Tíminn - 24.04.1966, Qupperneq 5

SUNNUDAGUR 24. apríl I9G6
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKICURINN
Fiamkvænidastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb). Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjómar: Tómas Karlsson Aug-
lýsingastj.: Steingrímur Gíslason Ritstj.skrifstofur t Eddu-
húsfnu, simar 18300—18305. Skrifstofur. Bankastræti 7. Af-
greíðslusími 12323. Auglýsingasími 19523 Aðrai skrifstofur,
síinl 18300. Askriftargjald kr. 95.00 á mán. tnnanlands — í
lansasölu kr. 5.00 eint. — Prentsmiðjan EDDA h.f.
Hvað gera kjósendur?
Það er fnunskylda hverrar ríkisstjórnar að reyna að
hafa sem öraggust tök á efnahagsþróuninni. Ríkisstjórn,
sem ekki getur valdið því hlutverki, á ekki tilverurétt.
BBeami ber tafarlaust að vikja ög gefa þingi og þjóð tæki-
færi til nýrrar stjórnarmyndunar.
Það er staðreynd, sem ekki verður mælt á móti, að
náverandi ríkisstjóm hefur alveg brugðizt þessu hlut-
vecki. Hvergi í Evrópu hefur dýrtíðin vaxið eins óðfluga
og á íslandi í forsætisráðherratíð Bjarna Benediktssonar.
Seinustu þrjú árin hafa íslendingar átt Evrópumetið í
fjármálalegri óstjóm. Þrátt fyrir miklar kauphækkanir
hefur hlutur launþega farið versnandi. Þrátt fyrir ó-
venjuiegt góðæri ríkir neyðarástand hjá sjávarútveginum
sanrkv. ummælum stjómarblaðanna sjálfra. Orsök þess-
arar öfugþróunar er hinn mikli vöxtur dýrtíðarinnar. í
skjóh hans hefur hvers konar afætum tekizt að hrifsa
það til sín, sem atvinnurekendur og launþegar áttu að fá.
Allt hefur þetta stafað af því að ríkisstjórnin hefur gef-
izt upp við það, sem allar ábyrgar ríkisstjómir telja að-
albutverk sitt, en það er að hafa hæfilegt taumhald á
efnahagsþróuninni til þess að koma í veg fyrir vaxandi
dýrtíð og verðrýrnun gjaldmiðilsins. í staðinn hefur rík-
isstjórnin tekið þann kost að hanga við völd og hjálpa
sjálf til að magna dýrtíðareldana með hinum margvísleg-
ustu skattahækkunum.
Það var eðlileg afleiðing af þessu, að Framsóknarflokk-
urirm flutti fyrir skömmu vantraust á ríkisstjórnina og
krafðist nýrra kosninga. Það er þjóðarnauðsyn, að upp-
lausninni í efnahagsmálunum ljúki og reynt sé að skapa
víðtækt samstarf um viðnám og viðreisn.
Rikisstjómin handjárnaði þinglið sitt til að fella van-
traustið, en reynslan hefur haldið áfram að sýna, hve
sjálfsagt og réttmætt það var. Nýjasta dæ,mið er hækkun
fisfcverðs og smjörlíkisverð, sem mun auka stórlega
hraða dýrtíðarhjólsins. Ríkisstjórnin hefur með því sýnt,
emi einu sinni, að hún hefur gefizt upp við alla raun-
hæfa stjóm á efnahagsmálunum og ekki er annars en
aukinnar upplausnar að vænta meðan hún fer með völd.
Það er nú kjósendanna að sýna, hvort þeir vilja
sætta sig við þetta upplausnarástand. Þeir hafa ýmis
tækifæri til að sýna viðhorf sitt í verki. Þeir geta talað
því máli, ef þeir vilja, sem ríkisstjómin skilur og óttast.
Þeirra bíður nú það verk að hefjast þannig handa gegn
uplausnarástandi, fyrst bæði stjómin og þingmeirihlut-
inn hafa gefizt upp við það.
Formskilyrði
Alþýðublaðið fordæmir þá, sem ekki hafa fallizt á ál-
samninginn, nema vissum skilyrðum væri fullnægt, t.d.
varðandi staðsetningu hagstætt raforkuverð, íslenzka
Iögsögu. í annan stað hælir blaðið sér svo af því, að Al-
þýðuflokkurinn hefði ekki undir neinum kringumstæð-
um samþykkt álsamninginn ef álbræðslan hefði ekki lof-
að því að gerast ekki aðili að Vinnuveitendasambandinu.
Þar er þó nánast sagt aðeins um formsatriði að ræða,
því( að álbræðslan getur alveg eins 'samfvlkt með atvinnu-
rekendasamtölcunum, þótt hún sé ekki formlegur meðlim-
ur þeirra.
Skilyröi Alþýðuflokksins var því ólíkt lítilvægara en
skilyrði þeirra, sem hafa beitt sér gegn álsamningnum
á Alþingi. Munurinn er sá, að skilyrði þeirra eru málefna-
leg, en hjá Alþýðuflokknum eingöngu formleg.
TÍMINN_______________________________s
r....... .. ......—— .................-i
Walter Lippmann ritar um alþjóðamál:
Heyrir Atlantshafsbandalagið
orðið fortíðinni til?
Næsta takmark að Ijúka kalda stríðinu í Evrópu
De Gaulie
' RÉTT er að athuga þann
orðasveim, sem nú er á kreiki
hér í Washimgiton, eða við get
um skipulagt samþjóðlegt hem
aðarbandalag, sem Fraikfcar
taka ekki þátt í, ef „gamli þrá
kálfurinn11 lætur ekki undan.
