Lesbók Morgunblaðsins - 10.01.1932, Qupperneq 1
I
Veiðihaukar.
Hinn forna sið tiginborinna manna
að fara á veiðar með hauku, œtla
Englendingar nú að fara að taka
upp aftur. Hefir nýlega verið stofn-
að fjelag I Englandii — Oxford
University Falcrong Club — sem
hefir sett sjer það markmið að
endurvekja þessa gömlu veiðiað-
ferð og íþrótt. Veiðihaukana á að
œfa i Elsfield Manor, óðalssetri
skamt frá Oxford. Eigandi þess
heitir John Buchan og er hann
einhver helsti forgöngumaður
þessa fjelagsskapar.
f álkaveiðar (|>. e. veiðar með
íálkum) hafa bæði viltar þjóðir og
menningarþjóðir stundað af miklu
kappi og áhuga, og slíkar veiðar
hafa tíðkast síðan sögnr hófust.
líftir því sem menn best vita voru
hinir fornu Kínverjar forgiingu-
menn á þessu sviði, eins og svo
mörgum öðrum, og fvrir 4000 árum
rituðu þeir bækur um þá list að
temja fálka til veiða. Meðal hirð-
ingjaþjóðanna í Asm liafa veiðar
þessar verið reknar í stórum stfl,
og af gömlum söguspjöldum og
höggmyndum 'má sjá það að Ba-
byloníumenn, Assyríumenn og
Forn-Egyptar höfðu miklar mætur
á veiðum þessum. Þær hafa og
verið stundaðar, og eru stundaðar
enn í dag í Indlandi, Arabíu. Per-
sui, Marokko, Tunis og Algier, og
erin fremur af Indíánum í Perú.
Ekki vita menn með vissu hvort
Forn-Grikkir og Rómverjar stund-
uðu sjálfir haukaveiðar, en Aristo-
trles, Plinius og Martialis geta þó
um þær. Sennilega hefir þessi sið-
ur að veiða með haukum, borist
hingað til álfu með Húnum um
aldamótin 400, og ruddi hann sjer
ótrúlega fljótt til rúms um öll
Hind. Og á miðöldunum þóttu
haukaveiðar Irin göfugasta í-
þrótt og hæfa hinum tignustu
mönnum. Enda fór fljótt svo að
hún var ekki fyrir aðra en höfð-
i.sgja og konungborna menn. Karla
magnús keisari setti t. d. lög, sem
bönnuðu ölcum ófrjálsum mönnum
að stunda haukaveiðar, og eftir
]>að að Vilhjálmur bastarður hafði
lagt undir sig England, setti hann
sams konar liig þar. Og svo þótti
mikið til þessara veiða koma, að
yfirfálkameistari Frakkakonungs,
sem hafði ótal þjóna undir sjer,
• var um langt skeið liæst launaði
embættismaður ríkisins.
Mestur Ijómi var yfir hauka-
veiðunum á dögum Krossferðanna.
A ar þá sonum tiginna manna þegar
í æsku kent. að „varpa haukum“
og ekki lögð minni rækt við þá
kenslu en að kenna þeim vopna-
burð eftir öllum listarinnar regl-
um. Þótti það þá fraini hverjum
höfðingja að eiga sein flesta, fal-
legasta og besta veiðihauka og
kunna vel að fara ineð þá og
beita þeim.
^að keniur þráfaldlega fyrir, þar
sem menn eru á veiðum, að rán-
fuglar sveima liátt í lofti yfir veiði
svæðinu og fylgjast nákvæmlega
með öllu sem gerist, til þess að-
vcra alt af viðbúnir að hremma
Iráð úr liöndum veiðimannanna ef
tækifæri gefst. Og sennillega er
það vegna þess, að menn hafa
tckið eftir þessu, að þeim hefir
dottið í hug að nota ránfuglana til
veiða. Og fyrst í stað hafa veiðar
þessar ekki verið stundaðar sem
sport, heldur sem atvinnuvegur.
Þá hafa haukarnir verið veiði-
mönnum jafn-nauðsynlegir og byss
an er þeim nú á dögnm.
Elsta aðferðin til jiess að ná sjer
í veiðihauka var sú að ná í egg
þeirra eða unga. En seinna fóru
menn að hafa trú á því, að