Vísir - 07.11.1973, Síða 2

2
Vísir. Miövikudagur 7. nóvember 1973.
risntsmt:
Teljiö þér, aö rlkisstjórnin falli á
samningsdrögunum um iand-
helgismálið?
Þórarinn Nielsen, fyrrv. banka-
maöur: — Eftir þvi sem Þjóðvilj-
inn segir, þá ætla Alþýðubanda-
lagsmenn ekki að gefa sig. Ef
rikisstjórnin getur ekki verið
sammála i þessu máli, þá fellur
hún.
Stefán ólafsson, sölustjóri: — Eg
geri ráð fyrir þvi aö hún falli. Ég
held einhvern veginn, að það sé
ekki næg samstaða innan rikis-
stjórnarinnar til að hún geti stað-
iö áfram.
Egill Jónsson, nemandi: — Ég
vona a.m.k. aö hún falli ekki. Mér
finnst ágreiningurinn ekki það
mikill, að ástæða sé til stjórnar-
slita. Ég vona, að Framsókn láti
undan.
Þorsteinn Sigurösson, bóndi: —
Ég held það ekki. Allt samkomu-
lag byggist á þvi, að báðir aðilar
slaki til. Alþýðubandalagið er
bara að þenja sig i þessu máli.
Matthías Kristjánsson, fyrrv.
sjómaður: — Ætli Alþýðubanda-
lagsmenn verði ekki þrjózkir, ég
held það. Samt býst ég við, að
stjórnin haldist saman. Annars er
ekki gott að spá neinu um þetta.
Ólafur Axelsson, lögfræöingur: —
Já, ég tel það liklegt. Að öllum
likindum verður það Alþýðu-
bandalagið, sem veldur stjórnar-
slitunum.
AF HVERJU NAKINN?
Brynja Ben. leikstjóri
og Jón Júlíusson leikari
svaro spurningunni
Nakinn karlmaöur kom í fyrsta skipti fram á
sviöi Þjóðleikhússins á frumsýningu Klukku-
strengja eftir Jökul Jakobsson, sem vary siðastliðið
föstudagskvöld. Við spurðum Brynju Benedikts-
dóttur, leikstjóra verksins, og Jón Júiíusson, sem
leikur „nakta gestinn", hvers vegna þetta hefði
verið gert og hvernig til hefði tekizt að þeirra áliti.
„Þessu mætti svara á margan
hátt, og auðvitaö er þaö fremur
áhorfandans en mitt. Hugmyndin
er meðal annars að stilla upp
andstæðum á sviöinu,” sagði
Brynja Benediktsdóttir. „Annars
vegar aðkomumanninum,
hreinum og beinum — hins vegar
heimilisfólkinu, sem lifir ( sinni
gerviveröld.
Þegar við unnum þetta verk,
þá kom upp fjöld- hugmynda, og
viö gættum þess að vinna úr þeim
og sleppa þeim ekki, fyrr en full-
reynt var, hvort þær þjónuðu
sýningunni á réttan hátt eða
ekki.”
Jón stóðst eldraunina
„Það, að gesturinn birtist
nakinn — þannig að þaö virki
ekki dónalegt, heldur veröi fagurt
og upphafiö, byggist fyrst og
fremst á hugrekki og heiðarleika
leikarans. Þaö er aö segja, að
hann geti leikið þetta með glæsi-
brag og skömmustulaust — Og
Jón Júllusson stóðst eldraunina.
— Það er ekki allra að fara f fötin
hans Jóns! —
Hann birtist 1 fjarlægö sem
falleg táknmynd I upphafi.
Gengur svo niöur til heimilis-
fólksins. Þau sjá hann ekki
nakinn, heldur taka honum sem
hverjum öðrum gesti. Andartaki
siðar verður þeim það ljóst, og þá
skynjar gesturinn að hann er
eitthvaö ööruvisi, og hverfur á
braut.
Siðan er hann ekki látinn f friði.
A hann er hlaöiö blekkingum og
draumórum. Konurnar þrjár i
leiknum gera úr honum miðil —
draumaprins og fyrrverandi
elskhuga.
Hann tekur þátt i „deilunni”
um stund, en aö lokum hefur hann
fengið nóg af þessu rugli og fer á
brott — samur og hann kom.”
Vekur hneykslan sumra
„Auðvitaö er mér ljóst, að þetta
vekur hneykslan sumra. En er
það ekki skrýtið, að nakinn eðli
legur maður skuli hreyfa þannig
við okkur — þegar viö erum hætt
aö kippa okkur upp við
hörmungar, hungur og neyð
náunga okkar? — Erum viö þá
ekki á leið til úrkynjunar?
Sem sagt, við viljum undir-
strika, að þegar gesturinn gengur
nakinn inn i stofuna, veröi það
heimilisfólkið sem verði
aðhlátursefni. — Fólkið, sem
Jökull Jakobsson lætur lifa i
heimi draumóra og gerviveru-
leika veröi hlægilegt — ekki
gesturinn i nekt sinni.”
Nektin og aðsóknin?
— opna augu áhorfenda
Við spuröum Brynju, hvort hún
hefði I og með haft þetta „nektar-
atriði” meö tilliti til aðsóknar aö
leikritinu.
Brynja Benediktsdóttir leikstjóri Klukkustrengja, leikrits
Jökuls Jakobssonar, sem frumsýnt var á föstudaginn var.
„Ég gæti svo sem snúið þessu
öllu upp I grin og sagt — Ég hef
alltaf einhvern nakinn i leikriti,
sem ég stjórna. Til dæmis
Hárinu, Lysiströtu og nú Klukku-
strengjum,-
Tilgangurinn með þessu er
meðal annars sá að fá áhorf-
andann strax til að sjá, hvert viö
erum að fara. Opna augu hans og
athygli, beina huga hans strax inn
á linu verksins.
