Vísir - 27.06.1969, Blaðsíða 8

3
i=
V í S IR . Föstudagur 27. júní 1969.
Otgeíandi ReyKjaprent h.l.
Framkvæmdastjón Sveinn R. Eyjólfssot!
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
AOstoðarritstjóri: Axel Thorsteinson
Fréttastjóri: Jðn Birgir Pétursson
Ritstjórnarfulltrúi: Valdimar H. Jöhannesson
Auglýsingar; Aðalstræti 8. Simar 15610 11660 og 15099
Afgreiðsla: Aðaistræti 8. Sími 11660
Ritstjórn: Laugavegi 178. Simi 11660 (5 línur)
Áskriftargjald kr 145.00 * mánuði innanlands
I lausasölu kr 10.00 eintakið
prentsmiðja Visis — Edda h.f.
Leit oð verðmætum
j fyrradag var sagt frá því hér í blaðinu, að athuganir
færu nú fram um útflutning á vikri úr Þjórsárdal fyr-
ir enskan og þýzkan byggingariðnað. Ef úr því yrði,
mundi Hekla gamla loks fá tækifæri til að bæta
nokkilð fyrir þann óskunda, sem hún hefur um ald-
irnar gert í umhverfi sínu. En allur vikur í Þjórsár-
dal er frá henni kominn og hefur nú um nærfellt 900
ár hulið landsvæði, þar sem áður var blómleg byggð.
Vikurmagnið þarna er gífurlega mikið, allt að tíu
metra þykkt eða meira.
Sama dag var einnig skýrt frá því, að víðtæk leit
að verðmætum í jörðu færi fram, svo sem málmleit
austur í Lóni o.fl. Nokkur skriður hefur komizt á
slíkar athuganir og rannsóknir upp á síðkastið, og er
það vel. Það er hvergi nærri fullkannað, hvað leynast
kann af verðmætum efnum hér í jörðu og hvaða þýð-
ingu það gæti haft fyrir afkomu þjóðarinnar í fram-
tíðinni, ef jákvæður árangur yrði af þessari leit.
Nú síðustu árin hafa oft komið fram raddir um
það, að við þyrftum að verja miklu meira fé en nú er
gert til slíkra rannsókna. Það ' om því óneitanlega
spánskt fyrir, þegar Tíminn hafði það um daginn eftir
einum helzta efnahagssérfræðingi Framsóknar, að
verið væri að eyða fé í óskipulagðar athuganir og leit
að einhverjum ímynduðum verðmætum í stað þess að
einbeita sér að uppbyggingu sjávarútvegs og landbún-
aðar. Er ósennilegt að flokksbróðir hans, fram-
kvæmdastjóri Rannsóknaráðs ríkisins, sé honum
sammála um þetta. Enginn neitar því, að efla þurfi
sjávarútveginn og auka fjölbreytni þeirrar fram-
leiðslu. Hún hefur verið okkar aðalgjaldeyrislind og
verður það enn a.m.k. um langa framtíð. Landbúnað-
urinn hefur einnig sínu hlutverki að gegna og verð-
ur að halda velli. En ekki má gleyma iðnaðinum, sem
framfleytir svo stórum og vaxandi hópi landsmanna.
Og jákvæður árangur fyrrnefndra rannsókna gæti
einmitt orðið grundvöllur að stofnun nýrra iðngreina,
sem veittu mörgum atvinnu. Og sumar þeirra yrðu
meira og minna í tengslum við sjávarútveg og land-
búnað og myndu þannig auka fjölbreytni þeirra.
