Lesbók Morgunblaðsins - 21.09.1930, Blaðsíða 1
JfWorgtwíMadsiiw®
37. tölublað.
bunnudaginn 21. september 1930.
V. árgangur
B1RRB5IB.
Eftir lón Kjartansson, ritstjóra.
Á uppvaxtarárum mínum í Vík
í Mýrdal, var fýlatíminn
mesta tilhlökkunarefni okkar
krakkanna, en svo nefnist sá tíini
ársins, þegar farið er í björg eftir
fýlungunum .Enn meiri varð þó
tilhlökkunin eftir að jeg var orð-
inn fullþroska og fjekk leyfi til
að fara í fýl þá dagana sem
farið var í stórsigin. Tók það
venjulega þrjá daga að fara í stór-
sigin og voru þá fýlamenn fjórir.
tveir frá hvorum Víkurbænum;
aðra daga voru þeir aðeins tveir.
Einnig voru tveir drengir eða ung-
lingar til þess að tína saman.
Fýlatíminn byrjar venjulega þeg
ar 17 vikur eru af sumri og í Vík
tók það vikutíma að drepa fýlinn.
Mikinn útbiinað þarf áður en lagt
er af stað í björgin. Fýlamenn fá
sjerstakan klæðnað inst og yst;
þarf hann að vera úr vel sterku
efni, því áreynslan er mikil. En
ekki þurfa fýlafötin að vera „fín“,
enda venjulega ónothæf til alls
eftir notkunina í fýlnum. því
vinnan er óþrifaleg. Venjan var
sú, að sauma ullarflóka innan í
buxur sigamanns, á mjöðmum og
hnjám, til þess að verjast mari
undan bandi eða af árekstri. Einn
ig höfðu surnir sigamenn ullar-
flóka innan í höfuðfatinu.
Böndin eru reynd vandlega áður
en farið er í björgin. Er annar
endinn settur fastur við staur og
4—6 karlmenn toga af afli í hinn
endann. Komi minsta veila í ljós á
bandi við raun þessa, er það ekki
notað.
Þegar sigamaður hefir klætt sig
í fýlafötin, bindur hann á sig
h j á 1 p a r ó 1. Er vaðurinn hafð-
ur innan undir ól þessari og á siga
maður þá hægara um vik í sigi. Þá
Óskar Jónsson l Vlk
i sigi i Hrafnatindi.
hcfir sigamaður vopn í hendi er
nefnist klappa; er það eins-
konar liainar með hvössu nefi og
álnarlöngu skafti. Klappan er fest
um úlflið mannsins með mjórri ól.
Með klöppunni drepur sigamaður-
inn fýlinn og notar hana sjer tii
hjálpar í sigi og lausagöngum. Sum
ir sigamenn nota sjaldan vopn þetta
í fýlinn, heldur taka þeir fuglinn
með hendinni og stinga hauskúp-
unni upp í sig og bryðja. Eru
þetta óþrifalegar aðfarir, en fugl-
inn drepst þá strax og kvelst ekki,
scm oft vill annars verða þegar
hann er rotaður með barefli og
þcss ekki gætt að drepa hann al-
veg. En fýlunginn er lífseigur
mjög. Áður fyr höfðu sumir siga-
menn þá venju, að drepa ekki fýl-
inn í bjarginu, heldur vængbrutu
liann og köstuðu honum þannig
niður. Var þetta gert til þess að
(fuglinn rifnaði síður í fallinu nið-
ur. Nú þekkist ekki þessi aðferð
lcngur. —
Áður en hjer varð „þurt land“
f'engu sigamenn fýlapela í
nesti; var það peli af brennivíni,
er þeir skyldu hafa sjer til hress-
ingar. Nú þekkist ekki fýlapeli leng
ur. Drengirnir, sem tína saman, hafa
með sjer barefli, klöppu eða annað
verkfæri og fýlasnæri. Þeg-
|ar þeir hafa tínt fuglinn saman í
hrúgur, binda þeir hann í kippur.
Þegar jeg í fyrsta sinn fór í