Alþýðublaðið - 15.09.1981, Blaðsíða 8

alþýöu-!
blaðiö '
Útgefandi: Alþýöuflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Jóhannes GuOmundsson
Stjórnmálaritstjóri og ábm.: Jón Baldvin Hannibalsson.
Ritstjórnarfulltrúi: Guömundur Arni Stefánsson.
Blaöamenn: Einar Gunnar Einarsson, ólafur Bjarni Guönason og Þráinn Hallgrimsson.
Útlitsteiknari og ljósmyndari: Einar Gunnar Einarsson.
Gjaldkeri: Halldóra Jónsdóttir. Auglýsingar: Sigrföur Guömundsdóttir.
Dreifingarstjóri: Siguröur Steinarsson. . .
Ritstjórn og auglýsingar eru aö Slöumúla 11, Reykjavik, simi 81866.
Askriftarsíminn
er 81866
Bryndis Schram skrifar um leiklist:
Glæsileg byrjun
Leikfélag Reykjavikur frumsýnir
Jóa
eftir Kjartan Ragnarsson.
Lýsing: Daniel Williamsson
Leikmynd: Steinþór Sigurðsson
Aðstoðarleikstjóri: Ásdis Skúladóttir
Leikstjóri: Kjartan Ragnarsson
Leikfélag Reykjavikur byrjar
leikárið aldeilis vel að þessu
sinni. Jói, sem leit dagsins ljós
siðastliðið laugardagskvöld,
heillaði alla viðstadda og er vis
til þess að eiga langt lif framl
undan, Frá höfundarins hendi
er Jói og allt hans skyldulið ein-
staklega heillandi persónur,
sem eiga samúð áhorfenda frá
fyrstu kynnum. Þar aö auki fara
leikendur Leikfélagsins á
kostumog halda athyglinni vak-
andi frá upphaíi til enda.
Sagan af Jóa er dæmisaga Ur
samfélagi manna. HUn er eigin-
lega tviþætt. Annars vegar er
það Jói sjálfur, stóra barnið,
sem enginn hefur tima né rUm
fyrir. Hins vegar er það Lóa, og
barátta hennar fyrir sjálfstæðri
tilveru. Saga Lóu og Jóa tvinn-
ast saman og þá vakna spurn-
ingar um eigingirni, metnað,
sjálfsfórn, verkaskiptingu
o.s.frv. Eins og höfundur segir
sjálfur, þá bendir hann ekki á
neina lausn. Hann tekur aðeins
dæmi af vandamálum liðandi
stundar, og siðan getum við
sjálf dregið okkar ályktanir.
Jói er yngstur af þremur syst-
kinum. Elstur er Bjarni. Hann
rekur eigið fyrirtæki, og gerir
það gott. Á tvær lUxuskerrur og
eitt lUxuskvendi. Hann er hið
dæmigerða karlrembusvin,
eigingjarn, tillitslaus og hroka-
fullur.
Næstelst er Lóa. HUn bætir
það upp sem bróðurinn vantar.
Gáfuð, skynsöm, örlát og elsku-
full. HUn hefur lokið háskóla-
námi og er á leið utan til frekara
náms ásamt manni sinum, sem
er myndlistarmaður.
Jói rekur lestina. Hann heíur
ekki átt þess kost að ganga
menntaveginn, þvi að hann er
öðruvisi en aðrir. Hann hefur
þvi átt athvarf hjá foreldrum
sinum, þ.e.a.s. móöur sinni,
sem hefurfram tii þessa helgað
lif sitt þessu vangefna barni.
Faðirinn hætti i norrænu i há-
skólanum á sinum tima og
vinnur nú i Landsbankanum.
Svo þegar mamma verður
veik og fer á spitala, vaknar
spurningin um, hver eigi að
annast Jóa. Það kemur á dag-
inn, að hver er sjálfum sér
næstur, enginn vill fórna neinu,
og Jóiersendur á hælið. Jafnvel
Lóa, sem allir horfa vonaraug-
um til, af þvi að hUn er kona,
getur ekki neitað sér um aö vera
eigingjörn. Hennar kvöl er
r 4 ' \
1 1 yl
K >4 ’
mest, einmitt af þvi að hún er
kona, sem er að rifa sig lausa Ur
viðjum hefðarinnar.