Við verðum að gera okkur grein fyrir því, og er
ekki seinna vænna, að einhvern veginn verður að
tryggja þeim fjölmenna hópi, sem bætist á vinnu-
markaðinn næstu árin, atvinnu og viðunandi afkomu-
möguleika. Þeir sem gerst mega vita um þróunina á
komandi áratugum segja, að hvorki sjávarútvegur-
inn né landbúnaðurinn geti að óbreyttu tekið við telj-
andi aukningu á vinnuafli frá því sem nú er. Það er
því iðnaðurinn, sem við verðum að treysta á og efla
að fjölbteytni og framleiðni, og að því er m.a. stefnt
með þeim rannsóknum og athugunum, sem verið er
að framkvæma á þeim verðmætum, sem til kunna
að vera ónýtt í skauti jarðar og hafinu umhverfis
landið. Framtíðin á vonandi eftir að leiða í ljós, að
sumt af þeim störfum er ekki unnið fyrir gýg.
ÉTA ÞEÍRmTTINN
Tjá er nú loksins að hefjast
brottíflutningur bandarísks
herliðs frá Víetnam. Nixon
forseti hefur tilkynnt, að 25 þús-
und hermenn af 537 þúsund,
sem nú eru staðsettir þar, verði
fluttir burt fyrir ágúst-lok.
Með þessu vill hann sýna
samningamönnum kommúnista
á Parísarfundinum „einlægan
vilja“ til að koma á friði í hinu
striðshrjáða landi. Jafnframt
heldur hann því fram, að nú sé
komið að kommúnistum að leika
næsta leik og sýna sinn vilja
með því að kippa einhverjum
hluta af innrásarliði sínu frá
Suður-Víetnam eöa draga úr
vopnafkitningum þangað.
En kommúnistar sýna engan
lit, þéir aöeins bíða og þver-
skallast. Þeir kalla tilkynningu
Nixons einungis „auövirðilegt
áróðursbragð" og láta sem þeim
liggi ekkert á, þeir skuli bíða
endalaust, þangað til Banda-
rlkjamenn kalla meira herlið
héim, þangað til hver bandarlsk-
ur soldáti ér fluttur heim. Þá
ímynda þeir sér að lokasigur
kommúnismans I styrjöldinni
sé viss, þarmeð hafi þessi góm-
sæta terta verið lögð á þeirra
disk og eftir muni fylgja ekki
aðeins Víetnam, heldur margur
stærri og gómsætari biti, Síam,
Malakkaskagi og hver veit nema
þá langi líka til að gleypa
Burma og sjálft Indland.
Ekkert liggur á, segja komm-
únistar, viö getum beðið, við
höfum tímann og framtíðina
fyrir okkur.
/'kneitanlega virðast hin banda-
rísku yfirvöld nú „éta hatt-
inn sinn“ ofan I margar fyrri
yfirlýsingar, um að þeir skyldu
vinna sigur I Vietnamstyrjöld-
inni, margar háleitar og hátt-
stemmdar upphrópanir um að
þeir myndu til eilífðamóns verja
smáþjóðina gegn hemaðarlegu
ofbeldi kommúnista og þar fram
eftir götunum, í fyrstu þóttust
þeir aldrei skyldu hætta loftá-
rásum á Norður-Víetnam fyrr en
kommúnistar sýndu samkomu-
lagsvilja, síðan þóttust þeir
aldrei myndu setjast að samn-
ingaborði í París fyrr en komm-
únistar sýndu samkomulagsvilja
og enn síðar þóttust þeir aldrei
myndu fækka um einn einasta
hermann fyrr en kommúnistar
sýndu einhvern vott af sam-
komulagsvilja.
Nú eru þeir búnir að gera
þetta allt, éta það allt ofan I
sig, já éta bæði hatta og skó
og vasaklúta og sokka ofan I
sig öfuga og láta þó ekkert á
sér sjá að þeim sé hið minnsta
bumbult, án þess að kommún-
istar hafi látið f nokkru undan.
Það er ekki hægt að neita þvl
að mönnum verður starsýnt á
þessa frammistöðu. Er þetta
stórveldið sem hefur ætlað sér
að vera ægiskjöldur, vernd og
skjól hinna fátæku smáþjóða.
