Lesbók Morgunblaðsins - 28.01.1940, Blaðsíða 2

26
--1 LESBÓK MOBGUNBLAÐSINS
sögn Platós í efa. Hafa margar
tilgátur komið fram um það, hvar
undralandið Atlantis hefði verið.
Menn hafa ekki viljað festa trún-
að á söguna um landið, sem sökk.
Hinn mikilhæfi vísindamaður Leo
Frobenius faun t. d. sjerkennilega
negramenuingu nálægt bænum
Benia og hjelt því fram, að þar
væru áhrif frá Atlantis, en At-
lantis átti eftir kenningu lians að
hafa verið nálægt mynni Niger-
fljótsins. En Plató talar greini-
lega um evju. Og því getur þarna
ekki hafa verið um annað að ræða
en í hæsta lagi áhrif frá Atlantis-
menningunni.
Adolf Sehulten kom með aðra
kenningu um að Atlantis hafi
verið á vestanverðum Pyrenæa-
skaga meðfram ánni Guadalquivir.
Fleiri getgátur hafa komið
fram, sem hvergi geta átt heima
við frásögn Platós um eyna miklu.
Árið 1882 kom iit bók eftir Ig-
natius Donelly: ,,Atlantis, the
Antediluvian World“. Hún vakti
mikla eftirtekt, álíka mikla og
uppgötvun Sehiaparelli, er hann
kom auga á „skurðina“ á Mars.
í bók þessari er frá því sagt, að
Atlantis hafi verið mikil eyja í
miðju Atlantshafi. Hæstu tindar
eylendis þessa sjeu Madeira og
Azoreyjar, sem enn standi upp úr.
Á árþúsundatímabili höfðu At-
lantisbúar ekki aðeins dreifst um
eyju sína, heldur til meginland-
anna beggja vegna hafsins, til
Mexico, Suður-Ameríku, Vestur-
Afríku, Suður-Evrópu og alla leið
til Vestur-Indlands.
Landið skiftist aðallega í þrent,
umhverfi eldfjallanna, hásljettuna,
þar sem konungarnir höfðu að-
setur og sljettuna miklu. Lofts-
lagið var hlýtt, nálgaðist hitabelt-
isloftslag, og mjög gott.
Þarna var vagga menningarinn-
ar. Atlantisbúar voru fyrstu
menn, sem kunnu að byggja úr
tígulsteini, rækta silki, korn og
ávexti. Þeir höfðu kvikfjárrækt,
fundu upp áttavitann og púðrið,
voru stjörnufræðingar og gerðu
sjer stafrof, gerðu stál og pappír,
Atlantis var Paradis á jörð,
lahd frjósemi og friCar^ Eden,
Sælueyja, Olymp, Ásgarður, draiim
ttrinn um dýrðlegá fortlð, sem all-
ar þjóðir geyma. En í Mexico,
Perú, Egyptalandi og Babýlon
lifði menning, sem þaðan var
runnin.
Síðan hafa verið færð mikilvæg
rök að kenningum þessum. Vís-
indaleiðangrar, fyrst og fremst á
breska fallbyssubátnum „Challeng-
er“ og ameríska skipinu „Delp-
hina“ hafa mælt hafdýpið á
öllu þessu svæði. Komið hefir í
ljós, að frá Irlandi og alt til Az-
oreyja er mikill fjallgarður á
mararbotni. Sumir tindanna eru
2700 metrar á hæð. Jarðfræðing-
ar hafa skorið úr því, að fjöll
þessi eru lík Antilleyjum, og að
land þetta getur hafa sokkið í lok
síðustu ísaldar. Hvort þetta hefir
gerst smátt og smátt eða alt í
einu, verður ekki vitað nú.
Menn hafa veitt því eftirtekt,
að mikill aragrúi farfugla fara á
hverju ári yfir þær slóðir, þar
sem Atlantis eitt sinn var. Þeir
flögra þar fram og aftur, eins og
þeir sjeu að leita þar að landi.
