Lesbók Morgunblaðsins - 04.06.1933, Blaðsíða 6

166
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
helst í neglugatinu og þar næst
það, að formaður las sjómanna-
bæn meðan bátshöfnin hlýddi á
berliöfðuð. Þessi siður þótti góður
og guði þóknanlegur, en misjafn-
legalega munu menn hafa trej7st
árangri bænarinnar og þess vegna
mun siður þessi hafa lagst niður
eins og hjer á landi sem annars
staðar, að árangurinn reyndist lít-
ill a. m. k. hjerna megin — hin-
um megin kannske betri — um
það þori jeg ekki að dæma.
Sú skoðun hefir orðið ofan á
meðal mentaðra manna að guð láti
náttúruöflin afskiftalaus bó þau
ólmist í jötunham og brjóti báta
og týni lífi dauðlegra manna. En
hitt er öllum ljóst, að við höfum
fengið í vöggugjöf skynsemi og
góðan vilja til að hjálpa hver
Öðrum og reyna að beisla náttúru-
öflin til að ráða yfir þeim og sjá
við ofbeldi þeirra. Sem betur fer
hefir með vaxandi viti og mann-
kærleika tekist að sjá við feigð
manna, alveg furðanlega, hjá því
sem áður var. Þeir sem fyr á öld-
tim máttu teljast bráðfeigir væru
það ekki lengur ef þeir lifðu nú,
því að það hefir tekist að koma í
veg fyrir f jölda sjúkdóma og slysa,
sem áður sviftu menn lífi unn-
vörpum fyrir örlög fram. Að með-
alæfi okkar tslendinga er nú orðin
nálægt tvöfalt lengri en hún var
á fyrri öldum, sýnir að við höfum
lært furðu vel að sjá við feigðinni,
en við eigum þó eftir að gera enn
betur, sjerstaklega í því að sjá
við slysafeigðinni.
Það er gömul hjátrú, að Oðinn
eða Alfaðir kjósi feigð á. menn.
Þá hjátrú þarf að bannfæra. „Ó-
lög fæðast heima“ og má heim-
færa það upp á slysafeigðina. Sú
feigð er afar oft sjálfskaparvíti,
hún er oft vanþekking. stundum
kæruleysi, stundum ölæði -—-
brennivín brjálar minni — menn
eru illa fyrirkallaðir, eittbvað
lasnir, magi og taugar í ólagi,
menn eru ofþreyttir og 'svefn-
lausir. Eða — feigðin er skipinu
að kenna. Það er fúið og lekt.
Vjelin í ólagi, brothætt, ryðguð.
Kompásinn vitlaus, því sprittið af
honum er drukkið o. s. frv.
Feigðin er víðtæk fræðigrein.
girnileg til fróðleiks og gagnlegt
að sem flestir vildi kynna sjer
þessi vísindi daglega lífsins og
sannfærast um hjer sem víðar „að
Guðs vegir eru ekki órannsakan-
legir“ þó liið gagnstæða sje sagt
í fornum ritum.
Jeg vil að endiugu gera þá játn-
ingu, hræsnislaust, að jeg hefi
miklar mætur á Utvarpi íslands!
Það liefir marga kvöldstund dill-
að mjer með söng og tónleikum
ágætra listamanna, ' flutt mjer
frjettir líkt og Huginn og Muninn
Óðni forðum. og oft skemt mjer
og frætt mig með snjöllum erind-
um góðra skálda og fræðimanna.
En mest er jeg þakklátur fyrir
ágætan þátt sem TJtvarpið tekur
í slysavörnum sjómanna vorra með
veðurskeytum og viðvörunum. —
Ekkert, guðsorð sem Útvarpið
flytur hefir hrært mig inst í hjarta
eins og þegar jeg heyri blæþýða
rödd þulunnar á kvöldvökunni á-
varpa sjófarendur víðs vegar íit
um sollinn sjó íslands-ála, með til-
mælum um að líta eftir og liðsinna
vjelbát frá Patreksfirði eða Bol-
ungarvík eða Fáskrúðsfirði, ves-
lings vjelbát, sem hrakist hefir
fyrir vindi og sjó langt frá landi
með nokkra aðframkomna von-
lausa menn innanborðs.
Þegar jeg hlusta á þessa vin-
samlegu orðsendingu frá Slysa-
varnafjelagi fslands senda út yfir
lönd og höf til að kalla á hjálp
handa óþektum meðbræðrum í
neyð, þá gleðst jeg í hjarta og
hugsa: Sannarlega lifum við ekki
á hinum síðustu og verstu tímum.
Tíminn fer batnandi.
Og líka dettur mjer í hug:
, Ekki er drottinn ennþá dauð-
ur“, eins og presturinn sagði í
gamni.
Blessuð veri þessi rödd mildi
og miskunar. Það er rödd ná-
ungakærleikans. Það er rödd guð-
spjallsins sem segir: „Elskið hver
annan“, og ,,])að sem þjer viljið
að mennirnir geri yður það skulið
]>jer og þeim gera“. Það er rödd
hins miskunsama Samverja, sem
kemur óbeðinn til að hugga, líkna
og lækna. Röddin boðar það, að
fyrir samvinnu vísinda og mánn-
kærleika er guðleg forsjón stigin
fram á meðal vor, forsjón, sem
ekki er neitt trúaratriði heldur
forsjón í raun og sannleika, til
að hrífa menn úr dauðans greip-
um, færa þá heila heim til konu,
barna og ástvina og þar ineð
fækka sorg og tárum.
Eyja sokkin,
Óbygt eyðisker, suður í
Kyrruhafi, hefir sokkið í sie.
Það þykir fœstum stárvið-
burður, cn visindamenn líta
þar öðrum augum á.
Eyjar í Kyrrahafi skifta þús-
undum og margar þeirra mjög
litlar og í rauninni ekki annað en
kórallarif. Ein af þessum eyjum
var Sarah Anna. Hún var skamt
frá miðjarðarlínu og eigi ýkja-
langt frá Jólaeynni. Var hún ekki
nema svo sem 200 fermetrar á
stærð og óbygð. Nú er eyja þessi
horfin, en gerður hefir verið út
vísindaleiðangur til þess að leita
að henni og hafa upp á henni
hvað sem það kostar.
Fyrir nokkrum árum kærði eng-
inn sig neitt um þetta litla eyði-
sker. En hvemig stendur þá á
því að nú er haft svo mikið fyirr
að leita að því?
Ástæðan er sú að Sarah Anna
var eina landið á 10 þús. km.
svæði og 250 km. breiðu svæði í
hinu mikla úthafi. En einmitt á
þessum slóðum verður almyrkvi á
sól hinn 2$. júní 1937, en sjest
hvergi annars staðar. _En nú vita
allir stjörnufræðingar ])að, að
ekki þýðir að vera á skipum með
rannsóknatæki, til þess að athuga
sólmyrkvann. Þeim rannsókna-
tækjum verður að koma fyrir á
fastri fold, svo að þau geti ekki
haggast neitt.
H.iun 28. júní 1937 verður al-
mvrkvi á sólu ])arna svðra í 7
mínútur 3*4 sekúndu. Hverja þýð-
ingu svo langur sólmyrkvi liefir
fyrir vísindamenn, má marka á
því, að hinn lengsti almyrkvi á
sólu getur ekki staðið nema 7*4
mínútu. Sólmyrkvinn í fyrra stóð
ekki yfir nema IV2 mínútu, en þó
þótti hann svo merkilegur, að
vísindamenn um allan lieim tóku
l>á ])átt í rannsóknum á honum.
og var varið til þeirra stórfje.