eins
og hver annar glæpur).
Nú i gær fengum við svo að
heyra eitt nýsmiðað orðið enn, og
frá „sérfræðingum” samgöngu-
málaráðuneytisins.
fengið skoðun, dæmdir vera i
„veghæfu ástandi”? Eða
„malbikshæfu ástandi”? Eða i
„malarhæfu ástandi?” Allt krefst
þetta athugunar við. Hvað er loft-
hæft ástand? Eru t.d. allir Þing-
eyingar i lofthæfu ástandi? Er
þjóðarbúið i niðurtalningarhæfu
ástandi? Er Steingrimur
Hermannsson i hæfu ástandi?
Þegar flugvélar eru skoðaðar,
og dæmdar vera I góðu lagi fá þær
„flughæfni” vottorð. „Flughæfni-
vottorð” er kannski ekki beinlinis
„elegant” islenska, en þó öllu
laglegra orð, en „lofthæfni”.
Þagall vill rif ja það upp hér, að
þegar Flugfélag Islands og Loft-
leiðir voru sameinuð I eitt félag,
var fyrsti liður i fyrra nafninu
tekinn ogsá seinni i þvi siðara, og
þeim skeytt saman, svo út kom
nafn nýja félagsins, Flugleiðir.
Þagall hefur alltaf verið þeirrar
skoöunar að þá hafi yfirvöld
misst af gullnu tækifæri, þegar
aöferðinni við nafngiftina var
ekki snúið við, og nýja félagið
kallað „Loftfélag Islands”. Þetta
kemur hinsvegar ekki beinlinis
málinu við.
En þegar slfkt fordæmi i orða-
smið heíur verið sett, vakna
ýmsar spurningar. Fara t.d.
bindindismenn þá ekki að tala um
„húshæft” ástand á mönnum,
sem eru edrú? Maður heyrir
gjarna talað um það yfir vetrar-
mánuðina að ýmsir fjallvegir séu
ekki færir. Er ekki betra að tala
um „umferðarhæfa” vegi?
Annars er stór hætta á þvi, að ein-
hver „sérfræðingurinn” I
umferðarmálum fari að tala um
„vanfæra” fjallvegi og þá mega
menn sko fara að vara sig.
En burtséðfrá þvi, hvort þyrlur
eru „lofthæfar” eða „flughæfar”.
Burtséð frá þvi, hvort vegir eru
„óumferðarhæfir” eða „van-
færir”. Burtséð frá öllu þessu,
dómsmálaráðherra hefur alla
vega ákveðið að Gervasoni sé
ferðafær.
— Þagali.
alþýóu-
blaðió
Fimmtudagur 4. desember
KÚLTÚRKORN
Tschaikofski prógram
hjá Sinfóníunni
Sjöttu áskriftartónleikar
Sinfóniuhljómsveitar Islands á
þessu starfsári verða I Háskóla-
biói n.k. fimmtudag, 4. desember
kl. 20.30.
Efnisskráin er sem hér segir:
Tschaikofsky: Pianókonsert nrl)
Tschaikofsky: Hnotubrjóturinn
Tschaikofsky: 1812 forleikur
Tschaikofsky gerir ráð fyrir
lúðrasveit i 1812 forleiknum og
aðstoðar lúðrasveitin Svanur
Sinfóniuhljómsveit Islands við
flutning verksins að þessu sinni.
Hljómsveitarstjórinn Wolde-
mar Nelson fæddist i Kiev, höfuð-
borg Okrainu, 1938. Hann lærði
snemma að leika á fiðlu hjá föður
sinum, sem var starfandi hljóm-
sveitarstjóri þar i borg. Alhliða
tónlistarmenntun hlaut hann við
tónlistarháskólann i Novosibrisk.
Að loknu námi þar lék hann með
ýmsum hljómsveitum og kamm-
ersveitum, en settist þó fljótlega
aftur á skólabekk, og þá við nám i
hljómsveitarstjórn.
Nelson vakti fyrst alþjóðaat-
hygli sem hljómsveitarstjóri þeg-
ar hann óvænt vann fyrstu verð-
laun I alþjóðakeppni I Moskvu
1971. Eftir það var hann aðstoðar-
maður Kyril Kondrasjins við
Moskvu Filharmoniuna 1 þrjú ár,
og fór þá stjarna hans sem hljóm-
sveitarstjóra sihækkandi. Þar til
hann fluttist til Vestur-Þýska-
lands 1977, stjórnaði Woldemar
Nelson flestum stærstu hljóm-
sveitum Sovétrikjanna, og meðal
einleikara sem hann vann með á
þeim árum voru Oistrak, Klimov,
Kogan og Rostropovits.
Ein 1 e i karinn , Shura
Cherkassky er islenskum tón-
listarunnendum að góðu kunnur
enda hefur hann oft leikið hér
áðúr, bæði með hljómsveitinni og
á einleikstónleikum. Hann fædd-
ist i Ódessu 1911 þar sem hann
lærði kornungur að leika á pianó
hjá móður sinni. Aðeins niu ára
gamall kom hann fyrst fram á
opinberum tónleikum i fæðingar-
borg sinni. Arið 1923 fluttist hann
ásamt fjölskyldu sinni til Banda-
rikjanna og innritaðist i Curtis
tónlistarskólann i Filadelfiu þar
sem kennari hans var sá frægi
Josef Hofmann. 1 Bandarlkjunum
kom Cherkassky fyrst fram á tón-
leikum i Baltimore og var honum
þar frábærlega vel tekiö. Siðan
tóku við tónleikaferðalög um
Amerlku, Afriku og Ástraliu. Til
Evrópu kom hann fyrst 1946 og
var þá talinn i röð fremstu pianó-
leikara heims. Þó Charkassky
hafi slðan verið á sifelldum tón-
leikaferðalögum um allar jarðir
og hafi leikið við miklar vinsældir
verk allra stórmeistaranna, held-
ur þó túlkun hans á verkum
rússneskra tónskálda og Chopins
nafni hans hæst á lofti.
Útvarpsleikrit vikunnar
Fimmtudaginn 4. desember kl.
21.10 verða fluttir tveir leikþættir
eftir Ásu Solveigu. Sá fyrri nefn-
ist „Hvað á að gera við köttinn?”
Leikendur eru Margrét Guð-
mundsdóttir og Briet Héðinsdótt-
ir. Flutningur tekur 27 minátur.
Siðari þátturinn heitir „Nætur-
þel”. og er 24 minútur að lengd.
Þar leika Sigurður Skúlason og
Saga Jónsdóttir. Stjórnandi
beggja leikþáttanna er Brynja
Benediktsdóttir, tæknimaður:
Guðlaugur Guðjónsson.
\,Hvað á að gera við köttinn?”
segir frá tveim systrum, sem eru
að róta I gömlu dóti eftir foreldra
sina i þvi skyni að skipta þvi á
milli sin. Þær eru ekki alveg
ásáttar um, hvor á að fá hvað, né
heldur hverju á að fleygja . Inn á
milli eru þær með vangaveltur
um það sem er og var.
t „Næturþeli” hringir karlmað-
ur til stúlku um miðja nótt.
Hann hefur veitt henni
athygli undanfarið og er
bæði að afla upplýs-
!•>