Lesbók Morgunblaðsins - 15.01.1939, Blaðsíða 4

12
LESBÓK MOKGUNBLAÐSINS
Þegar jeg „lærði sjó“
Eftir Bjatna Sigurðsson.
Niðurl.
111 haustið laprði jeg á stað
suður og man ekki eftir, að
neitt sögulegt gerðist á ferðinni,
fyr en jeg kom til Reykjavíkur.
Lar átti jeg að bíða eftir bátsferð
suður í Garð og hjelt til hjá
Hannesi pósti. Það mun hafa far-
ið saman, að Skaftfellingar voru
greiðviknir við hann og hann
vildi líka alt fvrir þá gera. Ann-
ars var Hannes þur á manninn og
virtist geðstirður og stundum af-
undinn, en á bak við þessa ytri
framkomu sló lijarta fult af góð-
vild og drenglyndi. Heimili Hann-
esar var þar, sem nú mun vera
Laufásvegur 22 Þá var það talið
fyrir utan bæinn. Þar kyntist
jeg mest Hannesi vngra, syni
Ilannesar pósts og minnist þess,
að við fórum á hverju kvöldi,
þegar komið var undir rökkur,
ofan í bæinn til þess að leita að
slagsmálum. Meiningin var sú, að
njóta þeirrar ánægju að horfa á
]iau og dást að hetjunni, sem þar
mundi vinna sigur. Og oft tókst.
okkur að finna slagsmálin, en
stundum lá líka við því, að við
lentum sjálfir í hnjaski, því nóg
var til af fjörugum, óbilgjörn-
um istrákum, sem voru til í alt.
Að „læra sjó“.
Eftir nálægt því vikudvöl í
Reykjavík kom opið skip sunnan
úr Garði og flutti mig þanirað,
eða að ;Litlabæ, en þar átti jeg
að vera og „læra sjó“. Á leiðinni
suður komst jeg fyrst í kvnni við
árina. Þá vara reynt að kenna
mjer áralagið, en ekki voru at-
Inigasemdirnar sjerlega blíðlegar,
þegar út af brá. Og nú minnist
jeg þess, eftir áratugi, hve kensl-
an var hörkuleg og jafnframt ó-
fullkomin. Aðaláherslan var lögð
á það, sem minst var vert, að
hafa áralagið, eða bera árarnar
eins og hinir. Um hitt var ekki
hirt, að kenna það, að ná hag-
kvæmum brotkrafti á árinni, dýfa
henni mátulega djiipt í sjóinn,.
leggja henni hæfilega langt aftur
og taka bakfallið á rjettum tíma..
Þetta varð æfingin að kenna.
En aðalskólinn bvrjaði ekki fyr
en nokkru eftir að jeg kom í
Litlabæ í fyrsta skifti, þegar far-
ið var á sjó til fiska. Jeg reri á
feræringi og var því 4. maður á
bátnum, en var lítill og krafta-
smár o" óvanur sjómaður. Hús-
bóndi minn fæddi mig og lagði
mjer til sjóklæði, brók og skinn-
stakk, og minnist jeg þess, hve
ógeðslegt mjer þótti að klæða
mig í grútugan skinnstakkinn á
morgnana. Jeg var fjörugur, eða
lífleprur og sæmilega heppinn að.
draga fisk, en ónýtur til allra
átaka. Býst jeg við, að lífið í öll-
um hreyfingum, ásamt viðleitn-
inni til þess að vera þarna að
gagni, hafi átt aðalþáttinn í því.
að formaðurinn rak mig ekki af
bátnum, en ljet orð falla um það,
,,að jeg væri eftir öllum vonum“.
Annars voru sjóferðirnar frem-
ur fáar, og mun því hafa valdið,
að formaðurinn treysti ekki vel
skipshöfninni, því einn af fjór-
um þeirra var gamall maður, far-
inn að kröftum og þar að auki
drykkjumaður.
Á maðkafjöru.
Veiðarfærin voru línur (lóðir),
net og handfæri. Langbest líkaði
injer við handfærin. Hinum veið-
arfærunum fylgdu ýmsir ágallar.
Þó jeg væri ekki sjóveikur, varð
mjer þó ilt þegar jeg var að
greiða kasúldinn fisk úr netjum,
sem ekki hafði verið hægt að
vitja um lengi. Gallinn á lóðun-
um kom ekki að sök á sjónum,
hann átti heima í landi og var
fólginn í því, að beita þær og
afla beitunnar. Beitan var aðal-
lega fjörumaðkur. Það þurfti að
sækja hann ýmist út hjá Garðs-
skaga eða suður í Sandgerði. I
fyrsta skifti fórum við þrír á
maðkafjöru. Þegar jeg bað fje-
lagana að kenna mjer að grafa
eftir maðkinum í f jörusaninum,
lijeldu þeir að lítið væri að læra
og jeg gæti notað glj’rnurnar til
að sjá hvernig þeir færu að. Það
fór nú samt svo, að jeg varð mjer
hrapallega til skammar. Þeir
fengu talsvert, eu í mínum kassa
var varla botnhylur. Jeg hafði
ekki haft vit á að taka það með
í reikninginn, að maðkurinn var
furðu fljótur að smjúga sandinn
og þekti ekki þau einkenni á yf-
irborði sandsins, þar sem helst
mátti vænta að nnðkur væri und-
ir. Ávöxturinn af þessu varð sá,
að jeg var óspart hæddur af fje-
lögum mínum á leiðinni heim, en
íjekk nægilega mikið af skömm-
um fyrir ónytjungsháttinn, þegar
Leim kom. Jeg fór svo oft á
maðkafjöru eftir þetta og stund-
um aleinn. Mjer tókst að finna
maðkinn og ná honum og jeg setti
ekki fyrir mig veglengd, eða það
að tína maðkinn og bera hann
heim. Það var annað, sem var
miklu verra en þetta. Jeg lenti
stundum í myrkri, þegar jeg var
á heimleiðinni, en jeg var fram-
úrskarandi myrkfælinn og þarna
dauðhræddur við forynjur og
sjávarskrímsli.
Landlegur.
I landlegum var jeg látinn að
öðru leyti mala rúg og banka-
tygg og vinna önnur störf, sem
fyrir komu. Á k'Töldin var lítið
•.ð starfa og fór jig því til liús-
bóndans og spurði hann að, hvort
jeg mætti ekki hlanpa til barna-
kennarans, til þess að fá tilsögn
í dönsku. Þetta leyfði hann mjer,
þegar ekki var farið á sjó eða i
maðkafjöru. Jeg fór svo til barna-
kennarans, en það var Þorgrím-
ur Guðmundsen, og var mjög
feiminn, þegar jeg stundi npp er-
indinu. Hann tók þessu mjög vel,
en hafði orð á því, hvort jeg