Lesbók Morgunblaðsins - 29.01.1939, Síða 2

Lesbók Morgunblaðsins - 29.01.1939, Síða 2
‘26 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS Langebæk. Faðir lians var mikill Islandsvinur, aldavinur Árna Helgasonar stiflprófasts. Hann liafði lært íslensku. Var heimili hans opið íslendingum. Hann var um tíma rektor við Friðriksborgar latínuskóla í Hilleröd, en fluttist þaðan til Hafnar. Meðal vina sona hans þar voru þeir Gísli Thorar- ensen, Steingrímur Thorsteinsson, Helgi Helgasen og faðir minn. En sonurinn sr. Pjetur hafði og erft vinarþel föðurins til Islendinga og naut jeg góðs af því. Eftir áramótin 1893—’94 var í ráði að jeg yrði ltapellán í Sand- bv-prestakalli, skamt frá Ring- sted. En um það leyti dó faðir minn. Og kennararnir við guð- fræðideild Hafnarháskóla vildu að jeg lijeldi áfram starfi hans. Það var einkum próf. Scharling, sem beitti sjer fyrir því. Hann sneri sjer m. a. til vinar míns Finns Jónssonar, til þess að fá hann til að telja mig á að sækja um em- bætti hjer við prestaskólann. Annars var jeg þá búinn að ráða við mig, að taka próf í Höfn í hinum ,,praktisku“ fögum guð- fræðinnar, ræðugerð og barna- spurningum. En til þess að geta fengið prestsvígslu í Danmörku, vegna væntanlegs prestskapar þar í landi, útheimtist m. a., að hlut- aðeigandi vígsluþei hgefði int af hendi „landvarnarskyldu“ (Vær- nepligt), svo sem lög mæla fyrir, eða að minsta kosti mætt á nýliða- skoðun (Session for Værnepligt- ige). Jeg hafði því um sumarið látið setja nafn mitt á nýliða- skrána. Og um haustið, er ný- liða-skoðunin skyldi fara fram, var mjer stefnt þangað. En þar fór nú hvorki betur nje ver fyr- ir mjer en svo, að mjer var hafn- að sem all-óhæfum til landvarna, hvort heldur væri á sjó eða landi! Þessi úrslit átti jeg meðfram því að þakka, að jeg, eins og margir eldri Reykvíkingar muna, hafði frá fæðingu allstóran dökkan blett yfir hægra auga („tumor“ held jeg lærðir menn kalli það). Því siigðu kunningjarnir, að mjer hefði verið hafnað („kasseret“ var það kallað) „paa Grund af afskrækkende Ydre“! — En hvað um það — sjálfur var jeg, sem að líkurn lætur, stóránægður með úr- slitin, og áður en jeg í febrúar um veturinn lagði á stað til Þýska lands, ljet jeg í Khöfn skera af mjer þennan ,,blett“ í þakkarskjmi fyrir það gagn, sein hann hafði unnið mjer á nýliða-skoðuninni. En þegar þýskir námsfjelagar mínir í Erlangen sáu örið á auga- brúninni eftir skurðinn, álitu þeir það vott þess, að jeg mundi hafa tekið þátt í stúdenta-einvígi (Duel). Þóttu það býsn mikil, því að þar syðra þótti óhæfa, að guð- fræðingar tækju þátt í slíkuin ,,barbarisma“. Sækir um presta- skólaembætti. Uppörfunin frá guðfræðiprófess orunum kennurum mínum, til þess að sækja um kennaraembætti við prestaskólann, varð til þess að jeg afrjeð það. Þegar jeg skömmu síðar hitti prófessor Scharling, spurði hann mig að því, hvað jeg ætlaði fyrir mjer. Jeg sagði sem var, að jeg ætlaði að sækja um embætti við prestaskólann. — Það er indælt, sagði hann þá, að taka við starfi föður síns. Nú skuluð þjer fá ferðastyrk til undirbúnings því starfi. Og hann fjekk jeg, 800 króna kandídatastyrk, sama sem um- sóknarlaust. Auk þess fjekk jeg kr. 300 frá „Claessenske Fidei- kommis“, er Nellemann íslandsráð herra veitti mjer. Alt fyrir það tók jeg próf í hinum prakt- isku fögum, prjedikaði í Frúar- kirkju og spurði börn í Trinitatis- kirkjunni. Það var tómlegt í Frúarkirkju er jeg prjedikaði þar, sjö áheyr- endur alls, og að auki 3 prófdóm- arar, er allir sátu nieð afrit af ræð- unni til þess að geta fylgst ná- kvæmlega með hvort jeg slepti nokkru úr, því að jeg varð að tala blaðalaust. Þar var líka Eiríkur gamli Jónsson viee-prófastur á Garði. Ilann kom, að því er kunningj- arnir sögðu mjer, í þeirri von að hann gæti heyrt mig verða mjer til minkunar. Honum var hálfilla við mig síðan jeg var á Garði. f miðri ræðu minni kom jeg auga á áttunda áheyrandann. Það var Finnur Jónsson. Hann hafði falið sig á bak við Andrjes post- ula. En hann hafði falið sig eins og börnin, sem Iialda að þau sjá- ist ekki þegar þau sjá ekki sjálf. Hann grúfði sig niður. En jeg sá á kollinn á honum — og þekti hann. Að svo búnu fjekk jeg minn ferðastyrk, og fór til Erlangen í Bayern. Þar var jeg í 3í/2 mánuð og síðan sex vikur í Greifswald, en fór annars víða um Þýskaland. Jeg kom til Hafnar í miðjum júlí. Nokkrum dögum síðar stóð brúðkaup mitt í Holmenskirkju. Skat Rördam prófastur (síðar Sjálandsbiskup) gaf saman, og hingað komuin við hjónin 16. ágúst um sumarið. Góðir samverka- menn. Þá var Þórhallur Bjarnarson orðinn lektor prestaskólans, en jeg fjekk embættið sem liann hafði haft. Hann var þá búinn að vera við prestaskólann í 9 ár, kom frá Akureyri 1885, er Sigurður Melsted misti alveg sjónina. Jeg var svo 1. kennari við presta skólaun þangað til 1908, að sr. Þórhallur varð biskup, er Hall- grímur Sveinsson sagði af sjer biskupsembættinu. Þá varð jeg forstöðumaður skólans, en dócent við skólann var sr. Eiríkur Briem áfram. Ekki get jeg hugsað mjer elsknlegri samverkamenn en þá sr. Þói'hall og sr. Eirík Briem. Öll þau ár, sem við unnum sam- an, urðum við aldrei ósáttir um nokkurn hlut. Þeir samverkamenn voru mjer að því leyti ólíkir, að þeir gáfu sig allmikið að atvinnumálum, voru t. d. um tíma báðir í stjórn Búnaðarfjelagsins. Þessvegna spurði jeg eitt sinn Björn Jóns- son ritstjóra að því í gamni, hvers vegna hann hefði liorn í síðu minní. Ilann vildi ekki við það kannast að svo væri, og spurði hvaða ástæðu jeg hefði til að spyrja svo. Jeg benti honum þá á, að jeg væri einn af kennurum Prestaskólans settur hjá við stjórnarkosningu í Búnaðarfje-

x

Lesbók Morgunblaðsins

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.