Auðvitað er þetta hættulegt
atriöi og mundi ekki nýtast nema
vegna þess að leikararnir — með
Jóni — standa svo sannarlega
fyrir sinu.
Að aðsóknin, sem er mjög góð,
sé vegna nakta gestsins — það er
af og frá. íslendingar eru leikhús-
elskandi þjóö — Nakið fólk geta
þeir séð heima hjá sér.” —óG
AÐ NEKTIN YRÐIHREINN OG EÐLILEGUR TONN
„Það tók okkur nokkurn tfma
að æfa þetta atriði, þannig að
það næði tilætluðum áhrifum,”
sagði Jón Júliusson leikari I
viðtali við Visi. Jón leikur hlut-
verk gestsins — orgelstillarans
— I Klukkustrengjum.
„Brynja Benediktsdóttir leik-
stjóri lagði áherzlu á, að atriðið
yrði þannig, ef hægt væri að
vinna nægilega úr þessari hug-
mynd.Þaðer að segja, ef hægt
væri aö vinna hana þannig, að
nektin yrði eins og hreinn og
eölilegur tónn. Tónn sem hristi
upp I áhorfendum og opnaði
augu þeirra fyrir framhaldinu.
Þeir Jökull Jakobsson,
höfundurinn, og Sveinn Einars-
son þjóðleikhússtjóri voru
Brynju sammála, eftir að þeir
sáu atriöið fullæft.”
Við spurðum Jón, hvernig
honum hefði orðið við að standa
nakinn fyrir framan fullan sal
af fólki.
„Það er nú ekki svo gott að
svara þvi,” sagöi hann, „en satt
að segja hafði þetta engin áhrif
á mig, og ég vissi nánast ekki af
þessu.”
Jón Júliusson sagði okkur, aö
hann væri varla fyllilega dóm-
bær á hvaða áhrif þetta hefði
haft á áhorfendur i salnum.
„Þó fannst mér þetta vekja
mikla athygli, en fann ekki
neina hneykslisöldu — og enginn
mótmælti i sal.”
Um tilgang þess, að hann
kemur nakinn fram i leikritinu,
var Jón fáorður, en sagði, aö
hann væri vafalaust margþætt-
ur.
„Með þessu er meðal annars
verið að undirstrika, að orgel-
stillarinn er aðeins réttur og
sléttur maður. Hann er umfram
allt eðlilegur, þó aðrar persónur
leiksins liti á hann sem upp-
hafinn og æðri.Þær reyna siðan
að klæða hann óbeint i fötin eftir
sinu höfði og hugmyndum. An
árangurs og hann hverfur á
brott nakinn i leikslok.
-ÓG.
Jón Júliusson leikur orgelstill-
arann I Klukkustrengjum
Jökuls — gestinn sem kemur
nakinn.
LESENDUR HAFA ORÐIÐ
HRINGIÐ I SÍMA 8-66-11 KL. 13-15
Fá ekki að reykja í húsakynnum skólans
Ncmandi I Gagnfræöaskóla
Austurbæjar hringdi:
■ „Ég var að lesa þarna það, sem
einhver nemandi i kvöldskóla,
hrjáöur reykingamaður, sagði i
lesendaþættinum i föstudagsbl.
Hann segir, að i Gagnfræð-
askóla Austurbæjar hafi nemend-
ur sina reykingastofu og þurfi
einungis að sýna skriflegt vottorð
foreldra sinna um, að þau hafi
þeirra leyfi til að reykja.
Þetta er meira endemis ruglið.
Alger firra. Það er ekki stafur
fyrir þessu. Hvaðan hefur maður-
inn þessa vitleysu?
Ég ætla bara að láta ykkur vita
þaö, að þetta á sér enga stoð i
raunveruleikanum.
t Gagnfræðaskóla Austurbæjar
eru hafðir tveir verðir til þess að
sjá um að við reykjum ekki i
húsakynnum skólans. — Það er
að minu áliti leiðinleg afstaða.”
HONUM FANNST TOLSTOJ SLAKUR, OJÁ
A. og G. skrifa:
„Þegar maður les bréf, eins og
það, sem „Grandvar” skrifar i
Visi á mánudaginn um „það
ömurlegasta, sem sjónvarpið hef-
ur boðið upp á”, verður manni
ósjálfrátt á að spyrna við fótum.
Slík ofstækisblinda af pólitik
hélt maður, að hefði liðið undir
lok með risaeðlum fornalda, og
svo skýtur hún upp kollinum
þarna — 5. nóv. 1973. Það er von,
aö manni bregði ögn við.
Það er ekkert við þvi að segja,
að menn hafi stjórnmálaskoðan-
ir, eins og greinilega kemur fram,
að Grandvar hefur i rikum mæli.
En að þær loki alveg sjónum hans
fyrir gildi skáldverka á borð við
„Striö og frið”, það gengur nokk-
uð langt.
Um Leo Tolstoj, höfund verks-
ins, er það sagt, að hann hafi ver-
ið meðal fremstu höfunda siðari
helmings 19. aldar. (Hann dó
1910). Að áliti sumra bókmennta-
fræðinga er skáldverk hans.
„Striðog friður”, hafið „yfir allar
aörar skáldsögur, sem samdar
hafa verið I heiminum” — svo að
brugðið sé fyrir sig einhverjum
ummæla þeirra.
En þetta finnst Grandvörum
vera með einhverju þvi ömurleg-
asta, sem sjónvarpið hefur boðið
upp < — sjónvarpsþáttur, sem
unninn er upp úr þessum efnivið.
Tja, hann er ekkert smátækur i
kröfum sinum, þessi Grandvar.
Það verður að segjast.”