Lesbók Morgunblaðsins - 19.03.1939, Blaðsíða 7

ÉiESBÓk morgtjnblaðsins
87
isjt ,á einni nóttu. 25 erindrekar
þýsku njósnanna vom teknir fast-
ir. En hluturinn var, að í heilt
ár hafði enska lögreglan vitað um
alla þessa-njósnara og haft vak-
andí auga á þeim. Það var óvar-
kárni Þjóðverja eins að kenna að
lögreglan fekk vitnesju um þá.
Þjóðverji þessi kom í heimsókn
til London og lögreglan ákvað,
án þess sjerstakí tilefni væri til
þess, áð hafa sjerstakar gætur á
honum. Það vakti grunsemdir að
þessi maður fór i heimsókn til
rakara eins í norðanverðri horg-
inni. Er lögreglan fór að athuga
starfsemi rakarans nánar, kom
það í ljós; að hann hafði undra-
»h4ííí brjefaviðs’kifti. Þegar farið
var að athuga brjef lians, þá varð
lögreglan þess brátt áskynja, að
rakarinn var einskonar póstmeist-
ari fyrir alla þýskn njósnarana í
Englandi. Síðan beið lögreglan á-
tekta og hreyfði sig hvergi, ljet
ajt óáreitt, þangað til rjettur tími
var til kominn að taka alla menn-
ina fasta.
tA 1 • % . V <■ . - . *
Dillmálslyklarnir.
Eiti; af vandaverkum leyniþjón-
ustunnar er að ráða fram úr dul-
málsskeytum. Meðan á heimsstvrj-
iildinni stóð var stofnuð sjei’stök
skrifstofa í flotamálaráðuneytinu
til þess að þýða þar dulmálsskeyti
og búa til lykla að þeim. For-
stjóri fyrir deild þessari var Sir
Alfred Ewing. Þarna voru þýdd
dulmálsskeyti þýska flotans, og
gerðir lvklar að þeim. Þess vegna
var þarna hægt að lesa skeytin
sem send voru til þýska flotans,
er honum var skipað út til or-
nstu í Norðursjó, og sjóorustan
var háð við Jótlandssíðu, er Eng-
lendingar unnu. En Englendingar
gátu þakkað það þessari starf-
semi, að þýski flotinn kom þeim
ekki að óvörum.
Þarna voru Hka þýdd og lesin
skeytin frá utanríkisráðherra
Þýskalands, Zimmermann, sem
varð til þes sað Bandaríkin fóru
í stríðið. Skeyti þessi voru til
þýska sendiþerrans í Mexico, þar
sem honum var fyrirskipað að
bjóða Mextcpmönnum fylkið Tex-
as í Bandaríkjunum og meiri lönd
Bandaríkjamanna, ef Mexieo feng
ist til að leggja út í ófriðinn við
hlið Þjóðverja.
Meðan á ófriðnum stóð vildi
það til eitt sinn, að dulmálsorð-
sending fanst á spássíunni á ensku
blaði, sem var í pósti til Hollands
Eftir orðsendingu þessari tókst
að hafa hendur í hári njósnar
anna í London. En leyniþjónust
an hjelt áfram brjefaviðskiftum
við njósnastöðina í Hollandi og
sendi henni alskonar vitleysu <<g
blekkingar. Þeir sem í Hoilandi
sátu vissu lengi ekki betur en f.je-
lagar þeirra í London væru heilir
á húfi, og frá þeim væri allur sá
„fróðleikur“ er sendur var til HoU
lands. Fyrir „njósnir“ þessar varjl
sent ríflegt þýskt gull til London. '
svo góð borgun, að keyptur var
m. a. vandaður bíll handa leyni-
þjónustunni, sem lengi var not-
aður í þágu hennar og nefndur
„Fritz“.
Það er smátt og smátt orðin
heil vísindagrein að þýða dul-
málsskevti. Hafa menn m. a. gef-
ið út nákvæmar töflur yfir það,
hve oft hver bókstafur kemur fvr-
ir í ýmsum tungumálum. A þann
hátt er hægt að leggja grundvö
að ráðning dulmáls. Það sem áður
þurfti mikil heilabrot til að leysa,
leysist nú með tdtölnlega einföld-
um reikuingi. Sagt er að ráðn-
ingamenn dulmálsskeyta í breska
hermálaráðuneytinu þurfi aldrei
meira en viku til að þýða dnl-
málsskeyti og semja viðeigandi
dulmálslykla.
10 þús. manna \
við áróðursstarfið.
Á ófriðartímum hefir leyniþjón-
ustan mikla áróðursstarfsemi með
höndum. Meðan á heimsstyrjöld-
inni stóð voru 10 þús. manna
starfandi við ýmiskonar áróður í
þjónustu bresku herstjórnarinnar.
Þó gat breska áróðursliðið aldrei
sýnt önnur eins afrek eins og
þýska áróðurssveitin. Eitt af því
sem kom á hana frægðarorði var
þetta.
Það var árið 1917. ítalir voru
að yfirbugast í ófriðnum. Upp-
reisn hafði brotist út í Norður-
Ítalíu, 0g slegið i blóðuga bardaga
í Turin. Spæjarar Þjóðverja náðu
í nöfn þejrra er fjellu, og þeirra
er fluttir voru á spítalai Þeir
s;;mdu og nákvæma frásögn af at-
burðum þessum, og allri starfsemi
uppreisnarmanna og ser.du fregu-
irnar til Þýskalands.
Því næst var prentað þar fals-
að tölublað af ítalska blaðinu
Corriera della Sera, þar sem sagt
var frá öllu þessu, og blaðinu síð
an smyglað í þúsundatali yfir í
skotgrafir ítalskra hermanna á
vígstöðvunum í Norðar-Italíu.
Nokkru síðar gerði þýski her-
inn áhlaup á skotg.’afir þessar.
Þar biðu Italir mikiiui ósigur.
I ausl. þýtt.

J
Á l.verju vori teúur Kristján kon-
ungur X. þátt í kappsiglingu í
Cannes á Frakk andi, en þar eru
konungshjónin vón að dvelja sjer
til heilsubótar um tíma á hverjum
vetri. — Á myndinni sjest kapp-
siglingaskúta k.mungs „Dana“.
konungur er sjálfur undir stýri.
Nýlega bilað. rafmagnið í
norska bænum Skien. Þegar farið
var að grafast fyrir um orsak-
irnar kom í Ijós, að rotta hafði
klemst á milli lína á leiðslunni
og orsakaði það straumrof.