Lesbók Morgunblaðsins - 01.09.1929, Side 4

276
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Afkristnunar-æsingafundur
í Rússlandi.
Útdráttur úr fundarg'erð í rússneska tímaritinu ,,Majak“ 1929.
Forraaðurinn tekur til raáls:
Heiðrara samkoma, borgarakon-
ur .og borgarar!
Tlin ódauðlegu vísinda taka stór-
feldura framförum og ryðja sjer
braut gegnúm helmyrkur hjátrúar
og hieypidóma. Hinir síðustu sig-
urvinningar þeirra eru svo aðdá-
nnarverðir og andstæðir trúar-
briigðunum, að það er meira en
kominn tími til að lýsa því opin-
herlega og afdráttarlaust, hve
gersamlega fjarstæðar og fráleit-
ar þær trúarkenningar eru, sem
vjer höfum gert oss að góðu hing-
að til.
Til þess að vera við kröfum tím-
ans, hefir „guðlausa samkundan“
ákveðið að láta flytja opinberan
fyrirlestraflokk, raeð umræðum. —
Með fyrsta fyrirlestrinum verður
nndirstaðan lögð, sem sje sú, að
afsanna hina svonefndu „kristilegu
heimsskoðun.“ Þetta höfum vjer
tilkvnt með opinberum auglýsing-
um, þar sem spurt er: „Er til
r.okkur Guð, sál og ódauðleiki V ‘
Framhaldsráðstafanir frá vort-i
hálfu fara svo eftir þeim árangri,
sem' vjer berum úr býtum, og mun-
um vjer tilkvnna vður þær jafn-
óðum.
Þessi þjettskipaði áheyrenda-
salur er sönnun þess. að fvrirtækið
er í samræmi við þörf og vilja
1)jóðarinnar. Erum vjer yður mjög
þ.akklátir fyrir áhuga vðar á raál-
efninu, og víkjum þegar að dag-
skránni.
Til þess að viðfangsefnið verði
seni allra best skýrt og rökstutt,
höfum vjer boðið frægum fulltrú-
um vísindanna, sjerfræðingum í
þremur mestu ■ vísindagreinunum :
stjörnufræði, líkamsfræði ogheims-
speki. Hver þeirra • um sig mun
skýra viðfangsefnið frá s.jónar-
miði sinnar fræðigreinar, og mun
það vekja undrun vora að hevra,
hvernig þeir komast allir að sömu
niðurstöðu.
Formaðurinn kynnir áheyrencR
ura fyrirlesarana, sem allir' eru
prófessorar, og gefur stjörnufræð-
iugnum síðan orðið.
„Sem fulltrúi hinnar langelstu
allra vísindagreina, þeirrai-, er val-
ið hefir sjer alheimsrúmið að rann-
sóknarsviði, hefi jeg þetta fram að
bera: Bæði fyr og nú hefir hinn
óendanlegi geimur umhverfis jörð-
ioa verið nákvæmlega rannsakað-
ur, 'með fulltingi hinna sterkustu
sl jörnusjónauka. En sívaxandi um-
bætur þessara sjóntækja hafa ekki
hjálpað oss til að koma auga á
neinn Guð, heldur aðeins nýja og
nýja himinhnetti. Hreyfing stjam-
anna og sólkerfisins í heild sinni,
gangur reikistjamanna umhverfis
miðdepla sína — alt gerist þetta
eftir svo óhagganlegum lögum, að
þar er ekkert svigrúm fyrir starf
persónulegs skapara. Sjerhver í-
hlutun, hvaðan sem hún kæmi,
mundi aðeins valda truflnn í sig-
urverki alheimsins. Og þar sem
ekki er að finna í alheimsrúminu
hinn minsta vott um persónulegan
Guð eða starfsemi hans, þá svara
jcg því hiklaust neitandi, að til sje
nokkur Guð.“
Prófessorinn í Ifkamsfr'æði tekur
til máls:
„•Teg skal vera stuttorður. Með
kníf og töng í hendi hefi jeg
vendilega rannsakað mannlegan
líkama. Lík, svo hundruðum skift-
ir, hefi jeg limað sundur. Heiia,
hjarta og mænu hefi jeg rannsakað
gaumgæfilega. En jeg verð að taka
undir með hinum stórfræga Tækni,
Rudolf Vircko'vv og segja, að
hvergi hefi jeg fundið neina sál.
Ef einhver hinna trúuðu gæti
bent mjer á, hvar sálarinnar væri
að leita: í blóðinu, maganum eða
r.ýrunum, þá væri það ekki óhugs-
andi. ,tð mjer tælcist að finna
hrna.“
Loks tekur til máls kona, doktor
í heimsspeki, og ræðir um ódauð-
leikann :
,,Sem fulltrúi víííinda vísindanna
get jeg ekki annað en verið sam-
dóma heiðrjiðum starfsbræðrum
mínum,“ segir hún. „Og þareð
hvorki er til neinn Guð, nje heldur
nein sál, þá getur að sjálfsögðu
ekki lieldiu' verið að ræða um
neinn ódauðleik. Því ber þó að
játa, að áður fyr hefir meiri hluti
lieiinsspekingamia álitið anda
mannsins ódauðlegau; enda var
]>að eðlilegt, á meðan vísindin
höfðú aðallega trúfrædda menn í
þjónustu sinni. En á þessu ev nú
orðin mikil breyting. Og jeg er í
þeirra hóp, er álíta, að andlega
lífið hafi aðsetur sitt i heiianum.
Þegar heiiinu deyr, hættir „sálin“
að vei-a til. Þar af leiðandi er eng-
inn ódauðleiki til. Jeg hefi lesið
rit margra orðlagðra rithöfunda,
og fundið hjá þeim flestum stað-
festing þessara skoðana minna.“
Eftir að fundarstjóri hefir í
stuttu yfirliti slegið því föstu, að
nútíma-vísindin afneiti einum
rómi bæði Guði, sál og ódauðleika,
býður hann hverjum, sem þess
kunni að óska, meðal áhevrend-
anna, að lýsa andmælum, ef þeir
sjeu annarar skoðunar, „því að
vjer erum auðvitað óhlutdrægir“,
segir hann. Og þegar hann sjer
einn af :rðri kennimönnum kirkj-
unnar frammi í salnum, skorar
hann á hann að hefja umræðurn-
ai’. En klerkur færist undan, þar
sem hann sje óviðbúinn, fer síðan
af fundi og hvetur sóknarbörn sín
til að gera slíktt hið sama, og
hlusta ekki lengur á slíkar guð-
löstunar-ræður.
En enginn fylgir honum. Og nú
verður löng og lamandi þögn.
Þá tekur bóndi einn til máls:
„Jeg er nú hvorki nafnfrægur
nje lærður maður. Yið plóginn liefi
jeg alið aldur minn. En þar sem
þú, borgari góður, varst sVo vænn,
að b.jóða hverjum sem vildi að
taka til máls um þetta viðfangs-
efni, þá vil jeg að þú misvirðir
það ekld, þótt jeg segi nokkur
orð.
Formaður: „Nei, síður en svo.
Gerðu svo vel!“
Bóndinn víkur sjer að stjörnu-
fræði-prófessomum: „Afsakið, hr.
prófessor, yður verð jeg að segja
það, að þjer hafið ekki leitað Guðs
með rjettum tækjum; þess vegna