Vísir - 04.01.1972, Side 9

y ISIR _ Priðjudagur 4. januar lsr/2.
Páll Bergþórsson spáir talsverðum hafís við land, einkum fyrir norðan og austan, og muni sumarið verða svalt, en sólríkt
Vangaveltur og spá um veðrið 7972;
sumar
— spáir Páll Bergþórsson
H Hvemig munu veðurguðirnir koma fram við okkur ís-
Iendinga á því herrans ári 1972?
Það tjóar víst lítið að fara beint framan að þeim merku
guðum og spyrja hreint út — en við röbbuðum við einn
samstarfsmanna guðanna, Pál Bergþórsson, um horfur og
útlit, því að hann kann að ráða í táknmál veðurguða.
Líka flettum við fram og aftur í Þjóðsögum Jóns Áma-
sonar, og könnuðum hvað þjóðtrúin hefur ráðið í veðurfar
næstu framtíðar af ýmsum náttúrlegum ummerkjum _ og
viðburðum.
B „Ég gerði spá um hafís hér við land fyrir 1972 í byrjun
desember s.l.“ sagði Páll, „og þá voru horfur á miklum
hafís við Norður- og Austurland. Hér sunnanlands þarf ekki
að verða eins kalt ... enn er engin sönnun komin fram um
áreiðanleik spárinnar, nema það, að mikill ís er nú við Jan
Mayen.
Fjórða ísspá Páls
„Spáin mín fyrir 1972 er
fjórða ísspáin sem ég geri,“
sagði Páll „ég spáöi því fyrir
1969 að ís yrðj við land I 3—6
mánuði. Mánuðirnir urðu 5,
þanniig að sú spá stóðst vei. Fyrir
1970 spáði ég ís f 1—3 mánuöi,
en þeir urðu rúmir tveir. I fyrra,
þ.e. fyrir 1971 bjóst ég við ís
1 um einn mánuð, en ísinn var
við land f rúma tvo mánuði, ís-
tfmabilið öllu lengra en ég spáði,
en á móti.kom að fsinn var heid.
ur óverulegur, auk þess var bú-
izt við að veðrið yrði í mildara
lagi sem kom líka fram Þetta
var gott ár, þótt ekki væri hlýtt
miðað við góðu árin frá 1931 til
’60. Síðastliðið ár var kaldara
en í meðallagi".
fs að landi í janúar
— Þú ert þá kannski vissari
nú en áður um áreiðan'leik ís-
spárinnar fyrir 1972?
„Það er síður en svo að ég
sé viss, og vitanlega getur spáin
brugðizt“.
— Hvenær býstu við að íss
fari að gæta við landið núna?
„Mér þætti lfklegt að íss færi
að gæta í janúar — mér finnst
það raunar fjarska líklegt —
annað óh'klegt. Og ég held að
ís verði í ár sízt minni við
Norðausturlandið en við Vest-
firði.
Ég býst hins vegar við að við
fáum eitthvað nánarj mynd af
þessu þegar fram í janúar kem-
ur. Hafrannsóknastofnunin ætl-
ar seinna í mánuðinum að senda
leiðangur út á hafið milli Is-
lands og Jan Mayen, og kann
að vera að nánari upplýsingar
fáist að þeim leiðan'gri loknum.
Þær upplýsingar verða þá fengn
ar af mælingum í sjónum —
hitastigi sjávarins og seltu-
magni".
Verður kalt fyrir norðan
og austan — en hlýtt
fyrlr sunnan?
Bf mikill ís veröur fyrir norð-
an og austan — þarf það að
hafa mjög mikil áhrif á Suður-
og Vesturlandi?
„Nei — áhrifin hingaö suður
eftir þurfa ekkj aö verða svo
mjög mikil. Annars býst ég við
að sumarið verði almennt heldur
T sólríkara lagi, og þannig ætti
sólskinið að bæta fólki kuldann
töluvert upp, þ.e. þeirn sem úti-
vist vilja stunda Hins vegar
mun sólfarið ekk; nægja til að
bæta upp það tjón sem kuld-
inn vinnur gróðri, heyöf'luin o.
Þ. h.
Það er mitt álit að vetrar-
kuldar séu mjög þýðingarmiklir
fyrir heyfenginn. Síðasta sumar
var t.d sérlega hagstætt hvað
heyfeng snertir, en veturinn á
undan var líka mildur Þannig
býst ég við minni heyfeng nú í
sum‘ar en var í fyrra.
Annars er það nú svo með
þessa hitaspá að hún er áreið-
anlegrj fyrir norðan og austan,
við hér fyrir sunnan erum ekki
eins háðir þessum Tsáhrifum, og
fyrir heyfenginn á landinu
skiptir veðráttan hér fyrir
sunnan mestu máli. Hér er
mest grasið og umfangsmestur
búskapur", ,
„... mark skalt hafa á
þessu“.
Þótt kuldaskjálft'i fari um
mann við að heyra ísspá Páls,
þá vonar maður í lengstu lög,
að þjóðtrúin sé ekkj algjörlega
út í bláinn — og ef mark skal
taka af veðurfar; fyrir og um
þessi áramót, þá lítur út fyrir
að voriö verð; fremur hlýtt, og
veður T janúar a.m.k í betra
lagi.