Og menn spyrja — hvað er nú
héðan í frá að reiða sig á loforð
og varnarsamninga Bandaríkja-
manna? Kemur nýr forseti
I þvfsa lar.di og hann ógildir
eftir geðþótta fyrri loforð og
skuldbindingar.
Það er nú mikiö um það talað,
að með þessum atburðum séu
Bandaríkjamenn að flýja eins og
halaklipptir rakkar af hólmL Að
nokkru leyti sannast kímnisög-
ur Kínverja um að Bandaríkin
séu stór og hræðilegur „papp-
írs“dreki. Því að sannleikurinn
er sá að Bandaríkjamenn hafa
beðið ósigur með vissum hætti
heima fyrir. Þeir hafa ekki þol-
að á heimavígstöðum sínum það
álag sem fylgir mannfalli. John-
son forseti var rúinn trausti og
stuöningi meðal annars vegna
mannfallsskýrslnanna frá Víet-
nam. Nixon óttast að hið sama
kunnl að koma fyrir hann. Að
vísu hefur hann fengið nokk-
urra mánaða frest meðan hann
var að koma sér fyrir I embætti,
en ýmis merkj eru um það, aö
sama ólgan sé að blossa upp.
Þannig verður sjálft stórveldið
ekki fært um að gegna skuld-
bindingum sínum. Bandarískur
almenningur hefur enn sem
fyrrsömu tilhneiginguna til aö
Nixon forseti kallar 25 þúsund
menn heim frá Víetnam.
einangra sig og reyna að losna
undan slnum alþjóðlegu skuld-
bindingum, hvað varðar járn-
brautarstarfsmanninn I Ohio um
hvað er að gerast austur f
Saigon, suöur I Lima eöa á bökk-
um Saxelfar? Eftir reynsluna
af smástyrjöldinni I Víetnam er
ennþá ólíklegra en áður að
valdhafamir I Washington þori
að hreyfa hönd né fót, þó
kommúnisminn trampi undir sig
fátækar þjóðir.
^ meðan heldur spilið á ráð-
stefnunni I París áfram, og
þó er það ekki frekar en annaö
spil svo einfalt, að annar sþilar-
inn taki alla slagina í alslemmu.
Því að svo einkennilega vill
til, aö á sama tíma og Banda-
ríkjamenn hafa tapað stríðinu
á vígstöðvunum heima I Banda-
ríkjunum, hefur þeim aftur á
móti gengið spilið miklu betur
á sjálfum vígvellinum austur I
Víetnam. Og það er kannski ein
ástæöan fyrir því, að Nixon hef-
ur getað verið all upplitsdjarf-
ur og ákveðinn, þegar hann tók
þessa ákvörðun um brottflutn-
ing fyrstu herflokkanna frá
Víetnam, Þess vegna viröist
það margra álit að ákvöröun
þessi sé ekki eins mikil upp-
gjöf og kommúnistar og fleiri
hafa viljað vera láta.
Svo virðist af frásögnum
hinna kunnustu manna frá
Saigon, að hemaður kommún-
ista hafi gengið fremur ambögu-
Iega upp á síökastiö og hafi
svo mjög dregið máttinn úr þeim
að smám saman sé að komast á
eðlilegt ástand I mestum hluta
landsins. Við heyrum að vísu
svo að segja daglega fréttir af
svonefndum eldflaugaárásum
þeirra á borgir og almenna
byggð I landinu að næturlagi og
má vera aö sumir ímyndi sér,
að þessar árásir, sem kosta ófá
mannslif sýni að þeir séu að
sækja f sig veðrið, en það er
fjarrj því slíkar eldflaugaárás-
ir eru eins og árásir Þjóðveria
I síðustu styrjöld með V-2 flug-
skeytum aðeins tákn um örvænt.
ingu þeirra. Þeir vinna ekkert
með þessum árásum. annað en
að drepa saklausa borgara og
vekja á sér vaxandi hatur. Skipu
lagðar stórfelldar hemaöarað-
gerðir þeirra eru á sama tlma
aö mestu úr sögunni, nema rétt
við landamæri Kambodiu og
Laos þar sem þeir geta enn leik-
ið skollaleik í skjóli hlutleysis-
brota. Þess vegna ber brottflutn
ingur Bandaríkjamanna nú ekki
aðeins vott um ósigur Banda-
ríkjamanna á heimavígstöðvun-
um, heldur má einnig líta á hann
sem afleiðingu sigurvinninga
þeirra á sjálfum vígvellinum.
