Lesbók Morgunblaðsins - 18.01.1931, Blaðsíða 2

10 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
—....... -- --- ----- ............ - — .... ■ ■ ■
Liepaja (Libau). Þar eru nú 60
þús. íbúa, en voru um 100 þús.
fyrir stríð. Þriðja stærsta hafn-
arborgin er Yentspils (Windau).
Þar er besta höfnin, því hana
leggur ekki á vetrum. Fyrir stríð
voru þarna 26 þús. íbúa, en nú
eru þeir aðeins 17 þris. Þarna voru
einu sinni stærstu kornskemmur
í Norðurálfu, því að frá Ventspils
var flutt út- mest aí Ejrstrasalts-
rúgnum, og korni frá Rússlandi.
En á stríðsárunum heftist þessi
útflutningur algerlega og nú
standa hinar miklu kornskemmur
auðar og tómar. En í borginni er
mikið af sögunarmyllum og flytst
þaðan mikið af trjávið.
Inni í landi eru borgirnar:
Daugavpils (Diinaburg), 41 þús.
íbúa„ Jelgava (Mitau), 28 þús.
íbúa, Rezekne (Rossitten), 12600
íbúar, og Cesis (Wenden), 6000
íbúa.
Meginþorri Letta lifir á land-
búnaði. Er þar ræktað mikið af
kartöflum, rúgi og byggi. Rúmlega
fjórði hluti landsins (28%) er
skógi vaxinn. A hverju ári er því
flutt mikið til útlanda af trjávið,
kornvörum, smjöri og kjöti. Arið
1927 nam útflutningur trjáviðar
80.1 milj. lats. (Lats er lettneska
myntin og skiftist í 100 sentímur.
1 Lats samsvarar hjer um bil ísl.
krqnu að verðgildi). Lettar eiga
möi'g eimskip; hafa þeir á síð-
nstu árum keypt fjölda skipa, og
er skipastóllinn nú 199.419 smál.
(1./7. 1930).
Lettland er láglent og tíð-
arfar ágætt til akuryrkju.
A sumrin er þar altaí bjart
veður og hlýtt. Meðalhiti
heítasta mánaðarins, julí, er
í Riga 18° á Celsius, en
mestur hiti hefir þar orðið
33° (árið 1927). Vetrar-
kuldi hefir mestur verið
mældur 28.4° (1929). Úr-
koma er um 600 mm. á ári.
Á strönd Rigaflóans eru
margir ágætir baðstaðir, og
fjöldi ferðamanna sækir
þangað á sumrin. Náttúru-
fegurð er mikil í landinu.
ákiftast þar á bleikir akrar,
græn tún, og skógar, en á
milli renna bláar ár.
Mýdrsnótt í Berlín.
Ovíða í heiminum mun áramót-
anna minst jafnalment og hávært
og í Berlín. • Hálfum mánuði, já
alt að þrem vikum fyrir nýár er
byrjað að undirbúa nýársfögnuði
í öllum samkomustöðum og veit-
ingahúsum borgarinnar. Er þá ó-
spart auglýst og menn hvattir til
að útvega sjer samastað í tíma.
Fæstir eru heima lijá sjer nema
lítinn tíma kvöldsins. Nálægt mið-
nætti leita allir á þá staði, þar
sem eittkvað er á seiði.
Á götunum í miðhluta borgar-
innar og á aðalæðum umferðar-
innar verður varla þverfótað fyr-
ir mannfjölda. Púðurskot, slags-
mál, uppþot, lögregla, slökkvilið
— og síðast en ekki síst nazistar
— gefa öllum nóg tækifæri til að
sjá og vera viðstaddir ýmislegt,
sem ekki skeður á hverjum degi.
Mest hafa lögregluþjónarnir að
starfa — 383 menn voru teknir
fastir í fyrrakvöld. Þá hefir
slökkviliðið heldur ekki átt náð-
ugan dag, því að það var kallað
20 sinnum til að slökkva, auk þess
sem það var oft blekkt til að fara
af stað. Loks báru hinar óendan-
legu fylkingar bíla vott um að
bílstjórum yrði lítið úr skemtun
þetta kvöld. Höfðu menn það fyrir
sið að fara af einum stað á annan
alla nóttina —, og þá mest í bíl-
um, þannig að t.æplega nokkurs
staðar var sama fólk seinni hluta
nætur og fyrst um kvöldið.
I þetta skifti átti nýársíagnað-
urinn sjer sem áður margar
skuggahliðar. Mest bar á alags-
málum milli komniúnista og nát-
ional-sósíalista. Lenti þeim víða
saman og alls staðar í illu. Urðú
sumir þátttakendur mjög alvar-
lega særðir. -— Þrjú mannslíf
kostuðu hinar pólitísku óeirðir á
gamlárskvöld. Á meðal þeirra, sem
drepnir voru, voru 2 menn úr
Reichsbanner-flokknum, en þá
drap nationalisti einn.
Fjórir menn frömdu sjálfsmorð.
Einn þeiria drakk á slaginu ki.
12, xulla flösku af eitri inm á
kafíihúsi í Friedrichstadt. Aud-
aðist hann samstundis. -Vnn u
kastaði sjer fyrir almenningsvagn,
og var örendur, þegar hann náð-
ist undan honum.
Meðal gripdeilda þetta kvöld
má nefna, að sjö leigubílum og
fimm einkabílum var stolið. —
Púðursprengja ein, sem sprengd
var í Gabelsbergerstrasse, var svo
sterk, að allar 54 rúður eins húss-
ins, þær sem sneru út að húsa-
garðinum, brotnuðu. Af dansmey
einni var stolið brillianthring —
4000 marka virði, meðan hún var
að dansa í einum af skrautstölum
Germania-skemtihallarinnar.
Auk hinna pólitísku morða,
skeði eitt morð, sem þykir sjer-
staklega óhreinlegt. Maður nokkur
Richard Tánzer að nafni sat inni
á kaffihúsi. Kom þá kunningi hans
Otto Schuler þar inn, gekk um-
svifalaust að Tánzer og skaut kúlu
gegn um höfuð hans. Höfðu þeir
lengi verið ósáttir. Schuler tókst
að sleppa og hefir hann ekki náðst
enn þá.
Alt fram á bjartan dag stóð
gleðskapurinn og gauragangurinn
og væri rangt að segja, að slys,
morð og upphlaup hafi orðið til
að draga úr gleðinni, því að fæstir
vissu hvað skeð hafði, fyrri en
í gær, að blöðin skýrðu frá
því. — Undir hádegi á nýársdag
voru flestir samt komnir í rúmið,
enda þótt þá mætti enn þá sjá
ýmsa skrautbúna og ölvaða menn.
Berlín, 2. janúar 1931.
B. G.