Lesbók Morgunblaðsins - 25.07.1926, Qupperneq 4

4
LESBÓK MOBGUNBLAÐSINS
25. jólí ’26.
Frambrúun íslenskrar llstar.
Mikil ánægja var mjer að því,
að lesa í blaði yðar í vetur g»reiu
er nefnd var: „Listasafn ríkisins
og Alþingishátíðin 1930.“ í grein
þessari, var í svo ljósum og skýr-
um dráttum, gíreint frá því, hvern-
ig framþróun listarinnar hefði
áhrif á þjóðlífið, skýrt var frá
ástandinu eins og það e*1 nú, og
um leið á það bent, hvað gera
þyrfti, til þess að Islendingar
gætu vænst framþróunar á þessu
sviði.
Því miður get jeg eigi gefið
nákvæmar bendingar eða *ráð um
fyrirkomulag á listasýningunni
1930, til þess er jeg of ókunn-
•ugur. Er mjer því ómögulegt, að
gera fyllilega gæein fyrir, hvern-
ig eigi að velja listaverk þau, sem
á því ári eiga að sýna umheim-
inum hina íslendku list.
Þegar til þess kemur, að gera
það úrval, sem þar á að koma
fyri«r almenningssjónir, er nauð'
synlegt, að fylgja þeirri stefnu,
að taka einungis það, sem stenst
hinn árvaknasta listadóm.. Má
þar roeð engu móti koma til
greipa neitt meinleysi við óþrosk-
aða viðvaninga, þó áhugamenn
sjeu. Það er hentugast, að hugsa
freka<r um listagildið, en mynda-
mergðina.
Takmarikið verður að vera það,
að velja einungis góð listaverk,
sem geta sýnt í myndalistinni
þann hinn sama anda, sem skap-
aði kjarnann í listaverkum þeim,
ar íslenskar bókmentir hafa gef-
ið umheiminum. fslendingar, bæði
heima og erlendis eiga þar arf
frá forfeðrunum, ar varðveita
þarf, og sem þeir með engu móti
mega fórna, á altari vankunnátt-
unnar.
Mfkið veltur á því, hvernig hin
íslenska list í sjálfu sjer er, á
ihvaða stigi hún er nú, og hverjir
eru framtíðarmöguleikar henna^,
hvort íslendingar geta á þessu
sviði staðist samanburð og vakið
á sjer athygli. meðal erlendra
þjóða.
Eftir Emile Walters listmálara.
Pyrsta sporið til þess að svo
geti orðið, er að listin komist inn
í hina almanm* skóla, að þar verði
að henni hlúð eftir föstu skipu-
lagi. Að börn og unglingar fái
kenslu og leiðbeiningar í þessum
efnum, verði leiðbeint í því að
skilja listaverk og listastefnu,r.
Með því móti Ikæmi það í ljós,
hvaða nemendur hefðu listagáf-
ur. Kensla þyrfti að vera í teikn-
ingu, með leiðbeiningum í „com-
position“ og meðferð lita, en sam-
hliða yrði að nota bækur um list-
ræn efni og halda sýningar. —
Nauðsynlegt væri, að nota mikið
af skuggamyndum af frægustu og
bestu listaverkum heimsins.
Þega*r um er að ræða kenslu í
list, er þáð aðalatriðið, að opna
augu nemendanna fyrir fegurð
umhverfisins og þess, sem fyrir
augum ber í daglega lífinu. En
það fæst best með því, að lesa
um sögu listarinna*r í ýmsum
löndum. í þessu efni kæmi tíma-
rit að góðu haldi, er fjallaði ein-
göngu um list. Mætti ef til vill
gefa út fylgirit um þessi efni,
með stærra tímariti. Ritið gæti
fjallað bæði um íslenslka list, og
listastefnur annara landa.
fslenskt listafjelag, e*r hefði
aðalbækistöð sína í Reykjavík,
kæmi að bestu haldi, til þess að
styðja að framþróun listarinnar
í landinu. Væri eðlilegt, að fje-
lag þetta stæði í sambandi við
þjóðminjasafnið. Pjelagar gætu
verið þrenskonar, æfifjelagar,
starfandi fjelagar og aukafje-
lagar. Starfandi fjelagar greiddu
ákveðið fjelagsgjald, æfifjelagar
hærra gjald, og eins aukafjelag-
arnir. Aulkafjelagar y*rðu aðallega
fslendingar erlendis, og erlendi*r
íslandsvinir.
f skólum landsins mætti hefja
fjársöfnun, til þess að ná inn fje,
til listaverkakaupa. Eigi mætti
kaupa annað en ágætar myndir.
Ef Listafjelagið vildi láta mikið
til sín taka, yrði það að halda
listasýningar víðsvega*r um land-
ið. — Yrði útsendur maður að
lylgja sýningunni eftir og halda
fyrirlestra í sambandi við hana,
ellegar þá að Listafjelagið ynr.i
í samvinnu við starfandi fjelags
dkap víðsvega»r um land, er hefði
umsjón með sýningunum. A þenna
hátt fengju margir tækifæri til
þess að sjá og kynnast ágætum
listaverkum, þótt þeir aldrei
hefðu tækifæri til þess að koma
til höfuðstaðarins. Gott væri að
með sýningunum fylgdi smárit,
með myndum af helstu listaverk-
unum, og lýsingum á þeim.
Gæta verður þess vandlega, að
hin innlenda list bíði ekki hnelkki
á þann hátt, að hún sje að óverð-
skulduðu tekin fram yfir erlenda
list. Heilbrigð gagnrýni fæst best
á þann hátt, að menn kynnist
sem best erlendri list, og ge.ri
síðan samanburð á henni og hinni
íslensku.
Einmitt nú er hentugur tími til
þess, að hlúa að íslenskri list,
vegna þess, hve mikill áhugi er
risinn víða um heim á norrænni
menningu. Beinist sú alda gegn
yfi.rráðum latneslku menningarinn-
ar, sem svo mjög hefir verið í
öndvegi á undanförnum árum. —
Þó jeg sje í fjarlægu landi, og
hafi aldrei litið ísland, finn jeg
skyldleika minn við hinn forna
meið. -Teg vona að íslendingum
megi auðnast að komast svo langt
á listabrautinni, að íslensk list
verði í fullu samrærni við hin á-
kveðnu og upprunalegu sjereiu-
kenni þjóðarinnar.
------------------—
Góð afsökun.
Bóndinn (við nýjan vinnu-
mann): — Þú kemur heilum
kluk)kutíma of seint í dag!
— Já, en jeg var' sleginn af
hesti á leiðinni.
— Það hefir varla getað seink-
að þjer um heilan klukkutímaT
— Jrr, því hann sló mig til baka.