Lesbók Morgunblaðsins - 18.10.1936, Qupperneq 5

indi voru til vegna stöðu hans.
Þingræður lians voru annálaðar.
Þær voru ‘stuttar, gagnorðar og
frábærlega skýrar, svo skýrar og
skipulegar, hugsunin svo föst og
vafningalaus, að sagt var, að varla
hefði getið svo klaufalegan skrif-
ara á þingi, að hann skrifaði mjög
vitlaust ræðu eftir Magnús Steph-
ensen.
Ættrækni og ættjarðarást var
mjög rík hjá honum. — Honum
var mjög ant um að verjast öllum
ágangi á landið utan að, eins og
kom fram allberlega í bankamál-
inu á Alþingi 1901 d)
Með þessu hugarfari var að-
staða hans á þinginu stundum all-
örðug, sjerstaklega þegar hann
varð að koma þar fram í umboði
hinnar erlendu stjórnar, er ekki
vildi viðurkenna rjettindi Islands.
En svo gat hann komið ár sinni
fvrir borð, að yfirleitt var sam-
vinna hans við Alþingi og hina
erlendu stjórn hin besta. Yiðmót
hans og umgengni við menn virt-
ist mjer vera þannig, sem hver
einn, er við hann átti erindi,
mundi helst kosið hafa ; viðræður
hans jafnan ágætlega við hæfi
þess er hann talaði við, og alla-
jafna um það efni, er hinum þótti
mest 'skemtun um að tala. Þótt
hann skipaði æðsta sess landsjns.
þá var hann jafnan til viðtals á
hverjum tíma dags, og hvernig
sem á stóð.
Fengi hann að vita, að einhver
vildi finna hann, og það stóð á
sama, hvort sá átti mikið eða lítið
undir sjer, þá var hann þegar bfi-
inn til að veita viðtalið, og það
!) Á Alþingi 1901 var neðri deild
búin að samþykkja, að leggja Lands-
bankann niður, og láta hinn væntan-
lega erlenda hluta banka (íslands-
banka), verða einvaldan hjer á landi
í peningamálum. Magnús landshöfð-
ingi lagðist mjög fast gegn þessu í
efri deild, og tókst þar með tilstyrk 7
þingmanna að bjarga Landsbankanum
frá þeim ömurlegu örlögum, er n. d.
hafði búið honum. Það hefði verið
mjög vel við eigandi, að mynd Magn-
úsar landshöfðingja hefði verið á ein-
hverri tegund hinna nýju seðla bank-
ans, eins og í virðingar- og þakklætis-
skyni fyrir þetta sæmdarstrik, auk
þess sem hann var einhver besti fjár-
gæslumaður sem landið hefir átt.
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
þótt hann sæti að matborði. Man
jeg það, að konu hans sárnaði
stundum, er hann hafði ekki mat-
frið. Jeg þarf ekki að lýsa því,
hvernig hann fór með gesti sína,
umönnun hans um bá, og hve
sltemtinn hans var. Hann var frá-
bærlega ljúfur og góður heimilis-
faðir og húsbóndi. Aldrei var
hann öðru vísi við okkur sem unn-
um í skrifstofu hans. Mjer fanst
hann nærri því of góður, því jeg
minnist þess ekki, að hann fyndi
nokkurntíma að neinu við okkur.
Einn var sá háttur hans, sem vert
er að geta, af því að það mun nú
orðið fremur fátítt um veraldlega
embættismenn, það var kirkju-
rækni hans; hann fór í kirkju á
hverjum heljflim degi.
Alt hátterni hans var einkar
látlaust. Mann, er lausari var við
tilgerð eða tildur, getur ekki. Það
var og örugt að fá að sýna hon-
um, nokkuð almennara en venju-
lega gerist, hver tök hann átti í
hugum manna. Þegar hann varð
sjötugur, vildu menn fá að halda
samsæti honum til heiðurs, en það
var afsvar frá hans hálfu. Sama
var, er hann varð áttræður. Það
var með mestu lægni, að það tókst
að fá samþykki hans til þess, að
gerð væri af honum brjóstmynd í
því skyni að setja hana í neðri
deildarsal Alþingis, gegnt sæti
því, er hann hafði svo lengi þar
með sóma skipað. —
Æfiferill hans og embættisferill
var hinn glæsilegasti. Fram-
kvæmdarstjórn landsins, var í tíð
landshöfðingjadæmisins, aðallega
í höndum landshöfðingja, og hann
tók mikinn þátt í löggjöf lands-
ins. Magnús Stephensen hafði mik-
inn hug á verklegum framförum
landsins. Sjerstaklega ljet hann
sjer ant um samgöngur bæði á
sjó og landi. — Taldi hann greið-
ar samgöngur að miklu undir-
stöðu annara framfara. Sjerstak-
lega þótti hann góður gæslumaður
landssjóðs. Þegar hann skilaði af
sjer, nam viðlagasjóður (þ. e
varasjóður) landssjóðs iy2 miljón
króna“. *
MAGNÚSI STEPHENSEN
landshöfðingja er lýst svo
að ytra útliti. Hann „var þrek-
333
inn vexti, en meðalmaður í lægra
lagi að hæð; fór þó í margmenni,
og hvar sem hann var staddur,
sjálfkrafta og ósjálfrátt, meira
fyrir honum en mörgum þeim,
sem meiri voru að vexti. Eftir því
sem lýst er Magnúsi amtmanni
Gíslasyni, langafa hans, þá hafa
þeir ekki verið ósvipaðir á vöxt,
og jafnvel fleira. Maðurinn var
fyrirmannlegur, og enni og yfir-
bragð ættmeitlað úr föðurkyni. En
svo sagði kona, er mundi Þórð
prófast móðurföður Magnúsar, að
þeir hafi verið mjög líkir um
niðurandlit“.
*
EIR sem muna Magnús lands-
höfðingja aðeins Sem gam-
almenni, þegar hann var ganga
hjer um sjer til hressingar, duldist
það samt ekki, að þar fór höfð-
ingi, sem hann var.
*
Magnús landshöfðingi kvæntist
á afmælisdaginn sinn 1878 frænd-
stúlku sinni Elínu (f. 3. ágúst
1856, d. 15. júlí 1933), dóttur
Jónasar sýslumanns Jónssonar á
Eskifirði, og konu hans Þórdísar
Pálsdóttur Melsteds amtmanns
Þórðarsonar. En foreldrar Jónasar
sýslumanns voru, Jón Þorsteinsson
Thorsteinssen landlæknir (d. 1855)
og kona hans Elín dóttir Stepháns
amtmanns á Hvítárvöllum Steph-
ensens. Var Stephán amtmaður afi
Magnúsar landshöfðingja, en
langafi konu hans.
Börn þeirra landshöfðingjahjón-
anna voru: Magnús og Jónas,
dóu báðir uppkomnir. Margrjet,
síðari kona Guðmundar Björnson
fyrv. landlæknis, Ragna kenslu-
kona (dáin), Asta fvrri kona
Magnúsar bankastjóra Sigurðsson-
ar (d. 25. apríl. 1933), Elín, kona
Júlíusar Guðmundssonar stórkaup
manns, og Sigríður fyrri kona
Þórhalls Árnasonar skrifstofu-
manns (d. 2. júní 1933).
Magnús landshöfðingi andaðist
rúmlega áttræður 17. apríl 1917.
*
VÆNTANLEGA verður þess
ekki langt að bíða, að ein-
hver fræðimaður geri Magnúsi
landshöfðingja og minningu hans
sömu skil, og hinn mikilvirki