Dýpst í meðvitund þeirra er eitt-
hvað, sem segir þeim, að þarna
eigi að vera land. Það er eins og
eðlishvötin reki þá þangað, svip-
uð eðlishvöt og sú, sem segir þeim
að þeir eigi að raða sjer eftir viss-
um reglum, er þeir fljúga lang-
flug sitt til Suðurlanda, og leið-
beinir þeim á vorin til að finna
sömu varpstöðvar ár eftir ár. Eins
og þeir þar fara eftir duldum átta-
vita, eins eru þeir leiddir á At-
lantisslóðir á hverju ári af átta-
vita, sem bendir yfir þúsundir
ára. Fuglar þessir eru gleggri vís-
indalegur leiðarvísir en óljós
handahófs vinna fornfræðinganna.
Bent hefir verið á, að margt er
merkilega líkt með jurta- og dýra-
lífi beggja megin Atlantshafs.
Menn hafa t. d. fundið steingerf-
inga af leifum hesta og úlfalda í
Ameríku, og leifar af frum-hest-
inmn aðeins þar vestra. En síðan
sögur hófust hefir það verið svo,
að hestar og úlfaldar hafa verið
i gamla heiminum, en voru ekki
til í Vesturálfu, er Evrópumenu
komu þangað. Ekki er liklegt, að
sömu dýrategundir hafi myndast
á tveim stöðum á hnettirtum. Að
þessar dýraleifar eru fundnar
Vestra geta menn ekki skýrt á
annan hátt, en að álfurnar hafi
verið tengdar, en haf-bilið milli
þeirra myndast síðar. Að vísu er
annar hugsanlegur möguleiki: Að
löngu áður en sögur hófust hafi
verið svo miklar skipasamgöngur
yfir Atlantshaf, aÖ ekki hafi þurft
Atlantis sem millistöð.
Merkilegt er, að skyldleiki virð-
ist vera milli stafrófs Fönikiu-
manna og Indíána í Yukatan, og
nokkrir bókstafir Indíána eru
svipaðar og fleygletur Egypta,
og hafa sömu merkingu. Vera má,
að Egyptaland hafi eitt sinn ver-
ið nýlenda frá Atlantis, og Fön-
ikiumenn hafi ferðast til Atlantis.
Diodosus Siculus segir frá því, að
Fönikumenn hafi eitt sinn eftir
margra daga sigling vestur af
„Herakles styttum“ fyrirhitt ey-
land í Atlantshafi. (Vitanlega
hefir hjer verið um forfeður hinna
sannkölluðu Fönikiumanna að
ræða.)
Yfirleitt er það mjög eftir-
tektarvert, hve margt er líkt í
menningu frumbyggja Ameríku og
Egypta. Báðar þjóðir dýrkuðu
sólina, smurðu lík, bygðu pýra-
mída, og það á sama hátt.
Hægt er að ímynda sjer, að
Egyptaland hafi bygst frá Ame-
ríku. En munnmæli í Mexico
herma, að frumbyggjar landsins
hafi komið þangað austan að, er
land þeirra eyddist.
Þegar Spánverjar komu til
Mexico tóku þeir eftir því, að í
mörgum örnefnum þar var „at-
lan“. Meðal Indíána í Mið-Ame-
ríku er sú þjóðsaga alkunn, að
allir Indíána-ættflokkar eigi ætt
sína að rekja til eins flokks, er
hjó í eyju, „þar sem sólin rís“. En
jarðskjálftar og vatnsflóð sundr-
uðu „hinum tíu löndum“, svo þau
sukku.
Menn verða að gera ráð fyrir,
að þessir forfeður Indíánanna
hafi verið eins mikið fremri íbúum
Mexico þegar Spánverjar komu
þangað, eins og Grikkir stóðu á
blómaöld sinni framar Grikkjum
undir Tyrkjaveldi síðar.
Samt voru Aztekar óefað merki*
legr menningarþjóC, Þeir töldu, að
inenning þeirra væri runnin frá
guði þeirrfl Quetzakoatl, sem átti
að hafa komið til þeirra að aust*