Lesbók Morgunblaðsins - 18.01.1931, Blaðsíða 1

Lesbók Morgunblaðsins - 18.01.1931, Blaðsíða 1
Um LETTLRHD. Þessi grein, sem hjer birtist, er eftir ungan Lettlend- ing, Kirsteins að nafni. Hefi jeg áður skýrt Morgunbl. frá viðkynningu minni við hann. Hann hafði aldrei haft tækifæri til að tala íslensku fyr en við mig, en gat samt talað hana ágætlega. Kirsteins er mjög áhugasamur við tungumálanám og het’ir hann þegar lært mörg, enda þótt hahn sje aðeins rúmlega tvítugur að aldri, en einna erfiðust var íslenskan. Fekk hann senda hjeðan kenslu- bök Páls Þorkblssonar í íslensku-frönsku og varð hann því fyrst að læra frönsku til þess að geta haft gagn af bókinni-. dilæta menn nú sjeð hvernig hann ritar íslensku. Ef einhverjir vildu skrifa þessum manni þá er heimilis- fang hans: V. F. Kirsteins, Ventspils (Windau), c/o Jura Shipping Co., Lettland. Gísli Sigurbjörnsson. Lettland, eða Latvia, liggur við Eystrasalt, þar sem Rigaflóinn skerst inn í megínlandið. Er það um 65800 ferkílómetrar að stærð. Mannfjöldinn er nú (árið 1930) 1.900.044. • Eystrasaltslöndin Latvia, Liet- uva (Litauen) og Eesti (Eistland), fengu frelsi sitt og sjálfstæði eftir ófriðinn mikia. árið 1918. Latvia ríkið var stofnað með lögum 18. nóvember 1918 í Riga, núverandi höfuþborg ríkisins. Lettland á merkilega sögu. —■ Skömmu fyrir aldamótin 1200 fóru þýskir munkar til landsins að kristna það, Þá voru þar margir þjóðflokkar, svor sem Latgalir, Kúrar, Vindur, og voru þeir allir heiðnir og ýfðust við hinni nýju trúpni Og trúbpðunum. Þjóðverj- ar fóru þá með her manns til Lettlands og lögðu það alt undir sig. Var það þá kalláð Livonia. Árið 1561 virtist svo sem sögu landsins væri lpkið að fullu og 'óllu. Var því þá 'skift. íirecidu Pólverjar austurhluta þess, en vesturhlutinn, Kúrland, kom und- ir stjórn Jakobs hertoga. Á árunum 1621—1721, eða í eina öld, laut Lettland yfirráðum Svía, og er þetta tíinabil hið besta í sögu þjóðarinnar. Stjórn Svía var mótuð af frjálslyndum skoðunum, og framfarir urðu miklar og merki legar í landinu. En árið 1721 rjeð- ust Rússar inn í landið og náðu því á vald sitt. Laut það síðan Rússástjórn í 197 ár, og var þetta sannkallaður raunatími, því að kíigun Rússa var óþolandi. í byrjun 20. aldar vaknaði sterk þjóðernishreyfing í landinu, en stjórnin í Pjetursborg bældi hana niður með harðri hendi, og fjöldi þjóðemissinna var rekinn í íitlegð. En Lettar gleymdu því ekki, að þeir höfðu einu sinni verið sjálf- stæð þjóð. Og þegar stríðinu mikla lauk 1918, og bolsabyltingarnar voru í Rússlandi, notuðu þeir tæki- færið og stofnuðu sjálfstætt ríki. Landið mátti þá kaila í rústmm eftir hernað Þjóðverja og yfir- gang kommúnista. Allur þorrinn af bestu sonu|n landsins, hafði fallið í stríðinu. Ófriðarárin voru dapurlegir tímar fyrir Letta, en þó höfðu bændurnir þar bæði hug og vilja til þess að reisa landið úr rústum. Og nú, eftir 12 ára sjálfstæði, tala verk þeirra. Af þeim 1.9 milj. manna, sem landið byggja, eru um 194.000 Rússa, 71.000 Þjóðverja, 96.000 Gyðinga, 51.000 Pólverja, 23.000 Lituana, 8000 Eistlendinga. Lett- neska er aðalmálið í landinu. — Evangelisk-lútersk trú er mest útbreidd, en þó er þar fuilkomið trúarbragðafrelsi. 57% af allri þjóðinni játa ev.-lúterska trú, en 23% rómversk-kaþólska trú. 1 Lettlandi eru margar. gamlar borgir. Höfuðborgin er Riga, og eru íbúar þar 377 þús., en voru 517 þús. fyrir stríð. Riga stendur við ána Daugavaar, og ánni á hún mest að þakka hvað þar er mikil verslun; iðnaður er þar mikill og eins í nágrenninu. Það voru Þjóð- verjar, sem stofnuðu borgina, árið 1201 (Albert biskup). Á miðöld- iinum var Riga mikil verslunar- borg, og standa þar enn ýmsar byggingar frá þeim tíma. 1 Riga eru nú allar helstu opinberar stofnanir ríkisins, þinghúsið, há- skóli, dómkirkja og leikhús. — Þingið er í einni deild, og þing- menn 100 alls. Fyrsta þing Lett- lands var haldið árið 1922, en haustið 1931 fara þingkosningar fram í fjórða sinn. .Væst stawsrta haj^srborgin er

x

Lesbók Morgunblaðsins

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.