Vísir - 31.07.1975, Síða 6

6
Vlsir. Fimmtudagur 31. júll 1975.
vísrn
tJtgefandi:
Framkvæmdastjóri:
Ritstjórar:
Fréttastjóri:
y Ritstjórnarfulltrúi:
Auglýsingastjóri:
Auglýsingar:
Afgreiósla:
Ritstjórn:
Reykjaprent hf.
Sveinn R. Eyjólfsson
Jónas Kristjánsson
t>orsteinn Páisson
Jón Birgir Pétursson
Haukur Helgason
Skúli G. Jóhannesson
Hverfisgötu 44. Simar 11660 86611
Hverfisgötu 44. Simi 86611
Slöumúla 14. Simi 86611. 7 linur
Askriftargjald 700 kr. á mánu&i innanlands.
1 lausasölu 40 kr.eintakið. Blaöaprent hf.
Orð eru til alls fyrst
Að undanförnu hefur athygli manna beinzt að
þjóðarleiðtogunum, sem nú sitja á rökstólum i
Helsinki til þess að ljúka störfum öryggisráð-
stefnu Evrópu. Fyrirsjáanlegar niðurstöður hafa
viða sætt gagnrýni. Þvi hefur verið haldið fram,
að umbúðirnar um lokaþátt ráðstefnunnar séu
meiri en innihaldið gefi tilefni til. Þessi sjónar-
mið hafa við ákveðin rök að styðjast. En eigi að
siður er ljóst, að hér er um merkan áfanga að
ræða i viðleitni þjóðanna til friðsamlegrar sam-
búðar.
Mikilsvert er á hinn bóginn, að menn geri sér
grein fyrir þvi, að við höfum aðeins þokazt litil-
lega fram á við. í ræðu sinni á ráðstefnunni i gær
sagði Geir Hallgrimsson, forsætisráðherra, að
þessi lokaáfangi ráðstefnunnar um öryggi og
samvinnu i Evrópu táknaði miklu fremur upphaf
en endi. Það er einmitt brýnt, að menn liti á
niðurstöður þessa fundar frá þessum sjónarhóli.
Þetta er fyrst og fremst skref i átt til friðsamlegri
sambúðar.
Að sjálfsögðu má um það deila, hvort vestur-
veldin hefðu átt að sætta sig við þann árangur,
sem náðst hefur i þessum áfanga. En þegar á
heildina er litið, verður að lita á þetta sem eðli-
legt skref i rétta átt. Þessi niðurstaða breytir þó
engu um áframhaldandi nauðsyn varnarsam-
starfs lýðræðisþjóðanna i Evrópu. Engar þær
breytingar hafa fengizt fram, sem draga úr gildi
þessa samstarfs.
Á hinn bóginn er þess að vænta, að þessi ráð-
stefna bæti svo andrúmsloftið i samskiptum
þeirra rikja, er hér eiga hlut að máli, að unnt
verði að ná raunhæfum árangri i þeirri viðleitni
að draga úr herafla. Ráðstefnan hefur i raun
réttri ekki fjallað um fyrirkomulag varna i
álfunni. En niðurstöður hennar ættu að geta ýtt
undir áframhaldandi viðræður um gagnkvæman
og jafnan samdrátt herafla i Mið-Evrópu.
Þær viðræður hafa ekki beinlinis komið inn á
varnarhagsmuni okkar íslendinga. Geir Hall-
grimsson, forsætisráðherra, lagði hins vegar á
það áherzlu i ræðu sinni i gær, að það væri von
sin, að árangur þeirra viðræðna myndi greiða
fyrir samkomulagi, sem byggt yrði á sama
grundvelli, varðandi önnur svæði. Ef málum
miðar i þessa átt, er varla unnt að mæla gegn þvi,
að til nokkurs hefur verið unnið.
Menn hafa eðlilega orðið fyrir nokkrum von-
brigðum, þar sem ekki reyndist kleift að tryggja
undirokuðum þjóðum sósíalistarikjanna aukin
mannréttindi. Það er rétt, sem forsætisráðherra
benti á i gær, að ferðafrelsi einstaklinga, óheft
upplýsingamiðlun og eðlileg samskipti einstak-
linga, án tillits til þjóðernis eða kynþáttar, er
visasti vegurinn til þess að eyða fordómum, van-
trausti og ástæðum til vigbúnaðarkapphlaups.
