Lesbók Morgunblaðsins - 22.02.1931, Blaðsíða 1

Seluogs-b
Ruðugustu fiskimið Islanös.
Eftir Arna Friðriksson magister.
Á þessutn tínia árs koma menn
hingaÖ úr öllum iandshlutum, fil
þess að leyta sjer atvinnu. Þeir
halda flestir til Reykjavíkur, en
þangað er nú ferðinni aðeins heitið
fyrst um sinn. Reykjavík er milli-
liður, og þar skiljast vegir ferða-
tnannanna á ný, því þeir dreifa
sjer í verstöðvarnar sunnanlauds,
en nokknrir leita sjer atvinnu
á þilskipunum, sem lijeðan ganga
til fiskjar. Allir þessir menn eru
að fara í stríð, þeir eru sjálfboða-
liðar. Brátt mætast þeir á aðal-
vígstöðvunum, á Selvogsbanka. En
við hlið þessara sjómanna, sem um
stund hafa yfirgefið átthaga sína,
víðsvegar um landið, berjast marg
ar aðrar þjóðir á sama tíma. Hjer
koma Færeyingar, Bretar, Frakk-
ar, Þjóðverjar o. fl., allir í sömu
erindum, að heyja stríð við hinn
volduga bergrisa Ægi, og sálga eins
mörgum af þegnum hans, þorsk-
unum, eins og hægt er. Hjer mæt-
ast menn frá skógum og sljettum
Þýskalands, frá vínekrum Frakk-
lands, frá stórborgum Bretaveldis
og frá klettaströndum Færeyja og
íslands. Hjer eru komin skip víðs-
vegar að úr álfunni. Og þegar
vindgolan fer leikandi um siglur
ÖÐta^s. sjsjpíwjoum eins ' og
sungnir sjeu þjóðsöngArar þeirra,
eins og þeir sjeu hvattir til dreng-
skapar og dáðar, hvattir til að
lieyja stríð í tvo mánuði og bera
sigur úr býturn. -
En hvers vegna safnast allur
þessi mannsafli saman á Seivogs-
banka einmitt nú! Og þessi við-
burður endurtekst ár eftir ár,
mann fram af manni. Fjöldinn
mun svara að það sje reynslan,
sem hafi kent þjóðunum að þarna
sje b.jörg að fá síðari hluta vetrar,
meiri björg en nokkurs staðar ella
við ísland, svo mikla björg, að
fjarlægar þjóðir gera út dýra og
hættulega leiðangra til þess að
njóta hennar. En þótt reynslan
hafi kent mönnurn, að á Selvogs-
banka sje jafnaðarlega gnægð af
þorski á vertíðinni, þá skýrir hún
þó ekki til hiítar hver ástæð-
aii er. Reynslan hefir leitt í ljós að
hjer er að ræða uin fullorðinn
fisk, sem er að auka kyn sitt, eða
geta nýja kynslóð, til blessunar út-
veginum á komandi árum. En
hvers vegna einmitt á Selvogs-
banka og einmitt núna 1
Það eru aðrir en fiskimennirnir,
sem mætast á Selvogsbanka og
byrja árið þar. Fiskimennirnir
hafa orðið að búa sjer til skip til
þess að kd^ast ut á „r^narvóll-
inn“ og bjóða Ægi birginn, pn
anki.
þeir eiga ekki heima á sjónum,
þeir eru þar gestir eða hernaðar-
menn á framandi vígvelli. En niðri
í djúpinu, langt undir botnum skip
anna, sem mynda eins konar varn-
argarð á takmörkum lífs og dauða,
eru hinir rjettmætu borgarar hafs-
ins. Þeir eiga lijer lieima, og þeir
girnast aldrei að leggja leið sína
inn yfir landið og veiða okkur
mennina sjer til matar, eins og
við gerum þeim.
Hemaðarliðið, sem safnast hefir
saman á skipum á yfirborði hafs-
ins, er ekkert í samanburði við
það, sem Jiefir eins og mælt sjcr
mót niðri í djúpinu. Hjer eru
lvomnir þorskar, frá 60 til 140
sentimetrar á lengd, eða meira,
6—20 ára að aldri. Og um þá er
það sama að segja og fiskimenn-
ina, þeir eru komnir að úr öllum
áttum. Margir minnast æsku sinn-
ar í fjörðum Austurlandsins, aðrir
koma frá Vestfjörðum. Sumir hafa
verið tryggir við áttliaga sína ,og
eigi farið langar leiðir frá þeim
stöðvum, er vagga þeirra stóð.
Þeir hafa ef til vill aldrei komist
lengra en inn í Faxaflóa eða Eyja-
sund, og svo lítið eítt út á djúpið,
mest til þess að sjá sig dálítið um
í heiminum, áður en náttúran kall-
aði þá í stríðið við manninn á SeÞ
vogsbanka. Fjelagar þeirra gorta
af langferðum sínum, og öllu því,
sem þeir þykjast liafa lent í af
æfintýrum, en heimalningarnir
geta hælt sjer af því, að þeir em
TOgptir allra þorskg á gnumjjíU;
aðeins sex ára, og þó fullorðnir otf