„Eftir því fer veðrátta um
sauðburð sem viðrar um fengi-
tíma veturinn fyrir", segir í
þjóðsögum Jóns Árnasonar —
og allir vita hve milt og hlýtt
var f veðri nú um jólin, en þá
er einmitt fengitími sauðkindar
hér á landi.
Hins vegar vill svo til að
þessi staðhæfing kemur ekki
alveg heim við það sem segir
T „Jólaskrá Beda prests“, sem
Jón Árnason birtir í þjóðsögum
sínum því þar segir að komi
nýársdagur upp á laugardag,
eins og nú var, þá „... verður
. ft
S ' ö'' !
Veðurspá morgundagsins samin.
vetur ... svo að sauðfé farast
.. þá deyja gamlir menn“.
(Pun'ktalínan er fyrir það sem
fallið hefur af einhverjum or-
sö'kum niður f handriti.)
Sérstakir merkidagar eru I
hverjum mánuði, og mörkuðu
menn af þeim veörið fyrir þann
mánuö. Um janúar sagir: „Svo
sem viðrar til miðdegis á nýárs
dag mun oftast viðra janúar, en
frá miðdegi skal febrúar marka
... Ef á nýársdag er morgun-
roöi er gott merki. (Fiskafli
næsta sumar fer eftir stjömu-
sýni á nýársnótt. Sömu nótt er
sagt aö allt vatn veröi snöggvast
að víni, einnig sé þá óska-
stund)“.
Þetta með vinið get,ur vel ver-
ið rétt —■ ef marka á almennt
fyllirí landsmanna þessa nótt.
„Afneita varia Páls-
messu“
Páll Bergþórsson var hrifinn
að heyra þetta með fengitímann
og sauðburðinn, og kvað ósk-
andi að þjóðtrúin hefði meira
tiil síns máls en hans spá þar
sem það væri visisulega meira
virði.
„Ánnars hef ég ekkj svo mjög
stúderað þjóðtrúna T sambandi
við veðurfar — mér finnst hins
vegar hastarlegt að afneita
Pálsmessu".
Um Pálsmessu ségir þjóðtrú-
in nefniilega, að „sólskin
og heiðríkt veður á Pálsmessu
(hún er 25 jan.) boöar friósama
tíma“. Sé hins vegar dögg og
þykkviðri eða sniókoma þá
merki það harða veðráttu.
Um Pálsmessu hefur þetta ver
ið kveðið:
„Ef heiðbiart er og himinn klár
á helga Pálusmessu,
mun þá verða miög gott ár,
mark skalt hafa á þessu.
Ef að boka Óðins kvon
á þeim degj byrgir,
fjármissi og fellisvon
forsjáll bóndi syrgir".
Og nú er að athuga, hvort þeir
hjá HafrannsóknastO'fnuninni
verði komnir úr leiðangrj sínum
norðan úr hafj á næstu Páls-
messu. Kann að vera að veðrið
þá og trú sú sem v:ð þann 25.
er bundin komi he:-i og saman
við fssni Páls (Bereþórssonar)
— en ef spárnar. sú nýja og hin
forna, stangast illa á, þá er að
fara T gang með veðmálin - GG
— Hvernig kvödduð
þér gamla árið?
Katrín Valentínusdóttir, hús-
móðir: — Ég var nú bara heima,
og horfði á sjónvarpið með
mínum bónda. Við komumst
ekkj almenniilega út vegna barn
anna. En Cmar var líka það
góður í sjónvarpinu, að við vor
um harðánægð með gamlárs-
kvöldið — otg áramótin.
Hinrik Hansen, kjötiðnaöarmað
ur: — Efftir mikinn starfa í
kjötieu síðustu dagana fyrir
jól. og eins dagana á milli jóla
og nýárs var ég því fegnastur,
að geta bara veriö í rólegheit
um heima meö minni fjöl-
skyldu og horft á sjónvarpið.
Þetta var alveg ágætt hjá hon
um Ómari, en samt hefði ég
nú heldur kosið Flo-sa með ára-
mótaskaupið sitt. — Nú, eftir aö
gamlársgleði sjónvarpsins var
lokið fór ég með strákana mína
og leit á stærstu brennumar hér
í Hafnarfirði.
n
Óskar Ámason, bensínafgreiðs'Iu
maður: — Vegna veikinda eig
inkonu minnar hé'lt ég mig
heimavið á gamlárskvö'ld, nema
hvað ég borðaði kvöildverð hjá
dóttur minni. Við hjónin horffð
um svo bara á sjónvarpið. Það
var bara gaman að þessu gríni
hjá Ómari. Mér líkaði það bara
vel.
Valur Helgason, í þriðja befck
Flensborgarskó'Ians í Haffnarf.:
— Ég komst því miður ekki
heim til Tálknafjarðar yfir há-
tíðimar eins og ég hefði helzt
kosið. Þesis vegna eyddj ég „
bara gamlárskvöldi hjá bróður
mínum sem býr hér í Hafnar-
firði. Hefði ég verið heima á
Tálknafirði hefði ég verið við
brennurnar. Það var ekkert var-
iö í þessar í Firðinum miiðað við
þaö, sem þær em heima.
Hafdís Atladóttir, 7 ára: — Ég
var bara heima hjá mömmu. —
Ha, jú, jú, jú, það var vpðs
gaman. — Nei. ég fór ekki &5
skoða neinar brennur. Mér var
alveg sama um þær. Mér er
líka alveg sama, þó að það sé
byrjað nýtt ár.