Lesbók Morgunblaðsins - 27.08.1933, Side 5

ev ekki að ræða. Þarna ætti því
að liafa staðið „hríss“- í 8. v. o.
virðist h hafa fallið burt á undan
„and“. Þetta kemur og fyrir á öðr-
um stað (36. v. andskotum f. hand-
skotum = með spjótum). Annað
virðist ekki athugavert við vísuna,
aðeins verður að rita: lá ek. Hún
verður færð til óhundins máls
samkv. þesn = Horn-Freyja1 en
fræg.ja! Sváfunr fimm hríss8-við
saman-grimmar4 nætrr’ í })eyjar-
húsi0 fjarðarlegs7 ok lá ek hverja
ævi, lítt of liugsi hrafns-ketils8 á
stafna Gnóð, hýr-hand-banda-lags-
vana. = Kona! jeg dvaldi 5 vetur
í bæjum og hvern vetur lá jeg —
án þess að vera í vígahug um borð
í skipi — án blíðs faðmlags.
1. Horn Freyja = kona. 2. Sváf-
nm = jeg svaf; 3. hríss-viðr =
eldiviður. 4. saman-grimmar = til
samans (allar) skaðlegar. 5. nætr
(fleirtala) = margar nætur, tíma-
bii (sbr. veturnætr). 5. -j- 4. -f- 3. =
tímabil öll (til samans) skaðleg
eldivið = vetur. 6. Þeyjar (veð-
urs) hús = himininn. 7. fjarðar-
leg = lægi, höfn. 6. + 7. = him-
inn (veröld-hafnar = bærinn
umhverfis hana. 8. hrafns-ketill
(pottur, matarpottur hrafns) =
valurinn- Lítt af hugsi valsins =
ekki að hugsa um vígaferli =
ekki í ví^ahug. — 9. Hýr hand
og svo framvegis. = Hýrs
handbandalags vana = án blíðs
faðmlags = einmana, vinalaus o.
s frv. Dr. F. J. ritar: „andvanr
bandalags“ og segir að það merki:
uden (erotisk) forbindelse (Lex.
p.) og uden kvindens omfavnelse
(Skjd. T. B.); hvaðan honum kem-
ur þetta (erotisk og kvindens) sjer
maður ekki. í vísunni kemur það
ekki fyrir. Þetta, að leggja þarf
aukamerkingu í orðin, bendir til
]>ess, að um óleiðrjetta villu sje að
ræða í textanum. Riti maður hand-
bánda-lags og taki „hýr“ saman
við ])að hverfur ])essi villa. Korm.
segir þá: Þótt jeg hefði ekki hug-
ann á áflogum, fyskingum o. s.
frv. um borð, var jeg samt ekki í
faðmlögum.
Niðurl.
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
ítalskir stjórnlagafræðingar
halda því að jafnaði fr’am, að fasc-
ismi Mussolinis sje nýtt stjórn-
skipulag, nýtt stjórnfræðikerfi, er
þeir nefna korporativt rjettarríki.
f raun og veru er með þessu
verið að dylja þann sannleika, að
faseisminn í ítalíu er ekkert ann-
að en algert og fullkomið per-
sónulegt einræði hins ríkjandi ein-
valdsherra, og stjórnarfarskerfi
þetta, er hið kerfisbundna fyrir-
komulag Mussolini, er hann hefir
myndað sjer, til þess að hann geti
ráðið einn öllu innan ríkis síns.
í októberlok árið 1922 fóru fase-
istar, með Mussolini í fararbroddi,
sína frægu hergöngu til Róm.
Þá braust liann til valda í land-
inu.
Upp frá því ríkti þar fullkomin
harðstjórn. En sú harðstjórn var
með alt öðru sniði en síðar varð.
Stjórnarhættir fascistanna á þess-
um fyrstu ríkisárum Mussolinis
eru á ýmsan hátt harla frábrugðn-
ir því er síðar varð, og koma því
ekki hjer við sögu, að öðru leyti
en því, að upp úr þeirri harð-
stjórn sem í ítalíu rílcti frá okt.
1922 til ársloka 1924 spratt nú-
verandi einræði Mussolini.
Á þessum fyrstu veldisárum
Mussolini dafnaði í skjóli fascism-
ans margskonar spilling og óhæfa.
Menn með mismunandi stjórnar-
hæfileika, mismunandi mikið vand
i" að virðingu sinni, hópuðust utan
um Mussolini og hina fascistisku
valdhafa, fengu áhrifa- og ábyrgð-
armiklar stöður — og notuðu sjer
aðstöðu sina á ýmiskonar miður
vandaðan hátt-
Mönnum er enn í fersku minni
hið hryllilega Matteotti morð. -—
Matteotti var einn af ákveðnustu
andstæðingum Mussolini. Hann
fanst myrtur skamt frá Róm. —
Þrír af nánustu fylgismönnum
og vinum Mussolini reynd-
ust frumkvöðlar að morðinu- —
Öllum þessum mönnum afneitaði
Mussolini og útilokaði þá úr flokki
sínum. En almenningur tók }>að
261
ckki sem gilda vöru.. Andstaðan
gegn Mussolini magnaðist svo, að
alt ætlaði um koll að keyra.-
Einn þessara manna var Oesare
Rossi. Yar sagt að enginn hafi
verið meiri einkavinur- Mussolini
en liann.
Er Mussolini hafði afneitað hon-
um og rekið hann úr flokknum,
ritaði Cesare Rossi mjög þungorða
ádeilugrein í tímaritið ,11 Monde'.
í upphafi greinarinnar stendur,
að öll þau óhæfuverk, sem framin
hafi verið í ítalíu, hafi Mussolini
beinlínis eða óbeinlínis stofnað til,
samþykt })au, eða a. m. k. hafi
þau verið gerð með vitund hans.
1 greininni lýsti höfundur margs
konar spillingu og óhæfu sem átt
hefði sjer stað undir verndarvæng
Mussolini, svo sem falsanir vega-
brjefa og flugrita, og ýmiskonar
óþokkabrögð, jafnvel morð.
Er grein þessi var komin út
jókst enn og margfaldaðist and-
staðan gegn Mussolini, svo hann
varð reikull og jafnvel valtur í
sessi.
í þrengingum sínum vildi hann
reyna að komast að einhvers kon-
ar samkomulagi við andstöðuflokk-
ana. —
Um það leyti gaf vildarvinur
Mussolini og flokksbróðir, Balbo,
hershöfðingi, út opinberlega til-
kynningu, þar sem hann sagði, að
hann hefði í sinni þjónustu 60 þús.
manna her, þar sem hver einasti
liðsmaður væri reiðubúinn til þess
að gera alt sem Mussolini fyrir-
skipaði.
Var yfirlýsing þessi skoðuð sem
bending um það, að ef Mussolini
l.jeti undan andstöðuflokkunum,
]>á myndi Balbo sjálfur taka í
taumana.
Þannig var ástatt um áramótin
1924—1925, er Mussolini kallaði
alla embættismenn flokksins úr
öllum hjeruðum landsins til nýárs-
fagnaðar í Róm.
Þann 3. janúar 1925 flutti
Mussolini ræðu fyrir þeim, þar
sem hann skýrði frá með hispurs-
lausum orðum hvernig komið væri,
Einræði Mussolinis