Kjartan Ragnarsson hefur oft
fariö á kostum, en aldrei sem
nú. Hann hefur náð sliku valdi
að tækni leikritunar, að unun er
á að horfa oe hlvða. Það er eins
flg öll reynsla undanfarinna ára
sé nU að skila sér i tæknilegum
yfirburðum. Leikfléttan tvinn-
ast og rofnar svo undurþýtt,
samtöl eru einföld og hnitmiðuð,
atburðarásin hröð og spenn-
andi, hvergi dauður punktur.
Kjartan hefur verið gagnrýndur
fyrir að vera „sentimental”, en
að þessu sinni sleppur hann
fyrir horn. Það jaðrar við það
istundum en þá er engu likara en
leikstjórinn taki i hnakka-
drambið á rithöfundinum og
leiöi hann af þeirri braut.
Það getur stundum farið illa,
þegar höfundur og leikstjóri er
einn og sami maðurinn, en i
þetta sinn hefur Kjartan hitt
beint i mark, og það verður ekki
sagt annað, en að þeir bæti hvor
annan upp, höfundur og leik-
stjóri. Með sinni óþrjótandi hug-
vitsemi tekst Steinþóri að koma
öllu haganlega og smekklega
fyrir á litla sviðinu, þannig að
unnt er að nýta hvern blett. Og
að vanda er lýsingin þægileg og
hlutlaus. _X,
Leikarar i Jóa eru sjö talsins, !7
og veröurekkiannað sagt en, að
ÞEGAR
SKYGGJATEKUR
ER HÆPINN
SPARNAÐUR

... aö kveikja
ekki ökuljósin.
ÞAU KOSTA LÍTIÐ.
||%F
FERÐAR
BOLABAS
Nú er svo komið að íslenskir
ávaxtainnflytjendur eru farn-
ir aö stjórna stórviðskiptum
þýskra fyrirtækja á þessu
sviði. Sagt er að „mafian” is-
lenska hafi komiö sér upp ein-
kunnaroröunum, af ávöxtun
um skuluð þér þekkja þá.
„Þvi betur, sem ég kynnist
mönnum, þvl vænna þykir mér
um hundinn minn”. Þetta sagði
Friðrik mikli PrUssakóngur í einu
geövonskukastinu. Hann var að
vísu ekki alltaf svona leiöinlegur.
Það var ekki fyrr en hann varð
tannlaus, sem hann varð svo
mannfjandsamlegur. Þá varð
hann að hætta að spila á flautuna
sina, sem var aldeilis hræðilegt
fyrir hann, og hirðina.
En margir hafa gert saman-
burö á hundum og mönnum, og
yfirleitt reynt að vera frumlegir
með þvi, að Urskurða hundana
betri en menn. Þagall er ekki
þeirrar skoðunar. í æsku var
Þagall að visu einu sinni bitinn i
slagsmálum við skólafélaga sinn.
Enþað varlitið bit, og varla orð á
því gerandi. Hinsvegar virðast
hundar almennt hafa sterka þörf
fyrirað bita Þagal. Þessvegna er
Þagall litið fyrir hunda.
hjónaba ndinu eins og finlegu
blómi og vökva það með hrósi,
skilningi og hlýju. Við getum
taðað að okkur fólk á sama hátt
og við temjum hundinn okkar. Við
klöppum honum, gælum viðhann
og hrósum þegar hann stendur sig
vel og gætum þess að vera hlý-
leg...”
Svo mörg voru þau orð!