Meðan ekki verða grundvallarbreytingar á i
þessum efnum er alveg ljóst, að við náum aðeins
takmörkuðum árangri við að draga úr spennu og
tryggja frið án spjótsodda. Árangurinn i barátt-
unni fyrir mannréttindum og auknu frelsi i
sósialistarikjunum er m.a. að verulegu leyti
kominn undir sterku almenningsáliti á Vestur-
löndum. I þeim efnum þarf að treysta öfluga
samstöðu lýðræðissinna.
Fögur orð hafa nú verið látin falla i þessa átt.
Nú er eftir að sjá, hver raun verður á, þegar til
kastanna kemur að standa við gefin fyrirheit.
Rétt er þó að hafa i huga, að orð eru til alls fyrst.
SKJÓTA FYRST -
SPYRJA SlÐAN
Ofbeldi, jafnt i glæp-
samlegum tilgangi sem
pólitiskum, er orðið dag-
legt brauð i Frakklandi.
Tjóa þar litið harðorðað-
ar yfirlýsingar stjórn-
valda um að taka
strangt á slikum afbrot-
um.
I júnimánuði einum voru fram-
in tiu sprengjutilræöi, sem ur&u
tveim manneskjum a& fjörtjóni.
— önnur var tilræðismaöurinn
sjálfur að koma sprengjunni
fyrir, en hin fréttamaður, sem
sennilegast hefur veriö tekinn i
misgripum fyrir alnafna sinn.
I þessum sama mánuði voru
tveir öryggisverðir og einn upp-
ljóstrari frá Libanon skotnir til
bana af hinum dularfulla
„Carlos”, eöa „sjakalanum” eins
og hann hefur siðan verið oftast
nefndur i frásögnum blaða af
heimshornaleit lögreglunnar að
honum.
Siðan hefur einn héraðsdómari
verið ráðinn af dögum, og harð-
skeyttur glæpamaður særði með
byssuskotum tvo lögreglumenn,
þegar hann fyrir tilstilli konu
sinnar slapp úr réttarsalnum, um
leið og hann átti að mæta fyrir
dómarann. Naut hann dyggilegr-
ar liðveizlu konunnar, sem fældi
aðra frá með handsprengju, sem
hún reiddi á loft.
Til viðbótar þessum dæmum
má nefna, að 20.000 lltrar af vini
— nóg til.aö fylla 27.000 meðal-
stórar vinflöskur — voru eyði-
lagðir af sprengju, sem komið
hafði veriö fyrir i tveim vinkjöll-
urum. Kjallarar þessir voru þar i
byggö, sem vinræktendur hafa
mótmælt innflutningi ódýrrar
vinframleiðslu erlendis frá.
1 þeim tilvikum, þar sem
imnmm
Umsjón: GP
ástæðan að baki ofbeldisverkun-
um hefur greinilega verið póli-
tisk, hefur þetta bitnað jafnt á
báða bóga, vinstrimönnum sem
hægrisinnum.
13. júni sprungu tvær sprengjur
I Paris. önnur varð aðalritstjóra
AFP-fréttastofunnar, Bernard
nokkrum Cabanes, að fjörtjóni.
Hin lagði I rúst heimili eins hinna
hógværari leiðtoga sósialista.
Annar Bernard Cabanes starf-
ar hjá „Parisien Libere”, en
verksmiöjur þessa blaðs eru I
hershöndum prentara, sem verið
hafa i verkfalli I nokkrar vikur.
Þessi Cabanes hefur farið mjög
hörðum orðum um prentarana 1
gagnrýnisskrifum sinum.
Formaður samtaka prentar-
anna hefur verið á öndverðum
meiði við forystumenn annars
stéttarfélags prentara, þar sem
kommúnistar sitja I stjórn. Er
hann mjög andvigur slikum belli-
brögðum, eins og hertöku prent-
smiðjunnar. Að ekki sé minnzt á
— ef rétt er — að sprengja
höfunda gagnrýnisgreina i loft
upp. En kommúnistar liggja hon-
um aftur á móti á hálsi fyrir að
taka undir með þeim „fasistaöfl-
um, sem hika ekki við að fremja
niðingsverk I von um að geta
skellt sökinni á prentarastéttina
og svert hana I augum almenn-
ings” — eins og þeir orða það.
