Lesbók Morgunblaðsins - 05.11.1939, Blaðsíða 5

I ÆSBÓK MORGUNBLAÐSINS
349
í Kringilsárrana. Snæfell í baksýn.
riðji dagurinu var dýrðlegur
sólskinsdagur frá morgni, og
tókum við hann snemma. Náði Ed-
vard allmörgum myndum þann
dag, m. a. af tveimur ungum
törfum, með Suæfell í baksýn (sjá
mynd). Komum við ríðandi á harða
spretti yfir sandana, og reka þá
alt í einu tveir tarfar hausinn upp
yfir melöldu skamt frá. Yið fleygj-
um okkur af baki og kippum hest
umun í hvarf upp undir melinu,
og læðist svo Edvard kringum
hann og kemst allnærri törfunum.
Stauda þeir kyrrir og glápa á
hann, meðan hann tók mynd þessa
af þeim. Síðan brokkuðu þeir
Ijettilega af stað. Var engu líkara,
en að þeir biðu eftir því að láta
mynda sig.
Sama daginn tók Edvard einu-
ig mynd þá, er birt'var með fyrri
hluta greinarinnar í síðustu Lesb.,
af dýrum, sem rása á beit fram
með tjörn lítilli. Lá lianii þá á
bakkanum hinum megin. —
Til þessa höfðum við aðeins sjeð
tiltölulega fáar kýr, og voru
nokkrar þeirra kálflausar. Munu
það hafa verið þær fimm, er rænd
ar voru kálfum sínum. Töldum við
líklegt, að kýrnar myndu halda
sig á „efstu grösum“ með kálfa
sína, alveg uppi undir jökli. Hjeld
um við áleiðis þangað undir kvöld-
ið til að svipast eftir þeim, og
reyndist tilgáta okkar rjett. Koinu
])á tveir hópar rásandi innan und-
an jöklinum, og voru 22—24 dýr
í öðrum þeirra, en 24—25 í hinum.
A’oru þetta flest kýr með kálfa
sína, og nokkrar kvígur ltálflaus-
ar. Miklu voru kýrnar varari um
s:g og stvggari en tarfarnir.
T'ndir kvöldið höfðu dýrin í
rananum runnið saman í stóran
hóp, 50—60 talsins. Sáum við ti!
þeirra álengdar, og voru þá sum
þeirra lögst undir nóttina. Riðum
við framhjá þeim í nokkurri fjar-
lægð. En kýrnar voru styggar, og
spratt allur hópurinn upp og rás-
aði af stað, en komu þá skáhalt
í veg fvrir okkur. Fórum við þá
af baki og læddist Edvard að þeim
og tók kvikmynd af hópnum í
nokkurri fjarlægð.
Þetta var dýrðlegur dagur og
óglevmanlegur frá morgni til
kvölds. Og ein allra fegursta mynd
dagsins var sú, er þessi stóri hóp-
ur rann ljettilega upp brattan
hlíðarslakka í rökkurbláma kvölds
ins og hvarf yfir jökulölduna.
Hreindýrin rása í þjettum hnapp,
og hreyfast þá horn þeirra eins
og lágur kjarrskógur í hægum
vindi.
Lítil hjörð,
en fögur.
ins og þegar er getið, er lands-
lag í Kringilsárrana mjög
leitótt, og mjög víðlent. Er því
erfitt að ákveða fjölda dýranna
með fullri vissu. En mjög munum
við fara nærri um það. Teljum við,
varlega áætlað, að þar muni verá
um 100 hreindýr alls. Getur hjer
skeikað um fáein dýr frá og til,
en miklu mun það aldrei nema.
I hjörð þessari eru um 40 tarf-
ar, auk tarfkálfa, — álíka margar
kýr, og um 20 kálfar, eða liðlega
það. Voru dýrin væn mjög og sæl-
leg, fjörleg og þroskavænleg með
afbrigðum, svo að þar til er engu
öðru saman að jafna. A dýrum
þessum eru engin „dauðamörk“
nje „hnignunarmerki“. Lýsir alt
útlit þeirra miklum þroska og
kynfestu.
Var auðsjeð á öllu, að hjer höfðu
dýrin átt gott sumar. Var t, d,
erfitt að greina kálfana frá kvíg-
um og vetrungum sökum stærðar
þeirra. Þektum við þá helst á því,
er þeir hlupu undir mæður sínar
til að sjúga.*) Sáum við aðeips
einn kálf síðborinn, er var auð-
þektur úr hópnum. Á tarfkálfum
voru hornin orðin alt að því eins
stór og á mæðrum þeirra, enda
fella þær horn sín á vorin skömmu
eftir burð.
Þó báru tarfarnir af í stærð og
fegurð! Voru hinir ungu tarfar
Ijómandi fallegar skepnur og
föngulegar. En þar voru einnig
allmargir gamlir tarfar, feikn-
miklar skepnur og glæsilegar með
geysistór horn og falleg og
*) Til samanburðar má geta
þess hjer, að hreinkýr mjólka
fremur lítið, um % lítra í mál. En
það eru „dýrir dropar“, með 14—
20% fitu!