Lesbók Morgunblaðsins - 13.06.1926, Síða 6

LESBÓK MORGUNBLAÐSDÍS
er Litli-Geysir. Hann gýs ört, og
fer vatnsstrókurinn stundum 3
til 4 metra í loft upp. Hann gýs
sjávarvatni, og er þó um 100 fet
yfir sjávarmál. Rjett við hanii
er leirhver einn mikill. í honum
vellur gráleit eðja og gýs upp úr
skálinni, en sljákkar á milli, og
er skálin eða gjótan þá þur
og alt með kyrrum kjörum stund-
ar korn, uns nýtt gos byrjar.
Spölkorn norðar er hin nafn-
togaða Gunna, einhver mesti og
„helvítlegasti“ leirihver á land-
inu, í orðsins upprunalegu merk-
ingu, enda valdi hinn fjölkunnugi
Eiríkur í Vogsósum Gunnu sem
hentugast sáluhlið handa þeim,
sem liann útbjó greiðan gang
niður ti'l þess neðsta.
Gunna er eigi ein samfeld
hveraskál, heldur er það mikill
leirpyttaklasi, sem ben þetta
nafn, Er jörðin þar öll sundui*-
soðin, og þarf að gæta varúðar,
ti’l þess að sleppa ekki ofanísjóð-
heita eðjuna. Er hitinn svo mikill
þarna í jörðinni, að þó eigi sjeu
nema smágöt á hraunskorpu, sem
eimir úr, er sem maður bregði
hendi ú eld logandi, þegar brugðið
er fingri fyrir iholnna.
Jarðvegur er mjög lítill á
hverasvæðinu. Blóðberg er aðal-
plántán, sem þar vex, — þar s’ern
annars noklkuð getur vaxið fyrir
brennisteini eða hita.
Reynt hefir verið eitthvað að
leita þarna að verðmætum efn-
um, en um árangur er mjer ekki
kunnugt. En margt er þar í jörðu
merkilegt að skoða. Sagt er, að
námurjettindi hafi þar verið seld
fyrir 50 krónur.
Sögusögn er um það, að um
þessar slóðir sje einhversstaðar
hin víðfræga jarðskjálftagjá Páls
Torfasonar; en á því veit jeg
eigi deili. En gjár eru þar svo
margar, og jarðskjálftar senni-
lega óvíða tíðari í heiminum, svo
mjög er eðlilegt, að velja slíkum
merkisgrip þar samastað.
Gamli Reykjanesvitinn stóð á
hinum svo nefnda Valhnúki. Er
það iról ergs-hóll, eða öllu heldur
leifar af hól, því elkki er nema
endinn eftir, sem eigi á laugt
eftir ói’fað á ja,*ðfræðisvísu, því
sjávarbrimið er langt komið að
»yða konum.
Uppi á röndinni, skamt frá
sjávarhamrabrúninni, var vitinn
reistur, áttstrendur turn úrhraun
grýti, segir Þ. Th., og loftsvalir
yfir, en þar upp af voru ljósker-
in, er Danir gáfu, og kostuðu 12
þús. kr.
En sífelt hrundi úr berginu,
því um sjávarborð er bergið lint.
Eru þar því hellar miklir og
merkilegir, í bergið. Jarðgöng
hafa þannig myndast gegnum
einn hluta Valahnúks. (Sjá
mynd). Er afar einkennilegt um
fjöru, að standa niðri í stórgrýt-
inu framanvið bergið, með haf-
rótið hvítfyssandi á aðra hönd,
og gínandi hellisskúta á hina.
Mávar verpa í berginu, og eru
gæfir um þessar mundir
Það þótti eigi trygt að hafa
vitann lengur á Valahnúki. —
Bergið gat hrunið í sjó fram við
einhvern jarðdkjálftakippinn; —
því var ráðist í það að byggja
annan vita á Vatnsfelli. Er það
hóll álíka að gerð og Valahnúkur,
nema hvað hann er heill, því
hann stendur inni í landi. Heill
er e. t. v. of mikið sagt, þvi
]>arna er helst alt sprungið og
vitinn sá nýi hefir sprungið, —
þó hann sje hin rambyggi-
legasta smíði. Hann er um 30
metra hár. Uppi undir ljóskeri
er vitavarðarherbergi. Þar verð-
ur að vera vörður alla stund
meðan ljós er á vitanum. Má
geta nærri, að það er eigi við-
kunnanleg staða þegar jarð-
skjálftar eru mjög tíðir og regn-
skúrir, að kúldast þarna- uppi
í 30 metra háum turninum, uppi
á 40 metra háum' hólnum, þagar
turninn dinglar eins og „reyr
af vindi skekiun."
Eins og nærri má geta, er hið
ágætasta útsýni úr vitanum inn
yfir Reylkjanesskaga og langt 4
ihaf út.
Undir Vatnsfeflli er vitavarð-
arbústaðurinn. Þar er nú Ólafur
Sveinsson vitavörður. Ilann var
ekki heima er við komum þang-
að fjórir um daginn, Þjóðverj-
ar tveir, málarinn Wedepohl.
Lubinski blaðamaður, Ragnar
Asgeirsson garðyrkjumaður og
jeg-
Er við höfðum virt fyrir okk-
ur það helsta, »*m jparkyirt *r
13. júni 1926

Munið eftir að biðja
kaupmann yðar um hina
alþektu „Silkolin“ ofn-
svertu. Engin ofnsverta
jafnast á við hana að gæð-
um!
Anör. J. Bertelsen.
Sími 834. Austurstræti 17
í umhverfinu, kornum við þar
heim og fengum hinar bestu við-
tökur.
— Mikið höfðu útlending-
arnir undrast öll þau náttúru-
fyrirbrigði, er fyrdr augu vor
bar; hefir Lubinski nýverið
farið um Sahara, Tunis, Algier,
Spán, Frakkland og víðar. —
Aldrei kvaðst hann hafa komið
á jafn undraverðan stað og
þenna. En eitt var undrunar-
efni hans enn, og það var að
finna þarna úti í anðninni, aðra
eins framreiðslu við kaffiborðið
og hjá konu vitavarðarins, og
jafn skýran og frjálsmannlegan
pilt og son vitavarðar, 13 ára
gamlan, er fylgdi okkur um ná-
grennið. Svona eru ekki ung-
lingarnir í borgunum olkkar á
Þýskalandi, sagði hann, enda fá
þeir annað uppeldi en hjer fæst
í þessu mikilúðga umhverfi.
Er við vorum að standa upp
frá kaffiborðinu, heyrðust alt í
einu drunur miklar svo undir
tók, og á vetfangi ljek alt á
reiðiskjálfi. Útlendingarnir skim-
uðu og vissu bkki hvaðan á sig
stóð veðrið, en við Ragnar þótt-
umst heimavanir og sögðum rjett
sisona, að þetta væri eklki ann- *
að en jarðskjálfti, rjett eins og við
hefðum pantað hann sem síðasta
niimer á skemtiskránni.
Til allrar hamingju voru þeir
ekki bviuir að heyra um gjána
lians Pá'ls, annars hefðu þeir
haldið, að nú hefði einhver dengt
í hann grjóti þeim til skemtunar.
V. St.