Valery Giscard D’Estaing, for-
seti, lét svo um mælt, að slikt of-
beldi væri „óþolandi, sem taka
verði mjög strangt á”. Hann
fyrirskipaði lögreglunni að herða
mjög á leitinni að hinum seku og
ganga betur fram i rannsókninni.
— Enginn hefur þó verið handtek-
inn enn vegna þessa máls.
Rúmum mánuði siðar sprakk
sprengja fyrir utan heimili
Jacques Fauvet, eins ritstjóra
„Le Monde”, sem er virtasta
fréttablað Frakka. Engan sakaði.
Sprengjuhriðin hefur að tölu-
verðu leyti beinzt að pólitiskum
flóttamönnum frá Spáni og þeirra
samtaka, sem styðja þá. — 6. júni
sprakk ein sprengja i Biarritz
fyrir utan skrifstofu þeirra, sem
styðja málstað þjóðernissinnaðra
Baska. 1 sprengingunni fórst einn
tilræðismannanna og tveir særð-
ust. önnur sprengja sprakk fyrir
utan aðalskrifstofur vinstrisinna
„Vináttusambands við Spán”.
Einn úr samtökunum vildi kenna
um „fasistum”.
Spænsk yfirvöld telja sig raun-
ar geta rakið sprengjutilræði
ýmiss konar og ofbeldisaðgerðir
„borgarskæruliða” á Spáni yfir
landamærin inn til Frakklands.
Hefur það ekki orðið til þess að
bæta sambúð rikjanna, heldur
þvert á móti. Litlu hefur munað,
að til alvarlegra árekstra kæmi af
þessu tilefni. Innanrikismálaráð-
herra Frakka fullyrti i ræðu, sem
hann flutti i þinginu. i siðasta
mánuði, að vopnaðir lögreglu-
menn Spánar hefðu farið i óleyfi
yfir landamærin til að elta
hermdarverkamenn. Frétzt hefur
um eitt tilvik, þar sem maður,
særður skotsári, var fluttur aftur
yfir landamærin til Spánar. Mað-
ur þessi þóttist vera húsgagna-
sali, en frönsk yfirvöld sögðu sið-
ar, að þau heföu fundið vopn I bif-
reið hans og reyndar komizt á
snoðir um, að hann væri lögreglu-
maöur. I annan stað hlaut
spænskur lögreglumaður skil-
orðsbundinn dóm I Frakklandi,
en þó leyft að fara heim, eftir að
fundizt haföi i fórum hans
skammbyssa. Hann hafði farið I
„verzlunarferð” til Frakklands.
Telja mætti upp fjölda ofbeldis-
verka, sem framin hafa verið hér
og hvar i Frakklandi. En eitt at-
vik lýsir kannski ástandinu betur
en flest annað. Þaö sýnist svo
komið, að franska lögreglan sé
hætt að „spyrja fyrst og skjóta
siðan, heldur skjóti hún nú orðið
fyrst og spyrji siðan”, eins og
gárungarnir lýsa þvi. Gefur auð-
vitað auga leiö, hvað af sliku get-
ur leitt. Ekki aðeins það, að
spurningar veröi of seint fram
bornar — þannig að hinn skotni
geti ekki svarað þeim nema i
gegnum miðil eða aðra tengiliði
framliðna — heldur býður þetta
heim hinum sorglegustu mistök-
um. Það skeði lika núna fyrr I
þessum mánuði, að lögreglumenn
skutu lögreglumann til bana i
misgripum, þegar þeir héldu
hann glæpamann.
Jacques Pottier, varðstjóri,
hafði ásamt starfsbræðrum sin-
um elzt við vopnaða ræningja I
nokkra daga þegar hann loks fékk
handsamað þá I fplustað, sem
honum hefði verið bent á. Þegar
hann var að færa fanga sina út i
bifreið — sjálfur I borgaralegum
fötum eins og þeir — bar að bif-
reið með mönnum úr úrvalssveit
lögreglunnar, sérstaklega setta
til höfuðs hinum forhertustu i
undirheimum Frakka. Báðir mis-
skildu tilgang hins, þegar þeir
brugðu upp byssum sinum i
varúðarskyni. Skothvellirnir
glumdu við, og Pottier varðstjóri
hné í valinn fyrir kúlum úr byss-
um starfsbræðra sinna.