TTér má vafalaust slá marga
varnag!.. með ef og mundi,
mundi og það hefur komið fyrir
ósjaldan áður, að Bandaríkja-
menn hafi verið of bjartsýnir
á hemaðarástandið í Víetnam.
En það er þó ekkert ef, aö mikil
breyting hefur orðið á Suður-
Víetnam síðan kommúnistar
gerðu sína víðfrægu Tetárás I
fyrra. Þá fmynduðu þeir sér, að
þeir gætu með einni ofsafeng-
inni sókn og áhlaupi unnið loka-
sigur í styrjöldinni, en það fór
á annan veg. Hvergi tókst þeim
að halda velli og í þessum
grimmdarlegu sjálfsmorðsá-
hlaupum misstu þeir að talið hef
ur verið upp undir 40 þúsund
manna þrautþjálfað Iið, blómann
úr hinum norður-víetnamska
innrásarher. Og þeir hafa aldrei
náð sér eftir það. Þeir gátu að
vísu sent jafnmarga fætur trítl-
andi suður eftir frumskóga-
stígum Laos, en þeir höfðu í
þessum áhlaupum misst blóm-
ann af sínum foringja- og stjóm
endahópi. Eftir það fór þeim að
förlast með stjóm og aga á víg-
völlunum. Þeir gáfust upp við
djörf áhlaup og tóku í þess stað
upp sínar þjófslegu og glæpa-
flokkslegu eldflaugaárásir.
En það var meira en það sem
gerðist í Tet-árásinni. Kommún-
Istar ímynduöu sér, að þó þeim
ekki tækist að vinna endanleg-
an vígsigur með árásinni, þá
myndi þeim takast að skapa því-
líkt öngþveiti eða kaos, eins og
það kallast á alþjóðamáli, að
stjórnarstofnanir og styrjaldar-
agi myndi niður hrynja. Svo
leit líka út I fyrstu, þegar litiö
var yifdr hrundar ösku- og bruna
borgir landsins. Þá örvæntu
margir að þær myndu nokkurn
tíma rísa úr rústunum. Það gerö
ist þó fyrr en nokkur hafði bú-
izt við. Þá fyrst kom I ljós,
að I Suður-Víetnam var mörg
vinnufús hönd, sem vildi hjálpa
til. Með sameinuðu átaki, vinnu-
gleði og baráttuhug var unnið
að því af kappi að græöa sárin,
og nýr og áður óþekktur andi
hefur vaknað með þjóðinni, líkt
og þegar Bretar risu upp á sín-
um tíma móti loftárásum Þjóð-
verja.
'C'yrir Tet-árásina voru komm-
únistar og hinn afa-legi
gamli karl með geithafursskegg-
ið Ho fremur vinsælir, eða menn
voru afskíptalausir um það
hverjir réðu ríkjum I landinu,
sáu lítinn mun á kommúnistum
og forréttindastéttinni I Saigon.
Búddhakirkjan lét sér nokkuð á
sama standa. henni var illa við
jarðeignaskiptingu og kristinlit-
aða stiórn Saigon og gerði henni
allt til bölvunar. Þorri fólksins
I landinu vissi jafnvel lftið sem
ekkert hvað styrjöld var, því að
flestar orustur og loftárásir
stríðsins höfðu farið fram uppi
I óbyggðum fjöllum og frum-
skógaöræfum landsips En nú
var þelm allt I einu færður heim
sannleikurinn um það hvað styrj