Slíkt tal sýnir bezt, hvílík ring
ulreið hefir leitt af árekstrin
um milli frumkvæðis de Gaull
es og ákvörðunar utanríkis
ráðuneytis Bandaríkjanna um
að hafast eikfci að.
Erfitt er að taka hugmiyndina
alvarlega. En ef við reynum
að gera okkur í hugarlund til-
veru vestræns hernaðarbanda
lags án þátttöku Frakka, hljót
um við um leið að gera ráð
fyrir, að Frakkar yrðu í bezta
falli hlutlausir í hugsanlegu
stríði við Rússa, og gætu ef
til vill orðið bandamenn þeirra.
Þetta mætti heita hernaðar
leg fjarstæða. Sé gert ráð fyrir
að við förum að alþjóðlegum
lögum og reglum, hlyti af þessu
að leiða, að her Atlamtshafs-
bandalagsins (hersveitir Banda
ríkjamanna ekiki síður en aðr
ar) yrðu inniklemmdar á hinni
mjóu landræmu milli austur-
landamœra Frakklands og hem
aðarlandamæra Rússa við Sax
elfi.
Her Atlantshafsbandalagsins
styddist þá ekki lengur við
flotastyrk Frakka, Spánverja
og Bandaríkjamanna. Hann ætti
því aðeins um tvo kosti að
velja, eða annars vegar að
halda kyrru fyrir í Vestur-
Þýzkalandi og berjast þar til
hinzta mans, og hins vegar að
hörfa inn í hlutlaust Frakikland
og verða kyrrsettur þar. Frakk
land er hið landfræðilega hjarta
Atlantshafsbandalagsins og að
ganga inn á hugmyndina um
tilveru þess án Frakfca er í
raun og vera óbein sönnun þess
að krafan um breytingu banda
lagsins til samræmis við mú-
timann liafi sett okkur alger
lega úr jafnvæigi.
MEGIN HINDRUN þess,
að opin.berir aðilar hér
vestra hugsi heUbrigt um
Atlantshafsbandalagið, felst í
algerlega ástæðulausum hleypi
dómi. Þetta er sá hleypidómur,
að de Gaulle sé að reyna að
endurreisa fortíðina, eða það
ástand, sem ríkti fyrir 1914, en
sé ekki að búa sig undir fang
brögð við þá framtíð, sem við
blasir í lok kalda stríðsins í
Evrópu. Lykillinn að sfcilningi
á því, sem er að gerast í sam-
bandi við 'Atlantshafsbandalag
ið, felst í að gera sér ljóst,
hvort sem mönnum kann að
líka betur eða verr, að ’oaratt
an stendur um hitia litlu Evr
ópu „frá Atlantshafi til Úral-
fjalla", en segja má að hún sé
tekin að hrærast og byrjuð að
undirbúa fæðingu sína.
Af þessu stafar öll óvissan
og allar flækjurnar í Evrópu
um þessar mundir. Baráttan
snýst alls ekki um, hvort halda
eigi fast við Atlantsliafsbanda
lagið, sem skipulagt var árið
1949. Bandalagið tilheyrir for
tíð, sem þegar er að baki okk
ar.
Málið snýst vissulega ekki
um, hvort Evrópa eigi að láta
af hugmyndinni um einingu og
hverfa á ný að ástandinu frá
1914, þegar hún skiptist í tvö
stríðandi hernaðarbandalög,
eins og sumir embættismanna
okkar láta sér um munn fara.
Hitt er í raun og veru aðal
atriðið, hvort Evrópumönnum
auðnist á þessari kjarnorkuöld
að binda endi á fcalda stríðið
sín í milli og mynda í þess
stað nýtt og stærra samíélag
Evrópu.
VIÐ BÆTUM ekki á neinn
veg fyrir okkur með því að
breiða út þá skoðun, að við
séum að snúast til andstöðu við
myndun hinnar stækkuðn Evr
ópu, eða ætlum að hindra hana.
Takist að koma á víðtækari ein
ingu Evrópu mun af henni
leiða endursameiningu Þýzka-
lands, ásamt fleiri góðum hlut
um. Önnur leið er ekki fær lil
friðsamlegrar endursameining
ar Þýzkalands. Slík Evrópa yrði
öflugt vígi öryggis gegn upp-
lausn og óeirðum í Asíu og
Afríku.
Vestur-Evrópa hefir verið
herverndarsvæði Bandaríkj-
anna á áranum milli 1950 og
1960. Ef sættir geta tekizt milli
Austur og Vesturs í Evrópu
leiðir af því, að við eignumst
þar öfluga vini ef ekki félaga,
í stað þess að þurfa að standa
einir, yfirgefnir og einangrað
ir ffá öðrum stórveldum hér
í heimi, eins og við verðum að
gera f dag.
Víst yrði einnig til góðs að
að Þjóðverjum auðnaðist að
ná tökum á sinni eigin fram
tíð. Ef marka má opinberar yfir
lýsingar þeirra, svo sem út
gefna yfirlýsingu nú fyrir
skemmstu, virðist þeim ekki
enn auðnast að gera meira en
að drepa blágómunum á þessa
framtíð, og hrökkva meira að
segja til baka þegar svo vill
til. Alvarlegasti annmarki Sam
bandslýðveldisins Þýzkalands
er einmitt skortur á hugrekki
til að viðurikenna hugmyndina
um almennar, evrópskar sættir
og taka henni opnum örmum. |
J