Nú hefur Þagallaldrei átt hund,
og veit ekki hvemig ætti að tem ja
slíka skepnu. Samkvæmt þvi sem
segir hér að ofan i tilvitnuninni,
ætti hinsvegar að vera hægt aö
nýta sér reynslu Ur hjónabandi,
við hundauppeldi. Ef laða má að
sérfólk, á sama hátt og hundur er
taminn, hlýtur að mega temja
hund ásamaháttog maður laðar
fólk að sér. Það hlýtur að liggja i
augum uppi. Þannig er hér þegar
komið eitt gott ráð til þeirra, sem
hyggjast fá sér hund I fram-
tiðinni. Farið með hann eins og
Manneldi, eða hundalíf?
Astæöan fyrir þvi að Þagall
gerir hér að umræöuefni saman-
burö á hundum og mönnum, er
greinarstúfur i Visi i gær, á blað-
siðu 12, nánar til tekið, en þar er
fjallað um hjónabandið. (Það
skal tekið fram hér, að Þagall
hyggst ekki gera samanburö á
hjónabandi og hálsbandi hunda,
slikur samanburður er auðvitað
alis ekki samboðinn siðmenntuðu
fólki.)
t pistli þessum um hjónabandið
og ráð til þess að það blessist, eru
gefnar upp 10 meginreglur um
það, hvernig ftílk skuli hegöa sér
svo eilif ást og gott samlyndi sé
tryggt. Þagall rak strax augun i
boöorö númer 2, sem er þannig
hijóöandi, í herrans nafni og
fjörutíu: „Við verðum aö hlúa að
hann væri maki yðar!
Ef aöferöirnar eru þær sömu
við hundauppeldi og sambúð
fólks, ætti niðurstaðan augljós-
lega að vera sú sama. Allavega
virðist gengið Ut frá þvi, aö ekki
sé margt ósvipað meðhundum og
fólki. Þannig ætti maka- og
hundauppeldi að leiða til nokkuð
svipaörar niðurstöðu. Og þar fæð-
ast aldeiiis ótrúlegar hugmyndir.
Vel uppalinn eiginmaður gerir
aldrei þarfir sinar inni við, heldur
hleypur hann fram að Utidyrum
þegar hann finnur þörfina, klórar
i hurðina, og lltur biðjandi til
eiginkonunnar. Hann jafnvel
ýlfrar dálitið til að draga að sér
athygli. Eiginkonan biður þar til
komnar eru auglýsingar i sjón-
varpinu, stendur síðan upp, og
Boðorð hjónabandsins
hleypir eiginmanninum ilt, og á
meðan hann er að ljOka sér af,
biður hún í gættinni, en hleypir
honum siðan inn aftur.
Viljasterkur eiginmaður hefur
vaniö konu sina ákaflega vel. A
hverjum morgni stekkur hún
framUr rúminu, hleypur fram i
forstofu, glefsar upp Moggann og
hleypur með hann inni svefnher-
bergi til mannsins. Þegar hann
vaknarviðfyrirganginn.og fer að
lesa Mogga, þá sætir hin vel
vanda eiginkona færisá að sleikja
á honum handarbakið.
Hjtínin fara bæði saman Ut i
göngutOr. Þegar þau koma niöur i
Hljómskálagarð, fer eiginmaður-
inn að æsast allur og iða. Hann
linnir ekki látunum, fyrr en eigin-
konan hefur þrifiö upp sprek, og
hent þvi' langa leiö Ut i Tjörnína.
Hann geltir hástöfum af hrifn-
ingu, hendir sér til sunds og snýr
aftur með sprekið á milli tann-
anna. Þessileikur er endurtekinn
nokkrum sinnum, en aö lokum
þreytist eiginkonan á að leika við
veluppalda eiginmanninn, snýr
heim á leið og eiginmaðurinn
heldur ldpulegur á eftir, með
skottiö á milli lappanna. Honum
er þó heimförin þvert um geð, og
frameftir kvöldi má heyra eigirr
konuna viljasterku kalla til vei-
uppalda eiginmannsins: „kondu
kallinn,kondu kondu.Kondu kall-
inn....”
Og þar skulum við skilja við
þau.
—Þagall